Με το όνομα Αφείδας ή Αφείδαντας αναφέρονται 4 διαφορετικά πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας, τα εξής:
- Γιος του Πολυπάμμωνα από τον Αλύβαντα και πατέρας του Επηρίτου. Ο Οδυσσέας, όταν επέστρεψε στην Ιθάκη, υποδύθηκε τον Αφείδαντα για να μη τον αναγνωρίσουν όσο ήταν υποχρεωμένος να φυλάγεται (Οδύσσεια, ω 303 κ.ε.).
- Ο προτελευταίος μυθικός βασιλιάς των αρχαίων Αθηνών, γιος του Οξύντη και δισέγγονος του Θησέα. Μητέρα του, κατά μία εκδοχή, ήταν η Λαοδίκη. Τον Αφείδαντα τον δολοφόνησε ο ετεροθαλής αδελφός του, ο Θυμοίτης (Παυσανίας Β 18, 9). Ωστόσο κατά την προφορική παράδοση διασώθηκε τουλάχιστον ένα παιδί του, αφού τον θεωρούσαν γενάρχη της αττικής φυλής των Αφειδαντιδών.
- Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Αφείδας της Αρκαδίας ήταν γιος του Αρκάδος και της Ερατώς ή της Λεάνειρας ή της Μεγάνειρας ή της Νύμφης Χρυσοπέλειας.[1][2] Τα αδέλφια του ήταν ο Έλατος, ο Αζάνας και ο Τρίφυλος επώνυμος της Τριφυλίας. Τα παιδιά του ήταν ο μετέπειτα βασιλιάς της Αρκαδίας Άλεος πατέρας της Αυγής και η Σθενέβοια.[3] Μόλις ενηλικιώθηκαν και τα τρία αδέλφια, έγινε κλήρωση για τη διανομή του βασιλείου της Αρκαδίας, από την οποία ο Αφείδας έλαβε το γονιμότερο έδαφος, την Τεγέα. Για τον λόγο αυτό οι αρχαίοι ποιητές, όπως γράφει ο Παυσανίας στα Αρκαδικά του, ονομάζουν την Τεγέα «Αφειδάντειον κλήρον».
- Βασιλιάς και επώνυμος ενός κλάδου του λαού των Μολοσσών.