Βιταμίνη D

Η Βιταμίνη D είναι οργανική ουσία, ανήκει και στις βιταμίνες αλλά και στις ορμόνες. Έχει λάβει το προσωνύμιο «η βιταμίνη του ήλιου», επειδή πέραν της πρόσληψής της από τα τρόφιμα, παράγεται φυσικά από τον οργανισμό μας όταν η ηλιακή ακτινοβολία έρχεται σε επαφή με το δέρμα μας.

Είδη Βιταμινών D

Βιοχημεία

Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και επηρεάζει τη λειτουργία σχεδόν 2.000 διαφορετικών γονιδίων. Η πιο σημαντική ίσως ιδιότητα της βιταμίνης D είναι η ρύθμιση της απορρόφησης του ασβεστίου και του φωσφόρου. Επίσης, η βιταμίνη D διευκολύνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Άρα έχει άμεση σχέση με το ρίσκο οστεοπόρωσης και οστεοπορωτικών καταγμάτων. Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D είναι απαραίτητη για τη σωστή ανάπτυξη των οστών και των δοντιών αλλά και για την αυξημένη αντίσταση σε ορισμένες ασθένειες. Η βιταμίνη D είναι στην πραγματικότητα μια ορμόνη και έχει άμεση δράση στα γονίδια μας.^[1]

Αποδεδειγμένη κλινική δράση

Πέρα από τις παραπάνω βασικές της ιδιότητες, η βιταμίνη D μπορεί επίσης να παίξει καθοριστικό ρόλο:

- στη μείωση του κινδύνου σκλήρυνσης κατά πλάκας (Journal of the American Medical Association)

- στη μείωση του κινδύνου καρδιοπάθειας (Circulation)

- στη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης των συμπτωμάτων της γρίπης (American Journal of Clinical Nutrition)

Ανεπάρκεια

Έχει παρατηρηθεί ότι στην Ελλάδα έχουμε ανεπάρκεια των βιταμινών D και D3. Αυτό οφείλεται κυρίως στις κάτωθι αιτίες:

- Δερματική χρώση (στις Μεσογειακές χώρες το σκούρο δέρμα δυσχεραίνει την πρόσληψη της)

- Στις Μεσογειακές χώρες δεν καταναλώνουμε τις λιπαρές τροφές που την περιέχουν αφού το κύριο λίπος της διατροφής μας είναι το ελαιόλαδο

- Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και χρήση αντηλιακού

- Το γεωγραφικό πλάτος της Ελλάδας (34°- 41°)  δεν επιτρέπει επαρκή υπεριώδη ακτινοβολία τους χειμερινούς μήνες και ιδιαίτερα στις βόρειες περιοχές της (γεωγραφικό πλάτος> 39°) ^[2]

Πηγές πρόσληψης και συνιστώμενη πρόσληψη

Μπορούμε να πάρουμε βιταμίνη D και μέσω της διατροφής μας, από τροφές όπως ο σολομός, οι σαρδέλες, ο κρόκος του αυγού, οι γαρίδες, τα ενισχυμένα δημητριακά και ο ενισχυμένος χυμός πορτοκαλιού. Εάν δεν καλύπτουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας σε βιταμίνη D μέσω της έκθεσης στον ήλιο και της διατροφής, καλό θα είναι να πάρουμε συμπλήρωμα βιταμίνης D.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τροφίμων και Γεωργικών Επιστημών (IFAS), οι ποσότητες βιταμίνης D που πρέπει να λαμβάνουμε (διεθνείς μονάδες IU την ημέρα) έχουν ως εξής:

- παιδιά και έφηβοι: 600 IU

- ενήλικες έως 70 ετών: 600 IU

- ενήλικες άνω των 70 ετών: 800 IU

- εγκυμονούσες και γυναίκες που θηλάζουν: 600 IU ^[3]

Οι παραπάνω δοσολογίες είναι ενδεικτικές και πρέπει να ελέγχονται με αιματολογική εξέταση της βιταμίνης D3 για να δούμε κατά πόσο έχει ανεβεί στα επιθυμητά επίπεδα γιατί δεν απορροφούμε όλοι μας το ίδιο καλά την βιταμίνη. Πολύ συχνά θα πρέπει να αλλάξει η δοσολογία.^[4]

Εάν δεν υπάρχει επαρκής πρόσληψης βιταμίνης D3 από μικρές ηλικίες τότε δεν θα έχει επενδυθεί αρκετό ασβέστιο στα οστά αυξάνοντας στο ρίσκο οστεοπόρωσης. Κατά τη διάρκεια περιόδου ανάπτυξης (παιδιά και έφηβοι), προστίθεται νέο οστό και έτσι τα οστά μεγαλώνουν και γίνονται πυκνότερα και ισχυρότερα. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να επιτευχθεί η μέγιστη οστική μάζα, δηλαδή μέχρι τα οστά να αποκτήσουν τη μέγιστη ισχύ και πυκνότητα. Η μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται συνήθως 25-30 χρονών. Μετά από αυτό το σημείο η ισορροπία αλλάζει σιγά σιγά και η οστική απορρόφηση γίνεται πιο έντονη από την παραγωγή νέου οστού. Περίπου το 90% της μέγιστης οστικής μάζας συσσωρεύεται μέχρι την ηλικία των 18 ετών για τις γυναίκες και των 20 ετών για τους άνδρες. Επομένως, τα πρώτα 20 χρόνια της ζωής είναι ο καλύτερος χρόνος για να επενδύσετε^[5] και να συσσωρεύσετε όσο το δυνατόν περισσότερο οστό, κάτι που επιτυγχάνεται με βέλτιστα επίπεδα βιταμίνης D, ασβεστίου και άσκησης.

Παραπομπές

1. Δρ. Δημήτρης Τσουκαλάς: Η Βιταμίνη D. http://www.drtsoukalas.com/min_apofigete_ton_ilio_aito_to_kalokairi_-su-55.html Αρχειοθετήθηκε 2016-06-18 στο Wayback Machine.
2. «Βιταμίνη D: Απαντάμε στις 10 πιο κοινές ερωτήσεις | NutriMedical.gr». NutriMedical Φαρμακευτική. 27 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2020.
3. Πηγή: http://www.onmed.gr/ygeia/item/324784-vitamini-d-poy-voithaei-kai-poy-tha-ti-vreite#ixzz4AJBqik81
4. «Βιταμίνη D - Η Ανεκτίμητη Βιταμίνη». www.theodorideskneesurgeon.gr (στα Αγγλικά). 27 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2024.
5. «Πώς να Επενδύσετε στα Οστά σας για να είναι Γερά». www.theodorideskneesurgeon.gr (στα Αγγλικά). 15 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2024.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Vitamin D στο Wikimedia Commons