Με το όνομα Αφείδας ή Αφείδαντας αναφέρονται 4 διαφορετικά πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας, τα εξής:
- Γιος του Πολυπάμμωνα από τον Αλύβαντα και πατέρας του Επηρίτου. Ο Οδυσσέας, όταν επέστρεψε στην Ιθάκη, υποδύθηκε τον Αφείδαντα για να μη τον αναγνωρίσουν όσο ήταν υποχρεωμένος να φυλάγεται (Οδύσσεια, ω 303 κ.ε.).
- Ο προτελευταίος μυθικός βασιλιάς των αρχαίων Αθηνών, γιος του Οξύντη και δισέγγονος του Θησέα. Μητέρα του, κατά μία εκδοχή, ήταν η Λαοδίκη. Τον Αφείδαντα τον δολοφόνησε ο ετεροθαλής αδελφός του, ο Θυμοίτης (Παυσανίας Β 18, 9). Ωστόσο κατά την προφορική παράδοση διασώθηκε τουλάχιστον ένα παιδί του, αφού τον θεωρούσαν γενάρχη της αττικής φυλής των Αφειδαντιδών.
- Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Αφείδας της Αρκαδίας ήταν γιος του Αρκάδος και της Ερατώς ή της Λεάνειρας ή της Μεγάνειρας ή της Νύμφης Χρυσοπέλειας.[1][2] Τα αδέλφια του ήταν ο Έλατος, ο Αζάνας και ο Τρίφυλος επώνυμος της Τριφυλίας. Τα παιδιά του ήταν ο μετέπειτα βασιλιάς της Αρκαδίας Άλεος πατέρας της Αυγής και η Σθενέβοια.[3] Μόλις ενηλικιώθηκαν και τα τρία αδέλφια, έγινε κλήρωση για τη διανομή του βασιλείου της Αρκαδίας, από την οποία ο Αφείδας έλαβε το γονιμότερο έδαφος, την Τεγέα. Για τον λόγο αυτό οι αρχαίοι ποιητές, όπως γράφει ο Παυσανίας στα Αρκαδικά του, ονομάζουν την Τεγέα «Αφειδάντειον κλήρον».
- Βασιλιάς και επώνυμος ενός κλάδου του λαού των Μολοσσών.
Fowler, Robert L. (2013). Early Greek Mythography: Volume II Commentary. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. σ. 107
- Apollodorus, The Library with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921.
- Apollonius Rhodius, Argonautica translated by Robert Cooper Seaton (1853-1915), R. C. Loeb Classical Library Volume 001. London, William Heinemann Ltd, 1912.
- Apollonius Rhodius, Argonautica. George W. Mooney. London. Longmans, Green. 1912.
- Fowler, Robert L., Early Greek Mythography. Volume 2: Commentary. Oxford University Press. Great Clarendon Street, Oxford, OX2 6DP, United Kingdom. 2013.
- Pausanias, Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918.
- Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903.