Όρραον
αρχαία πόλη της Ηπείρου From Wikipedia, the free encyclopedia
Η αρχαία ακρόπολη Όρραον βρίσκεται στο λόφο Καστρί (ύψωμα 345m), στα όρια των νομών Άρτας και Πρέβεζας,[3] ανάμεσα από τα χωριά Γοργόμυλος Πρέβεζας και Αμμότοπος Άρτας.[4][5] Η οδική προσπέλαση του αρχαιολογικού χώρου γίνεται μέσω του συνοικισμού Καστρί.
| Όρραον | |
|---|---|
| Όρραον | |
 | |
 | |
| Είδος | αρχαία πόλη, αρχαιολογική θέση[1] και πόλις[2] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ζηρού και Δήμος Αρταίων |
| Τοποθεσία | Ήπειρος |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
| Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ονομα
Το όνομά της πόλης είναι γνωστό από την αρχαία γραπτή παράδοση και από επιγραφικά κείμενα του 4ου και 2ου αιώνα π. Χ. Το Όρραον μελετήθηκε αρχικά από Γερμανούς αρχαιολόγους του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (1972) και από τον Καθηγητή αρχαιολογίας Σωτήριο Δάκαρη ο οποίος έγραψε: «Ο αρχαίος οικισμός στη θέση Καστρί Γοργόμυλου ταυτίζεται με το Όρραον, με βάση την επιγραφή της Αμβρακίας . Είναι το αυτό με το Horreum που αναφέρει ο Τίτος Λίβιος κατά τις επιχειρήσεις των Ρωμαίων στην Ήπειρο το 168 π.Χ.» [6])( Σωτήριος Δάκαρης, 1965). Μόλις την πενταετία 2000-2005 η ακρόπολη αυτή έγινε επισκέψιμη στο κοινό χάρις στίς εργασίες της ΙΒ Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων[7].
Ιστορία
Το Αρχαίο Όρραον αποτελεί μια εντυπωσιακή αρχαία ακρόπολη των Μολοσσών. Ολοι οι οικισμοί των Μολοσσών από το υψίπεδο των Ιωαννίνων πρός την πεδιάδα της Αρτας και τον Αμβρακικό Κόλπο, με τις κοιλάδες Λούρου και Αράχθου, αποτελούσαν πέραν των άλλων σκοπών (φυλάκια, φρούρια) και ενδιάμεσους σταθμούς διακίνησης προϊόντων. Το Όρραον ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. σε μια στρατηγική θέση (ύψωμα) πλησίον της Αρχαίας Αμβρακίας. Η ακρόπολη είναι οχυρωμένη με ισχυρό διπλό τείχος, το οποίο ενισχύουν τετράγωνοι πύργοι. Εντός των τειχών σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ιδιωτικές κατοικίες και πιθανά ανάκτορα αξιωματούχων. Η ίδρυση και ο περιτοιχισμός του Ορράου πρέπει να έγινε επί του βασιλέως των Μολοσσών Αλκέτα Α΄ (385-370 π.Χ.) ή το αργότερο στο δεύτερο τέταρτο του 4ου αιώνος π.Χ. Η επιλογή της στρατηγικής αυτής θέσης από τους φιλόδοξους Μολοσσούς έγινε, αφενός για τον έλεγχο του εμπορικού διαύλου επικοινωνίας με τη Νότιο Ελλάδα και αφετέρου για τη φύλαξη του ζωτικής σημασίας για την άμυνα του κράτους τους στρατιωτικού περάσματος[7]. Ο Αλκέτας Α΄ ήταν Μολοσσός βασιλιάς της Ηπείρου, γιος του Θαρρύπα (ή Θάρυπου) και απέκτησε δύο παιδιά. Τον Αρρύβα, μετέπειτα παππού του Βασιλιά Πύρρου Α' της Ηπείρου, και τον Νεοπτόλεμο Β', μετέπειτα παππού του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η καταστροφή του Όρραου
Το έτος 168-167 π.Χ. ο οικισμός Όρραον καταστράφηκε από τους Ρωμαίους του Αιμίλιου Παύλου, με την ολοσχερή ισοπέδωση των τειχών του, επειδή ήταν μία από τις τέσσερις ηπειρωτικές πόλεις που προέβαλλαν αντίσταση κλείνοντας τις πύλες τους στις ρωμαϊκές λεγεώνες του Ανίκιου Γάλου. Το μίσος των Ρωμαίων εναντίον των Ηπειρωτών γιά τίς επιθέσεις του Βασιλιά Πύρρου Ι στήν Ιταλία, ήταν τόσο, που διέταξαν την ολοσχερή καταστροφή 70 Ηπειρωτικών πόλεων και τη σύλληψη ως δούλων 150.000 Ηπειρωτών.Στο γεγονός αυτό κάνει αναφορά ο Λατίνος ιστορικός Λίβιος [8]. Ηταν τέτοια η καταστροφή που επέφεραν οι Ρωμαίοι στήν Ηπειρο, που ο γεωγράφος Στράβων, μετά από ταξίδι του στην Ηπειρο γράφει: "Εις την Εύανδρη Ήπειρον και εις όλη την Ιλλυρίαν, επικρατει πολλή ερημίά, και όλοι οι κατοικούμενοι Οικισμοί κείτονται ερειπωμένοι".([9])
Ανασκαφές και εργασίες στο Όρραον
Η ακρόπολη Όρραον ήταν γνωστή στους ξένους περιηγητές από τον 19ο αιώνα, ενώ ο Άγγλος ιστορικός Νίκολας Χάμοντ (Nickolas Hammond) στο μνημειώδες για την τοπογραφία της αρχαίας Ηπείρου έργο του "Ήπειρος" [10], υπέθεσε ότι ο οικισμός ήταν η Φυλακή, μια πόλη που επίσης προσπάθησε να αντισταθεί στις ρωμαϊκές λεγεώνες χωρίς επιτυχία. Η πρόταση του δεν έγινε αποδεκτή από την κατοπινή έρευνα. Το έτος 1972 πραγματοποιήθηκε στον οικισμό ολιγοήμερη δοκιμαστική έρευνα από την τότε Προϊσταμένη της ΙΒ΄ ΕΠΚΑ Ιουλία Βοκοτοπούλου. Από το έτος 1972-1975 το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υπό τη Διεύθυνση του καθηγητή κ. Σωτήριου Δάκαρη, σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, άρχισαν ανασκαφική έρευνα στο «Σπίτι 1» του αρχαίου οικισμού (ανάκτορο). Η ανασκαφή του «Σπιτιού 1» συνεχίστηκε το έτος 1981. Στερεωτικές εργασίες σε τοίχους των αρχαίων οικιών έγιναν κατά τα έτη 1972, 1973, 1974, 1975, 1976 και το 1981 από τη ΙΒ΄ ΕΠΚΑ. Οι ανασκαφές και υποστηρικτικές εργασίες συνεχίστηκαν από το έτος 2003 με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, 294.000 ευρώ) από την ΙΒ' Εφορεία Αρχαιοτήτων υπό τον καθηγητή Αρχαιολογίας Κωνσταντίνο Ζάχο και συνεχίσθηκαν μέχρι το έτος 2006. Στις ανασκαφές βρέθηκαν αρχαία νομίσματα. Ήδη από το έτος 2002 έως και 2006 η ΙΒ΄ Εφορεία αρχαιοτήτων Ιωαννίνων ολοκλήρωσε τις εργασίες στο Όρραον και αποκατέστησε το χωμάτινο δρόμο πού πηγαίνει στην καστρόπολη πλέον με αυτοκίνητο, κατασκεύασε δε και χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων.[εκκρεμεί παραπομπή]
Ξενάγηση στο Όρραον
Η ξενάγηση αρχίζει με την είσοδο από την κεντρική πύλη των διπλών τειχών. Το ισχυρό διπλό τείχος, περιμέτρου 750 m., ενισχυμένο με θλάσεις και με πύργους, περιέκλειε ωοειδή έκταση 5,5 εκταρίων, με 100 περίπου σπίτια, εκτός από την απότομη και βραχώδη νότια πλευρά του λόφου, όπου δεν διατηρούνται ίχνη οχύρωσης. Ο πληθυσμός που συγκέντρωνε στην περίοδο της ακμής του υπολογίζεται σε 1.500 – 2.000 άτομα, κατά μία άποψη, ίσως όμως και μέχρι 5.000 – 10.000 άτομα αν ληφθούν υπ’ όψιν υπάρχουσες οικίες εκτός των τειχών, ερείπια των οποίων διακρίνονται αδρά. Στο εσωτερικό των τειχών διακρίνονται ίχνη δρόμων και κτίρια, που υποδηλώνουν πολεοδομική οργάνωση κατά το ευθύγραμμο γεωμετρικό σύστημα, με ένα συνήθως σπίτι σε κάθε νησίδα. Ορισμένα από αυτά τα κτίρια διατηρούνται σε άριστη κατάσταση και έχουν ονομασθεί "Οικία Α", "Οικία Β", "Οικία Γ", "Οικία Δ" κλπ.[εκκρεμεί παραπομπή]. Στο βόρειο τμήμα του οικισμού θεωρείται ότι βρισκόταν ο δημόσιος χώρος, εξαιτίας της ύπαρξης του μικρού διοικητικού κτιρίου με τους ορθοστάτες και μιας μεγάλης κτιστής δεξαμενής, χωρητικότητας 400 m3. Αναπαράσταση της σκεπαστής αυτής δεξαμενής ύδατος, σχεδίασε πρόσφατα η ΙΒ' Εφορία Αρχαιοτήτων και εκτίθεται στον χώρο. Τον ειδικό φρουριακό χαρακτήρα της ως πολίσματος - φρουρίου μαρτυρούν οι στενοί δρόμοι, η έλλειψη κοινόχρηστων χώρων, ο εφοδιασμός της με δεξαμενές νερού και κυρίως ο ισχυρός ενισχυμένος με πύργους οχυρωματικός περίβολος, σε συνδυασμό με τη στρατηγική θέση του οικισμού. Δώδεκα στενοί παράλληλοι δρόμοι, με κατεύθυνση Β-Ν διασταυρώνονται με δύο κάθετους δρόμους, δημιουργώντας μακρόστενες νησίδες πλάτους 15 m. Στο πλάτος κάθε νησίδας είναι κτισμένο συνήθως ένα "σπίτι" που ορίζεται από δύο παράλληλους δρόμους. Η εξαιρετικά καλή κατάσταση διατήρησης των κατοικιών, που σε ορισμένες περιπτώσεις σώζουν και τον άνω όροφο, είναι μοναδική στον ελλαδικό χώρο προκειμένου για οικίες της ύστερης κλασικής εποχής. Οι ιδιωτικές λιθόκτιστες οικίες του Ορράου, περίπου εκατό, σπάνιας διατήρησης, σώζουν ενίοτε και τους τοίχους του άνω ορόφου ως τη στέγη, με τα παράθυρα, τις παραστάδες των θυρών και τις δοκοθήκες του άνω ορόφου. Πρόκειται για ευρύχωρα σπίτια, εμβαδού 270 m2 στον τύπο της αγροικίας, εξολοκλήρου λιθόκτιστα με ισοδομική τοιχοποιία από ντόπιο ασβεστόλιθο. Το εντυπωσιακότερο παράδειγμα, οι τοίχοι του οποίου σώζονται σε ύψος 5-7 μ., φέρει τη συμβατική ονομασία «Σπίτι Δ» ή «Οικία Δ».[7].
Παραπομπές
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.