From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Βλαντίμιρ Βλαντίμιροβιτς Μαγιακόφσκι (Влади́мир Влади́мирович Маяко́вский, ΔΦΑ [vlɐˈdʲimʲɪr mɐjˈkofskʲɪj], 19 Ιουλίου 1893 – 14 Απριλίου 1930) ήταν Ρώσος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, ένας από τους κατεξοχήν εκπροσώπους του Ρωσικού Φουτουρισμού στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ήταν το τρίτο και τελευταίο παιδί της οικογένειάς του. Γεννήθηκε στο Μπαγκντάτι, στη Γεωργία, όπου ο πατέρας του εργαζόταν ως δασοφύλακας. Ο πατέρας του είχε καταγωγή από Ουκρανούς Κοζάκους, [13]ενώ η μητέρα του ήταν επίσης oυκρανικής καταγωγής. Αν και ο Μαγιακόφσκι μιλούσε γεωργιανά στο σχολείο και με τους φίλους του, η οικογένειά του μιλούσε κυρίως ρωσικά στο σπίτι. Σε ηλικία 14 ετών πήρε μέρος σε διαδηλώσεις με τους σοσιαλιστές στην πόλη Κουταΐσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο τοπικό γυμνάσιο. Μετά τον ξαφνικό και πρώιμο θάνατο του πατέρα του το 1906, η οικογένειά του —ο ίδιος, η μητέρα του και οι δύο αδελφές του— μετακόμισε στη Μόσχα, όπου συνέχισε τις μαθητικές του σπουδές.[14]
Στη Μόσχα ο Μαγιακόφσκι ανέπτυξε το πάθος του για τη μαρξιστική λογοτεχνία, πήρε μέρος σε σειρά δραστηριοτήτων στο Ρωσικό Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα των Εργαζομένων και αργότερα στρατολογήθηκε ως μέλος των Μπολσεβίκων. Το 1908 αποπέμφθηκε από το σχολείο επειδή η μητέρα του δεν μπορούσε πλέον να πληρώνει τα δίδακτρα. Εκείνη την εποχή, ο Μαγιακόφσκι φυλακίστηκε σε τρεις περιπτώσεις για ανατρεπτική πολιτική δράση αλλά, όντας ανήλικος, απέφυγε τη μεταγωγή του. Στη διάρκεια της περιόδου της απομόνωσης στα κρατητήρια της φυλακής της Μπουτίρκα (ρωσικά: Бутырский следственный изолятор ή Бутырская тюрьма) το 1909, άρχισε να γράφει ποίηση, αλλά τα ποιήματά του κατασχέθηκαν από τις αρχές. Με την αποφυλάκισή του, εξακολούθησε να εργάζεται για το σοσιαλιστικό κίνημα, και το 1911 μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας όπου γνωρίστηκε με μέλη του ρωσικού φουτουριστικού κινήματος. Έγινε ο κύριος εκπρόσωπος τύπου για την ομάδα Γκιλέας (ρωσικά:Гилея) και στενός φίλος του ζωγράφου Νταβίντ Μπουρλιούκ, τον οποίο έβλεπε ως μέντορά του.
Το 1912 η φουτουριστική έκδοση Ένα χαστούκι στο πρόσωπο του δημοσίου γούστου] (Пощёчина общественному вкусу) περιελάμβανε τα πρώτα δημοσιευμένα ποιήματα του Μαγιακόφσκι: Νύχτα (Ночь) και Πρωί (Утро). Λόγω όμως των πολιτικών τους δραστηριοτήτων, ο Μπουρλιούκ και ο Μαγιακόφσκι αποβλήθηκαν από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Μόσχας το 1914.
Η εργασία του συνεχίστηκε, υπό τη μανιέρα του Φουτουρισμού, έως το 1914. Η καλλιτεχνική του ανάπτυξη τότε άλλαξε δραματικά προς την κατεύθυνση της αφήγησης. Αυτή του η δουλειά, που δημοσιεύτηκε αμέσως την περίοδο που προηγήθηκε της Ρωσικής Επανάστασης, επρόκειτο να καθιερώσει τη φήμη του ως ποιητή στη Ρωσία και στο εξωτερικό.
To Σύννεφο με παντελόνια[15] (1915), ρωσ. «Облако в штанах», ήταν το πρώτο μεγάλο ποίημα του Μαγιακόφσκι και περιέγραφε τα καυτά θέματα του έρωτα, της επανάστασης, της θρησκείας και της τέχνης, γραμμένο υπό το πρίσμα του πληγωμένου εραστή. Η γλώσσα του έργου ήταν η γλώσσα των δρόμων και ο Μαγιακόφσκι κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να απομυθοποιήσει τις ιδεαλιστικές και ρομαντικές έννοιες της ποίησης και των ποιητών.
Το καλοκαίρι του 1915, ο Μαγιακόφσκι ερωτεύτηκε μια παντρεμένη γυναίκα, τη Λίλια Μπρικ, και είναι σε εκείνη που αφιέρωσε το ποίημα Το σπονδυλωτό φλάουτο (1916), ρωσ. «Флейта-позвоночник». Δυστυχώς για τον Μαγιακόφσκι, αυτή ήταν η γυναίκα του εκδότη του, Όσιπ Μπρικ. Η ερωτική σχέση αλλά και οι εντυπώσεις του από τον πόλεμο και την επανάσταση επηρέασαν καθοριστικά τα έργα του αυτών των χρόνων. Το ποίημα Ο πόλεμος και ο κόσμος (1916) αναφέρεται στη φρίκη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και Ο Άνθρωπος (1917) είναι ένα ποίημα που ασχολείται με τη δυστυχία του έρωτα.
Η επιθυμία του, στις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, να καταταγεί ως εθελοντής απορρίφθηκε. Ανάμεσα στα έτη 1915-1917 εργάστηκε στην Αγία Πετρούπολη, στη Στρατιωτική Σχολή Αυτοκινήτου, ως επίσημος γραφέας. Κατά το ξέσπασμα της Ρωσικής Επανάστασης, ο Μαγιακόφσκι βρίσκονταν στο Σμόλνι, στην Αγία Πετρούπολη. Εκεί έζησε την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ξεκίνησε να απαγγέλλει ποιήματα όπως το Αριστερό Εμβατήριο! Για τους Κόκκινους Ναυτικούς: 1918 (ρωσικά: Левый марш (Матросам), 1918) σε ναυτικά θέατρα, με ναύτες ως κοινό του.
Όταν ξαναγύρισε στη Μόσχα, ο Μαγιακόφσκι εργάστηκε στο Ρωσικό πρακτορείο τηλεγραφίας, ρωσ. Российское телеграфное агентство (αρχικά: РОСТА) δημιουργώντας —τόσο σε γραφικά όσο και σε κείμενο — σατυρικά πόστερ αγκιτπρόπ (συνδυασμός των λέξεων агитация και пропаганда). Το 1919 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συλλογή Έργων 1909-1919 (ρωσικά: Все сочиненное Владимиром Маяковским). Στο πολιτιστικό κλίμα της πρώιμης Σοβιετικής Ένωσης, η δημοτικότητά του αυξήθηκε πολύ γρήγορα. Στη διάρκεια των χρόνων 1922-1928, ο Μαγιακόφσκι ήταν εξέχον μέλος του Αριστερού Μετώπου για την Τέχνη και συνέχισε να προσδιορίζει το έργο του ως κομμουνιστικό φουτουρισμό (ρωσικά: ком[мунистический] фут[уризм]). Εξέδιδε, μαζί με τον Σεργκέι Τρετιακόφ και τον Όσιπ Μπρικ, το περιοδικό «ΛΕΦ» (ρωσ. ЛЕФ, Левый Фронт, που σημαίνει αριστερό μέτωπο).
Ως ένας από τους ελάχιστους σοβιετικούς συγγραφείς που του επετράπη να ταξιδεύει ελεύθερα, τα ταξίδια του στη Λετονία, Βρετανία, Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Μεξικό και Κούβα επηρέασαν έργα του όπως Η δική μου ανακάλυψη της Αμερικής (ρωσικά: Мое открытие Америки, 1925). Ταξίδεψε επίσης, από τη μια έως την άλλη άκρη, σε όλη τη Σοβιετική Ένωση.
Σε μια περιοδεία του για διαλέξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μαγιακόφσκι γνώρισε την Έλι Τζονς, η οποία γέννησε αργότερα την κόρη του, ένα γεγονός που ο ίδιος πληροφορήθηκε μόλις το 1929, όταν το ζευγάρι συναντήθηκε μυστικά στη νότιο Γαλλία, καθώς η σχέση τους είχε κρατηθεί κρυφή. Στα τέλη του 1920, ο Μαγιακόφσκι ερωτεύθηκε την Τατιάνα Γιάκοβλεβα και σε αυτήν αφιέρωσε το ποίημα Γράμμα στην Τατιάνα Γιάκοβλεβα (ρωσικά: Письмо Татьяне Яковлевой, 1928).
Η σημασία της επίδρασης του Μαγιακόφσκι δεν περιορίζεται στη σοβιετική ποίηση. Ενώ από χρόνια θεωρείται ο κορυφαίος Σοβιετικός ποιητής, έχει αλλάξει επίσης τις παραδοχές για την ποίηση στην ευρύτερη κουλτούρα του 20ου αιώνα. Ο πολιτικός του ακτιβισμός ως καθοδηγητή προπαγάνδας σπάνια κατανοήθηκε και συχνά επικρίθηκε από τους συγχρόνους του, ακόμα και από στενούς του φίλους όπως ο Μπορίς Παστερνάκ. Κοντά στα τέλη του 1920, ο Μαγιακόφσκι απομυθοποίησε σε μεγάλο βαθμό την πορεία της Σοβιετικής Ένωσης υπό τον Ιωσήφ Στάλιν: τα σατιρικά του έργα Ο κοριός (ρωσικά: Клоп, 1929) και Το μπάνιο (ρωσικά: Баня, 1930), τα οποία πραγματεύονται τη σοβιετική απέχθεια για την τέχνη και τη γραφειοκρατία, αντανακλούν αυτή την εξέλιξη.
Το απόγευμα της 14ης Απριλίου, 1930, ο Μαγιακόφσκι αυτοπυροβολήθηκε. Το ημιτελές κείμενο του ποιήματος της αυτοκτονίας του σημείωνε, μεταξύ άλλων:
Ο Μαγιακόφσκι ετάφη στη Μόσχα, στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι.
Το 1930, ο τόπος γέννησής του στη Γεωργία – το Μπαγκντάτι- μετονομάστηκε, προς τιμήν του, σε Μαγιακόφσκι. Μετά τον θάνατο του Στάλιν, ανέκυψαν διαδόσεις ότι ο Μαγιακόφσκι δεν αυτοκτόνησε αλλά στην πραγματικότητα δολοφονήθηκε μετά από εντολή του πρώτου. Εντούτοις δεν υπάρχει κανένα σχετικό αποδεικτικό στοιχείο. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, όταν ανοίχτηκαν τα απόρρητα αρχεία της Κα-Γκε-Μπε, υπήρχε ελπίδα ότι νέα στοιχεία θα έλθουν στο φως σχετικά με αυτό το θέμα, αλλά τίποτε τελικά δεν αποκαλύφθηκε και ο ισχυρισμός παραμένει αναπόδεικτος. Μετά θάνατον, ο Μαγιακόφσκι κατηγορήθηκε από τον σοβιετικό Τύπο ως φορμαλιστής και συνοδοιπόρος (ρωσικά: попутчик) (αντίθετα από τους επίσημα αναγνωρισμένους προλετάριους ποιητές", όπως ο Ντεμιάν Μπέντνι). Όταν το 1935, η Λίλια Μπρικ έγραψε στον Στάλιν σχετικά με αυτές τις επιθέσεις κατά του ποιητή, ο δεύτερος έγραψε το εξής σχόλιο στο γράμμα της Μπρικ:
"Σύντροφε Νικολάι Γιεζόφ, παρακαλώ να αναλάβεις να ενεργήσεις τα δέοντα σχετικά με την επιστολή της Μπρικ. Ο Μαγιακόφσκι παραμένει ο καλύτερος και ο πιο ταλαντούχος ποιητής της Σοβιετικής περιόδου. Η αδιαφορία για την καλλιτεχνική του κληρονομιά είναι έγκλημα. Τα παράπονα της Μπρικ είναι, κατά τη γνώμη μου, δικαιολογημένα..."[16]
Τα λόγια αυτά έγιναν στερεότυπο που επίσημα αποκατέστησε τον Μαγιακόφσκι αλλά, όπως σημείωσε και ο Μπορίς Παστερνάκ,[17] από ορισμένους κύκλους ουσιαστικά εξελήφθησαν ως δεύτερη θανάτωση του ποιητή.
Τα θεατρικά έργα του Μαγιακόφσκι : Βλαντιμίρ Μαγιακόβσκι, Μυστήριο-μπούφφα, Ο κοριός, Το μπάνιο μεταφράστηκαν στα ελληνικά από τον Άρη Αλεξάνδρου (Εκδόσεις Γκοβόστης). Το τελευταίο, με τον τίτλο Χαμάμ, και από τον Αλέξη Πάρνη (Νέα Εστία, 1975 α΄ έκδ.). Τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί από τον Πέτρο Ανταίο (Εκδόσεις Οδυσσέας, 1998) και, επιπλέον, έχει κυκλοφορήσει σειρά ποιημάτων του σε μετάφραση (από τα γαλλικά) του Γιάννη Ρίτσου (Κέδρος, 1965 α΄ έκδ.). Επίσης, έχουν εκδοθεί τα ποιήματα Φυσώντας των σπονδύλων μου το φλάουτο και άλλα 8 ποιήματα και Τραγωδία σε μετάφραση του Γιώργου Κεντρωτή (Τυπωθήτω, 2007 & 2011 αντίστοιχα).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
