Ιταλός φυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιστημονική επανάσταση From Wikipedia, the free encyclopedia
Το «Γαλιλαίος» ανακατευθύνει εδώ. Για το τοπωνυμικό, δείτε: Γαλιλαία.
Ο Γαλιλαίος ντι Βιντσέντσο Μποναγιούτι ντε Γαλιλέι (ιταλικά: Galileo di Vincenzo Bonaiuti de Galilei, 15 Φεβρουαρίου 1564 – 8 Ιανουαρίου 1642), γνωστότερος απλά ως Γαλιλαίος, ήταν Ιταλόςφυσικός, μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιστημονική επανάσταση. Υπήρξε ένα από τα βασικά πρόσωπα της επιστημονικής επανάστασης, επειδή εισήγαγε ρητά την επιστημονική μέθοδο, που ονομάζεται επίσης «μέθοδος του Γαλιλαίου» ή «πειραματική μέθοδος», και το όνομά του συνδέεται με σημαντικές συνεισφορές στη Φυσική και την Αστρονομία. Επίσης, ο Γαλιλαίος έμεινε γνωστός στην ιστορία και για την τόλμη του να αντιπαραταχθεί σε διαδεδομένες και παραδεκτές διδασκαλίες της εποχής του, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα να θεωρηθεί από πολλούς αιρετικός. Συγκρούστηκε με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και αυτό προβάλλεται συχνά ως παράδειγμα εναντίωσης της ελευθερίας της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας με την εξουσία.[1]
Γεννήθηκε στην Πίζα της Ιταλίας και από νωρίς έδειξε σημεία μιας αξιοσημείωτης ιδιοφυΐας. Ο πατέρας του ήταν ξεπεσμένος απόγονος οικογένειας και μοχθούσε για να βοηθήσει τον γιο του να αποκαταστήσει τη δόξα της οικογένειας. Επιβάλλοντας μεγάλες στερήσεις στον εαυτό του και τα άλλα παιδιά του, ο πατέρας του μπόρεσε να στείλει τον Γαλιλαίο στο σχολείο και αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, όπου ο Γαλιλαίος γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή. Όταν κάποτε του δόθηκαν τα χρήματα άφησε το σχολείο και γύρισε στη Φλωρεντία, όπου εκείνη την εποχή ζούσε εκεί η οικογένειά του.
Τη χρονιά του θανάτου του Γαλιλαίου γεννιέται ο Ισαάκ Νεύτων, που βασιζόμενος μεταξύ άλλων στη δουλειά του Γαλιλαίου και του Κέπλερ ολοκλήρωσε την επιστημονική επανάσταση στον τομέα της φυσικής και έθεσε τα θεμέλια της κλασικής φυσικής.
Κύρια κατηγορία για την καταδίκη του Γαλιλαίου το 1633 ήταν η αθέτηση του Διατάγματος του Καταλόγου Απαγορευμένων που δημοσιεύτηκε στις 6 Μαρτίου του 1616. Σύμφωνα με αυτό, δόθηκε εντολή στον Γαλιλαίο να μην υποστηρίξει, ούτε να υπερασπιστεί, ούτε να διδάξει με οποιονδήποτε τρόπο την άποψη της ακινησίας του Ήλιου και της κίνησης της Γης, θεωρία γνωστή ως Ηλιοκεντρισμός. Έχοντας τότε, χωρίς δεύτερη σκέψη, υποσχεθεί να υπακούσει, αφέθηκε ελεύθερος και απέφυγε τον κίνδυνο να λογοκριθεί ή να απαγορευτεί κάποιο από τα βιβλία του. Μέχρι τότε, είχε δώσει μεγάλο αγώνα (κυρίως γραφειοκρατικό), έχοντας βέβαια υποστηρικτές και τη στήριξη πνευματικών ανθρώπων της εποχής, ώστε να πείσει για την εγκυρότητα του Κοπερνίκιου δόγματος (του ότι ο Ήλιος στέκει ακίνητος, έχοντας τη Γη να περιστρέφεται γύρω του εκτελώντας διπλή κίνηση). Το αμέλημα όμως που έφερε στο προσκήνιο το Διάταγμα του 1616 ήταν η δημοσίευση του Διαλόγου περί των δύο Μεγίστων Συστημάτων του Κόσμου το 1632, το οποίο σύμφωνα με τους αρμόδιους του Ιεροδικείου παραβαίνει ρητά την παραπάνω εντολή (Διάταγμα του 1616).
Ο Γαλιλαίος κλήθηκε στο Ιεροδικείο στη Ρώμη το 1633, φυλακίστηκε τυπικά, και αφού αρνήθηκε πως μέσα από τον Διάλογο κηρύσσει το δόγμα του Κοπέρνικου ως αστρονομική αλήθεια, κάτι το οποίο δεν γίνεται δεκτό από τους δικαστές, τελικά αποκηρύσσει τις ιδέες του όσον αφορά την κίνηση της Γης. Αυτουργός της απόφασης των δικαστών φαίνεται να είναι ο Πάπας Ουρβανός Η΄, ο οποίος ενοχλήθηκε που, κατά τη γνώμη του, ο Διάλογος δεν αναδείκνυε τη θεία παντοδυναμία έναντι της επιστημονικής-φυσικής αλήθειας, όπως ο ίδιος είχε συμφωνήσει με τον Γαλιλαίο. Την ποινή φυλάκισης του Γαλιλαίου μετέτρεψε σε κατ' οίκον περιορισμό ο ίδιος ο Πάπας, ενώ τρεις από τους δέκα καρδινάλιους που τον είχαν δικάσει αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη του.[2]
Σύμφωνα με τον μύθο, ο Γαλιλαίος φεύγοντας από την Ιερά Εξέταση επέμεινε στην άποψή του, αναφωνώντας «Και όμως κινείται» («E pur si muove»). Την 1η Δεκεμβρίου το Ιεροδικείο έδωσε την άδεια στον Γαλιλαίο να επιστρέψει στη Φλωρεντία, όπου έμενε πριν την κλήση του Ιεροδικείου, και να εγκατασταθεί στο Αρτσέτρι, όπου πέθανε τη νύχτα μεταξύ 8ης και 9ης Ιανουαρίου 1642 όσο διαρκούσε η σωφρονιστική ποινή του.
Ο διωγμός του Γαλιλαίου υπήρξε πρώτιστα προϊόν των αριστοτελικών επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Πάδοβας,[3] οι οποίοι είχαν αμφιβολίες αναφορικά με την εγκυρότητα των αστρονομικών του ανακαλύψεων.[4] και έδρασαν ώστε να προκληθούν υποψίες για αυτόν από τις αρχές της Εκκλησίας.[5] Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ αποκατέστησε τη μνήμη του Γαλιλαίου τον Οκτώβριο του 1992, τρεις και μισό αιώνες μετά την εκδίκαση της υπόθεσής του και την καταδίκη των ιδεών του.[6]
Ο Γαλιλαίος με το τηλεσκόπιο δικής του κατασκευής παρατήρησε πρώτος τους κρατήρες, τα όρη και τις πεδιάδες στην επιφάνεια της Σελήνης. Ανακάλυψε ότι η Σελήνη στρέφει πάντα προς τη Γη το ίδιο ημισφαίριό της. Παρατήρησε τις ηλιακές κηλίδες, τον δακτύλιο του Κρόνου, χωρίς ωστόσο να μπορέσει να εξηγήσει ακριβώς την παρατήρησή του αυτή, αποκάλυψε την αστρική φύση του Γαλαξία μας και απέδειξε την ισχύ της ηλιοκεντρικής θεωρίας, παρατηρώντας τις φάσεις της Αφροδίτης και ανακαλύπτοντας 4 από τους δορυφόρους του Δία, την Ιώ, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ τους οποίους ονόμασε Άστρα των Μεδίκων, προς τιμή του προστάτη του, Κόσιμο Β' των Μεδίκων. Οι παρατηρήσεις του αυτές αποτέλεσαν την αρχή του τέλους για την πεποίθηση, που υποστηριζόταν μέχρι τότε από το εκκλησιαστικό και επιστημονικό κατεστημένο, πως το Σύμπαν είναι τέλεια πλασμένο και πως η Γη είναι στο κέντρο του Σύμπαντος και αποτελεί μοναδικότητα: οι κρατήρες της Σελήνης και οι κηλίδες του Ήλιου, καθώς και το γεγονός ότι τέσσερα σώματα περιστρέφονταν γύρω από έναν άλλο πλανήτη, τον Δία, αποτέλεσαν αποδείξεις για το αντίθετο.
Βέβαια ο Γαλιλαίος δεν τα βρήκε όλα σωστά, καθώς πίστευε ότι οι παλίρροιες προκαλούνταν από τους ωκεανούς που φούσκωναν κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο.[7]
Εκτός από τις ανακαλύψεις του, ο Γαλιλαίος έμεινε γνωστός στην ιστορία και για την τόλμη του να συγκρουστεί με το κατεστημένο της τότε εποχής και θεωρείται συχνά ως παράδειγμα εναντίωσης της ελευθερίας της σκέψης και της επιστημονικής έρευνας με την εξουσία. Όπως είχε τονίσει κάποτε ο ίδιος:
Δεν νιώθω υποχρεωμένος να πιστέψω πως ο ίδιος Θεός που μας προίκισε με αισθήσεις, λογική και πνεύμα, μας προόριζε να απαρνηθούμε τη χρήση τους και με κάποιους άλλους τρόπους να μας δώσει τις γνώσεις που μπορούμε να αποκτήσουμε μέσω αυτών.[8]
De motu, 1590, ή Περί κινήσεως, εργασία πάνω στην Κινηματική.
Perspectivae, 1600, βιβλία 6, εργασία πάνω στην Προοπτική.
Problemum Astronomicorum, 1609, εργασία πάνω στην Αστρονομία.
Sidereus Nuncius («Αστρικός Αγγελιαφόρος»), 1610, όπου δημοσιεύονται οι αστρονομικές του ανακαλύψεις.
Dialogho sopra i due massimi sistemi del mondo, tolemaico e copernicano, 1632, ή "Διάλογος περί των δύο μεγίστων συστημάτων του κόσμου, πτολεμαïκού και κοπερνίκειου", το περίφημο βιβλίο όπου ο Γαλιλαίος παρουσιάζει την ηλιοκεντρική θεωρία, και το οποίο προκάλεσε την αντίδραση της Εκκλησίας.
Discorsi e Dimonstrazioni Matematiche intorno à due nuove scienze, 1638, περιλαμβάνει προβλήματα αντοχής στερεών υλικών, μελέτη νόμων Δυναμικής και Κινηματικής και τη διάσημη αρχή της αδράνειας.
Grombie C. Α., Από τον Αυγουστίνο στον Γαλιλαίο-Η Επιστήμη στον Όψιμο Μεσαίωνα και στις αρχές των νέων χρόνων, τόμ. Β' - 13ος-17ος αιώνας, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1992, σελ. 214.
Brodrick, J. S. J. (1965). Galileo: the man, his work, his misfortunes. London: G. Chapman.
Chalmers, A. F. (1999) [1976]. What is this thing called Science?. University of Chicago Press. ISBN978-0-7022-3093-6.
Clagett, M., επιμ. (1968). Nicole Oresme and the Medieval Geometry of Qualities and Motions; a treatise on the uniformity and difformity of intensities known as Tractatus de configurationibus qualitatum et motuum. Madison: University of Wisconsin Press. ISBN978-0-299-04880-8.
Coyne, G. V. (2005). The Church's Most Recent Attempt to Dispel the Galileo Myth. σελίδες340–359.
Drake, S. (1953). Notes to English translation of Galileo's Dialogue. σελίδες467–491.
Einstein, A. (1953). «Foreword». Στο: Drake, S. Dialogue Concerning the Two Chief World Systems. Berkeley: University of California Press. ISBN978-0-375-75766-2.
Finocchiaro, M. A. (1997). Galileo on the world systems: a new abridged translation and guide. Berkeley: University of California Press. ISBN978-0-520-20548-2.
Galilei, G. (1953) [1632]. Dialogue Concerning the Two Chief World Systems. Μτφρ. Drake, S. Berkeley: University of California Press. ISBN978-0-520-00449-8.
Galilei, G.· Guiducci, M. (1960) [1619]. «Discourse on the Comets». The Controversy on the Comets of 1618. Μτφρ. Drake, Stillman· O'Malley, C. D. University of Pennsylvania Press. σελίδες21–65. Unknown parameter |name-list-style= ignored (βοήθεια)
Galilei, G. (1974). «Galileo's 1638 Discourses and mathematical demonstrations concerning two new sciences». Galileo: Two New Sciences. Μτφρ. Drake, S. University of Wisconsin Press. ISBN978-0-299-06400-6.
Graney,C. M.(2010).«The Telescope Against Copernicus: Star Observations by Riccioli Supporting a Geocentric Universe».Journal for the History of Astronomy41(4): 453–467.doi:10.1177/002182861004100402.Bibcode:2010JHA....41..453G.
Graney,C. M.;Grayson,T. P.(2011).«On the Telescopic Disks of Stars: A Review and Analysis of Stellar Observations from the Early Seventeenth through the Middle Nineteenth Centuries».Annals of Science68(3): 351–373.doi:10.1080/00033790.2010.507472.
Grassi, H. (1960a) [1619]. «On the Three Comets of the Year MDCXIII». Introduction to the Controversy on the Comets of 1618. Μτφρ. O'Malley, C. D. σελίδες3–19.
Grassi, H. (1960b) [1619]. «The Astronomical and Philosophical Balance». Introduction to the Controversy on the Comets of 1618. Μτφρ. O'Malley, C. D. σελίδες67–132.
Jarrel,R. A.(1989).«The contemporaries of Tycho Brahe».Planetary Astronomy from the Renaissance to the Rise of Astrophysics. Part A: Tycho Brahe to Newton: 22–32.Bibcode:1989parr.conf...22J.
Jung,E.(2011).«Encyclopedia of Medieval Philosophy: Philosophy Between 500 and 1500».Στο:Lagerlund, H.,επιμ.Encyclopedia of Medieval Philosophy: Philosophy Between 500 and 1500.1.Springer,σσ.540–542.ISBN978-1-4020-9728-7.
Kelter, I. A. (2005) [1955]. The Refusal to Accommodate. Jesuit Exegetes and the Copernican System. σελίδες38–53.
King, C. C. (2003). The History of the Telescope. Dover Publications. ISBN978-0-486-43265-6.
Lindberg, D. (2008). «Galileo, the Church, and the Cosmos». Στο: Lindberg, D.· Numbers, R. When Christianity and Science Meet. University of Chicago Press. ISBN978-0-226-48215-6.
Linton, C. M. (2004). From Eudoxus to Einstein – A History of Mathematical Astronomy. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN978-0-521-82750-8.
McMullin, E., επιμ. (2005). The Church and Galileo. Notre Dame: University of Notre Dame Press. ISBN978-0-268-03483-2.
McMullin, E. (2005a). The Church's Ban on Copernicanism, 1616. σελίδες150–190.
Machamer, P., επιμ. (1998). The Cambridge Companion to Galileo. Cambridge University Press.
Moss, J. D.· Wallace, W. (2003). Rhetoric & dialectic in the time of Galileo. Washington: CUA Press. ISBN978-0-8132-1331-6.
Remmert, V. R. (2005). «Galileo, God, and Mathematics». Στο: Koetsier, T.· Bergmans, L. Mathematics and the Divine. A Historical Study. Amsterdam: Elsevier. σελίδες347–360.
Sobel, D. (2000) [1999]. Galileo's Daughter. London: Fourth Estate. ISBN978-1-85702-712-9.
Taton, R.· Wilson, C., επιμ. (1989). Planetary astronomy from the Renaissance to the rise of astrophysics Part A: Tycho Brahe to Newton. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN978-0-521-24254-7.
Thoren, V. E. (1989). «Tycho Brahe». Στο: Taton, R.· Wilson, C. Planetary astronomy from the Renaissance to the rise of astrophysics Part A: Tycho Brahe to Newton. Cambridge University Press. σελίδες3–21. ISBN978-0-521-35158-4.
Van Helden, A. (1989). «Galileo, telescopic astronomy, and the Copernican system». Στο: Taton, R.· Wilson, C. Planetary astronomy from the Renaissance to the rise of astrophysics Part A: Tycho Brahe to Newton. σελίδες81–105.
Wisan,W. L.(1984).«Galileo and the Process of Scientific Creation».Isis75(2): 269–286.doi:10.1086/353480.
Zik,Y.(2001).«Science and Instruments: The telescope as a scientific instrument at the beginning of the seventeenth century».Perspectives on Science9(3): 259–284.doi:10.1162/10636140160176143.
Galilei, G. (1960) [1623]. «The Assayer». The Controversy on the Comets of 1618. Μτφρ. Drake, S. σελίδες151–336. ISBN978-1-158-34578-6.
Galilei, G.· Scheiner, C. (2010). On Sunspots. Μτφρ. Reeves, E.· Van Helden, A. Chicago: University of Chicago Press. ISBN978-0-226-70715-0.
Geymonat, L. (1965). Galileo Galilei, A biography and inquiry into his philosophy and science. Μτφρ. Drake, S. McGraw-Hill. Bibcode:1965ggbi.book.....G.
Gilbert, Neal Ward. "Galileo and the School of Padua." Journal of the History of Philosophy 1.2 (1963): 223–231. online
Hall, A. R. (1963). From Galileo to Newton, 1630–1720. Collins.
Hall,A. R.(1964–1965).«Galileo and the Science of Motion».British Journal for the History of Science2(3): 185.doi:10.1017/s0007087400002193.
Humphreys,W. C.(1967).«Galileo, Falling Bodies and Inclined Planes. An Attempt at Reconstructing Galileo's Discovery of the Law of Squares».British Journal for the History of Science3(3): 225–244.doi:10.1017/S0007087400002673.
Koyré, Alexandre. "Galileo and Plato." Journal of the History of Ideas 4.4 (1943): 400–428. online (PDF)
Koyré, Alexandre. "Galileo and the scientific revolution of the seventeenth century." Philosophical Review 52.4 (1943): 333–348. online (PDF)