Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας

Το Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας, ή Επαρχία Κάτω Σιλεσίας (πολωνικά: Województwo dolnośląskie, [vɔjɛˈvut͡stfɔ dɔlnɔˈɕlɔ̃skʲɛ]), είναι βοεβοδάτο στη νοτιοδυτική Πολωνία. Είναι ένα από τα 16 βοεβοδάτα της Πολωνίας (επαρχίες) στα οποία διαιρείται η χώρα. Το βοεβοδάτο δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999 από τα πρώην βοεβοδάτα Βρότσουαφ, Λεγκνίτσα, Βάουμπζιχ και Γελένια Γκούρα, μετά τις μεταρρυθμίσεις της πολωνικής τοπικής αυτοδιοίκησης που εγκρίθηκαν το 1998. Καλύπτει μια έκταση 19.946 τετραγωνικών χιλιομέτρων και το 2019 είχε συνολικό πληθυσμό 2.899.986 κατοίκων.

Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας
Σημαία Έμβλημα
Χώρα	Πολωνία
Διοικητική υπαγωγή	Πολωνία
Πρωτεύουσα	Βρότσλαβ
Ίδρυση	1  Ιανουαρίου 1999
Ονομάστηκε από	Κάτω Σιλεσία
Διοίκηση
• Voivode of Lower Silesian Voivodeship	Πάβεου Χρένιακ[1] και Τσεζάρι Πσιμπίλσκι[1]
Έκταση	19.948 km²
Πληθυσμός	2.915.245 (31  Δεκεμβρίου 2012)[2]
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Είναι ένα από τα πλουσιότερα βοεβοδάτα της Πολωνίας, καθώς διαθέτει πολύτιμους φυσικούς πόρους, όπως χαλκό, λιγνίτη και πετρώδη υλικά, τα οποία εκμεταλλεύονται οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Οι καλά αναπτυγμένες και ποικίλες βιομηχανίες της προσελκύουν τόσο εγχώριους όσο και ξένους επενδυτές.^[3]

Η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη του είναι το Βρότσουαφ, που βρίσκεται στον ποταμό Όντερ. Είναι μια από τις μεγαλύτερες και δυναμικότερες πόλεις της Πολωνίας με ταχέως αναπτυσσόμενο διεθνές προφίλ και θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς, εκπαιδευτικούς και τουριστικούς τόπους σε ολόκληρη τη χώρα. Οι χώροι ταφής των Πολωνών μοναρχών και συζύγων τους βρίσκονται στο Βρότσουαφ και στην Τσεμπνίτσα. Επιπλέον, το βοεβοδάτο είναι διάσημο για τα πολλά κάστρα και παλάτια του και είναι μια από τις πιο δημοφιλείς περιοχές της Πολωνίας από τους τουρίστες.

Ιστορία και γεωγραφία

Η ιστορία της περιοχής χρονολογείται πάνω από χίλια χρόνια πριν και η Κάτω Σιλεσία ήταν κάποτε μέρος της Μεγάλης Μοραβίας, της Μεσαιωνικής Πολωνίας, της Βοημίας, της Μοναρχίας των Αψβούργων, της Πρωσίας, της Γερμανίας και της σύγχρονης Πολωνίας μετά το 1945. Οι σιλεσικές φυλές εγκατέστησαν τα εδάφη στο τέλος της πρώτης χιλιετίας μετά την Περίοδο Μετανάστευσης. Κατά την περίοδο της Germania Slavica, η περιοχή έγινε μέρος της Μεγάλης Μοραβίας υπό τον Σφενδοπλόκο Α΄ της Μοραβίας. Ο Μιέσκο Α΄ έφερε τους διάφορα υπάρχοντα σιλεσικά δουκάτα υπό την κυριαρχία της δυναστείας των Πιαστ και έγιναν το Δουκάτο της Σιλεσίας. Χωρίστηκε και πάλι σε μικρά βασίλεια που κυριάρχησαν οι πρίγκιπες των Πιαστ μετά τη διαθήκη του Μπολέσλαφ Γ΄ του Στραβόστομου το 1138. Με το Ostsiedlung (Όστζιντλουνγκ), η πολιτιστική και εθνοτική γερμανική επιρροή αυξήθηκε με την εισροή μεταναστών από τις γερμανόφωνες περιοχές της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, στις οποίες η Σιλεσία συμμετείχε μέχρι το 1392 όταν έγινε μέρος του Βασιλείου της Βοημίας, τότε της Μοναρχίας των Αψβούργων (1526), ύστερα του Βασιλείου της Πρωσίας (1742) και στη συνέχεια της Γερμανικής Αυτοκρατορίας (1871). Το 1945, η Κάτω Σιλεσία έγινε μέρος της Πολωνίας, όπως συμφωνήθηκε στη μεταπολεμική Διάσκεψη του Πότσδαμ. Κατά συνέπεια, η Κάτω Σιλεσία υπέστη σχεδόν συνολική απώλεια του προπολεμικού πληθυσμού της μεταξύ 1945 και 1950. Οι Πολωνοί πολίτες που εκδιώχθηκαν από τους Σοβιετικούς εγκαταστάθηκαν τότε στα κενά εδάφη.

Η Κάτω Σιλεσία ήταν επίσης ένα κορυφαίο πολιτιστικό κέντρο της Πολωνίας. Το Βιβλίο του Χενρίκουφ, το οποίο περιέχει την πρώτη γνωστή πρόταση γραμμένη στην πολωνική γλώσσα, καθώς και ένα έγγραφο που περιέχει το παλαιότερο έντυπο κείμενο στην πολωνική γλώσσα, δημιουργήθηκαν και τα δύο εδώ. Η Ζουοτορίγια, η πρώτη πόλη της Πολωνίας, έλαβε προνόμια πόλης σύμφωνα με τα Δικαιώματα του Μαγδεμβούργου από τον Ερρίκο Α΄ ο Γενειοφόρο. Κατά τη διάρκεια των αιώνων, η Κάτω Σιλεσία γνώρισε καθοριστικά γεγονότα, όπως η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση, οι Σιλεσικοί Πόλεμοι, η βιομηχανοποίηση και τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους.

Αν και μεγάλο μέρος της περιοχής είναι σχετικά χαμηλού υψομέτρου, περιλαμβάνει επίσης μέρος των Σουδητικών Όρεων, που εκτείνονται κατά μήκος των συνόρων Πολωνίας-Τσεχίας. Τα δημοφιλή χιονοδρομικά κέντρα στο Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας περιλαμβάνουν τα Κάρπατς και Σκλάρσκα Πορέμπα στα όρη Κρκόνοσε (πολωνικά: Karkonosze). Άλλοι σημαντικοί τουριστικοί προορισμοί στο βοεβοδάτο περιλαμβάνουν την πρωτεύουσα πόλη, το Βρότσουαφ, καθώς και τις πόλεις Γελένια Γκούρα και Λεγκνίτσα. Η πόλη Μπολεσουάβιετς φημίζεται για τη κεραμική της.

Το βοεβοδάτο έχει το μεγαλύτερο αριθμό των λουτροπόλεων στην Πολωνία: Ντουουγκοπόλε-Ζντρούι, Ντουσνίκι-Ζντρούι, Γεντλίνα-Ζντρούι, Κουντόβα-Ζντρούι, Λόντεκ-Ζντρούι, Πολανίτσα-Ζντρούι, Πσεζέτσιν-Ζντρούι, Στσάβνο-Ζντρούι και Σφιεράντουφ-Ζντρούι.

Το Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας οριοθετείται από το Βοεβοδάτο Λούμπους στα βορειοδυτικά, το Βοεβοδάτο της Μεγάλης Πολωνίας στα βορειοανατολικά, το Βοεβοδάτο Οπόλε στα νοτιοανατολικά, την Τσεχία προς το νότο και τη Γερμανία (Σαξονία) στα δυτικά.

Μεταφορές

Το Αεροδρόμιο Βρότσουαφ «Νικόλαος Κοπέρνικος» χρησιμεύει ως διεθνές και εγχώριο αεροδρόμιο.

Ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Βρότσουαφ είναι ο μεγαλύτερος σιδηροδρομικός σταθμός στην Πολωνία (21,2 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως), που προσφέρει εσωτερικές και διεθνείς συνδέσεις διαφόρων μεταφορέων.

Τουρισμός

Παλιό Δημαρχείο του Βρότσουαφ

Οικονομία

Aleja Bielany - το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στην Πολωνία

Η Κάτω Σιλεσία είναι μια από τις πλουσιότερες περιοχές της Πολωνίας. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) του βοεβοδάτου ανήλθε σε 41,1 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018, αντιπροσωπεύοντας το 8,3% της πολωνικής οικονομικής παραγωγής. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που προσαρμόστηκε για την αγοραστική δύναμη ήταν 23.400 € ή 78% του μέσου όρου της ΕΕ27 το ίδιο έτος. Το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο ήταν 85% του μέσου όρου της ΕΕ. Το Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας είναι το βοεβοδάτο με το δεύτερο υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Πολωνία.^[4]

Το 2005, το βοεβοδάτο κατέγραψε τον υψηλότερο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης της χώρας (περίπου 10% ετησίως).

Πολλές παγκόσμιες εταιρείες έχουν την έδρα και τις εγκαταστάσεις τους στην Κάτω Σιλεσία, συμπεριλαμβανομένων των: Amazon, Microsoft, Google, IBM, LG Electronics, Toyota, Volvo, Hewlett-Packard, Nokia Networks, Siemens, Whirlpool Corporation και Qatar Airways.

Το νοτιοδυτικό τμήμα του βοεβοδάτου θεωρείται μέρος του λεγόμενου Μαύρου Τριγώνου, μια περιοχή βαριάς βιομηχανοποίησης και περιβαλλοντικής ζημίας στα τριμερή σύνορα της Πολωνίας, της Γερμανίας και της Τσεχίας.^[5]

Πόλεις

Βρότσουαφ

Γελένια Γκούρα

Γκουόγκουφ

Κουότσκο

Το βοεβοδάτο αποτελείται από 91 πόλεις. Παρατίθενται παρακάτω με φθίνουσα σειρά πληθυσμού (από το 2019):^[6]

1. Βρότσουαφ πόλη πόβιατ (641.607)
2. Βάουμπζιχ πόλη πόβιατ (111.896)
3. Λεγκνίτσα πόλη πόβιατ (99.486)
4. Γελένια Γκούρα πόλη πόβιατ (79.200)
5. Λούμπιν (72.428)
6. Γκουόγκουφ (67.317)
7. Σφιντνίτσα (57.041)
8. Μπολεσουάβιετς (38.852)
9. Ολεσνίτσα (37.169)
10. Ντζιερζόνιουφ (33.239)
11. Οουάβα (33.029)
12. Ζγκοζέλετς (30.374)
13. Μπιελάβα (29.971)
14. Κουόντζκο (26.845)
15. Γιάβορ (22.890)
16. Σφιεμποντζίτσε (22.793)
17. Πολκοβίτσε (22.480)
18. Νόβα Ρούντα (22.067)
19. Λούμπαν (21.087)
20. Καμιένα Γκούρα (19.010)
21. Μπογκατίνια (17.436)
22. Στσέγκομ (16.106)
23. Γελτς-Λασκοβίτσε (15.803)
24. Ζουοτορίγια (15.564)
25. Μπογκούσουφ-Γκόρτσε (15.368)
26. Ζομπκοβίτσε Σλόνσκιε (15.004)
27. Χόινουφ (13.355)
28. Τσεμπνίτσα (13.331)
29. Μπζεγκ Ντόλνι (12.511)
30. Στσέλιν (12.460)
31. Βόουουφ (12.373)
32. Γκούρα (11.797)
33. Μίλιτς (11.304)
34. Κοβάρι (10.869)
35. Σίτσουφ (10.397)
36. Μπιστσίτσα Κουόντζκα (10.134)
37. Κουντόβα-Ζντρούι (9.892)
38. Στόντα Σλόνσκα (9.516)
39. Ομπορνίκι Σλόνσκιε (9.099)
40. Λβούβεκ Σλόνσκι (8.869)
41. Ζιεμπίτσε (8.708)
42. Σιεχνίτσε (8.113)
43. Χοτσιάνουφ (7.892)
44. Πιεσίτσε (7.123)
45. Κόντι Βροτσουάφσκιε (6.994)
46. Σομπούτκα (6.981)
47. Ζάρουφ (6.719)
48. Τβαρντογκούρα (6.692)
49. Γκρίφουφ Σλόνσκι (6.636)
50. Σκλάρσκα Πορέμπα (6.557)
51. Ζμίγκρουντ (6.435)
52. Πιουάβα Γκούρνα (6.412)
53. Γκουουσίτσα (6.361)
54. Πολανίτσα-Ζντρούι (6.324)
55. Πιεχοβίτσε (6.194)
56. Πσέμκουφ (6.107)
57. Λουμπάφκα (6.028)
58. Πιενσκ (5.828)
59. Στρόνιε Σλόνσκιε (5.709)
60. Στσάβνο-Ζντρούι (5.608)
61. Στσινάβα (5.582)
62. Λόντεκ-Ζντρούι (5.572)
63. Στσίτνα (5.141)
64. Γιαβοζίνα Σλόνσκα (5.124)
65. Μπόλκουφ (4.990)
66. Μπιερούτουφ (4.867)
67. Γεντλίνα-Ζντρούι (4.828)
68. Κάρπατς (4.593)
69. Ντουσνίκι-Ζντρούι (4.584)
70. Λέσνα (4.439)
71. Ολσίνα (4.348)
72. Νοβογκρόντζιετς (4.243)
73. Ζαβίντουφ (4.180)
74. Σφιεράντουφ-Ζντρούι (4.147)
75. Μιερούσουφ (4.070)
76. Μιρσκ (3.886)
77. Βοϊτσιέσουφ (3.668)
78. Προχοβίτσε (3.602)
79. Νιέμτσα (2.965)
80. Βενγκλίνιετς (2.846)
81. Ζουότι Στοκ (2.758)
82. Βόνσος (2.662)
83. Μιεντζιλέσιε (2.575)
84. Μπάρντο (2.562)
85. Ράντκουφ (2.406)
86. Μιεντζίμπους (2.341)
87. Σφιεζάβα (2.286)
88. Προυσίτσε (2.243)
89. Βιόνζουφ (2.241)
90. Λουμπόμιες (1.979)
91. Βλεν (1.759)

Διοικητικό τμήμα

Χάρτης των πόβιατ

Η Εκκλησία της Ειρήνης στη Σφιντνίτσα είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Το Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας χωρίζεται σε 30 πόβιατ, τέσσερα από τα οποία είναι πόβιατ πόλης. Αυτά χωρίζονται περαιτέρω σε 169 γκμίνα (δήμους).

Δείτε επίσης

• Πριγκίπισσα Μαριάννα των Κάτω Χωρών
• Τουρισμός στην Πολωνία

Παραπομπές

1. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2018.
2. «Rocznik Statystyczny - Województwa Dolnośląkiego». Ανακτήθηκε στις 3  Αυγούστου 2014. σελ. 101.
3. «Past and Present Regions of Poland – Lower Silesia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2017.
4. «Regional GDP per capita ranged from 30% to 263% of the EU average in 2018». Eurostat.
5. «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2014.
6. "Population. Size and structure and vital statistics in Poland by territorial divison in 2019. Αρχειοθετήθηκε 2021-04-19 στο Wayback Machine.As of 30th June" Αρχειοθετήθηκε 2021-04-19 στο Wayback Machine.. stat.gov.pl. Statistics Poland. 15 October 2019. Retrieved 14 February 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημος ιστότοπος
• Ιστοσελίδα της κυβέρνησης της Κάτω Σιλεσίας