Αποστολικοί Πατέρες αποκαλείται ένα σύνολο χριστιανών συγγραφέων οι οποίοι έζησαν μετά την αποστολική περίοδο και συνέγραψαν έργα που χρονολογούνται κατά κύριο λόγο στα τέλη του 1ου και τις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ. Για αρκετούς από τους αυτούς δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες, ενώ θεωρείται πιθανό ότι ορισμένοι από αυτούς γνώριζαν προσωπικά κάποιους από τους Αποστόλους. Τα έργα τους αποτελούν βασική πηγή πληροφοριών σχετικά με την Χριστιανοσύνη των δύο ή τριών γενεών μετά τους Αποστόλους του Ιησού.
Αρχικά αποκαλούνταν απλώς «αποστολικοί», στα λατινικά apostolici. Το όνομα «Αποστολικοί Πατέρες» δεν αποτελεί αρχαία παραδοσιακή ονομασία αλλά χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά κατά τον 6ο αιώνα, αφού πρώτα αναπτύχθηκε η αντίληψη περί της αυθεντίας των Πατέρων της εκκλησίας. Εντούτοις, το όνομα αυτό δεν χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα παρά μόνο από τον 17ο αιώνα[1] και έπειτα.
Στους συγγραφείς αυτούς περιλαμβάνονται ο Κλήμης Ρώμης, ο Ιγνάτιος, ο Πολύκαρπος, ο Ερμάς, ο ψευδο-Βαρνάβας (πιθ. Αλεξανδρείας), ο Παπίας και οι ανώνυμοι συγγραφείς των έργων Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, Επιστολή προς Διόγνητον, Επιστολή Βαρνάβα, και το Μαρτύριον Πολυκάρπου. Δεν θεωρούνται όλα τα περιεχόμενα των έργων των Αποστολικών Πατέρων ίσης θεολογικής αξίας, αλλά ως σύνολο είναι τα πιο πολύτιμα συγγράμματα από ιστορικής άποψης πέραν της Καινής Διαθήκης.
Άλλοι συγγραφείς εκείνης της περιόδου, όπως ο Βαλεντίνος και ο Μαρκίων, δεν περιλαμβάνονται κάτω από αυτό τον τίτλο καθώς θεωρήθηκαν αιρετικοί.
Το 1672 ο Γάλλος λόγιος Κοτελιέ (Jean-Baptiste Cotelier) εξέδωσε το δίτομο έργο Sanctorum Patrum qui temporibus apostolicus floruerunt, Barnabae, Clementis, Hermae, Ignatii, Polycarpi, opera edita et inedita, vera et suppositicia, χρησιμοποιώντας τον όρο «Άγιοι Πατέρες που έδρασαν κατά τους Αποστολικούς Χρόνους». Το 1693 ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι Γουίλιαμ Γουέικ εξέδωσε ένα μεταφραστικό έργο με τίτλο Τhe Genuine Epistles of the Apostolical Fathers, δηλαδή «Οι Γνήσιες Επιστολές των Αποστολικών Πατέρων». (The Canon of the New Testament, Bruce M. Metzger, 1987, Oxford University Press, σελ. 39)
- Encyclopædia Britannica 2007, λήμμα "Apostolic Father" (Αγγλικά).
- Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, λήμμα "The Apostolic Fathers" (Αγγλικά).
Ελληνική
- Αγουρίδης Σάββας, Ο Χριστιανισμός έναντι Ιουδαϊσμού και Ελληνισμού κατά το Β' αι. μ.Χ.: Αποστολικοί Πατέρες, Απολογητές, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1997.
- Κρικώνης, Χρίστος, Αποστολικοί Πατέρες: Κλήμης Ρώμης, Ιγνάτιος Αντιοχείας, Πολύκαρπος Σμύρνης, Παπίας Ιεραπόλεως και διδαχή των Αποστόλων, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1995.
- Μουστάκης, Βασίλης, Οι αποστολικοί πατέρες, Αστήρ, Αθήνα 1986.
- Νικολαΐδης, Νίκος, Αποστολικοί Πατέρες: Γραμματολογική και θεολογική προσέγγιση, Πουρνάρας Π.Χ., Θεσσαλονίκη 2002.
Διεθνής
- The New Testament in the Apostolic Fathers, Oxford Society, Oxford 1905.
- Ferguson, E., Encyclopedia of Early Christianity (2η έκδ.), Garland, New York 1990.
- Fischer, J. A., Die Apostolischen Väter, Munich 1956.
- Foster, Paul, The Writings of the Apostolic Fathers, T. & T. Clark Publishers, 2007.
- Goodspeed, E. J., The Apostolic Fathers: An American Translation, Harper & Brothers, New York 1950.
- Grant, R. M. , The Apostolic Fathers: A New Translation and Commentary (6 Τόμοι), Thomas Nelson, New York 1964–68.
- Holmes, Michael W., The Apostolic Fathers in English (3η έκδ.), Baker Academic, 2007. Βιβλιοπαρουσίαση από Timothy B. Sailors, «Bryn Mawr Classical Review: βιβλιοκρισία του The Apostolic Fathers: Greek Texts and English Translations». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-07. https://web.archive.org/web/20110607030416/http://bmcr.brynmawr.edu/2009/2009-07-08.html. Ανακτήθηκε στις 2012-08-26. μια καλή επισκόπηση και αξιολόγηση των τελευταίων εκδόσεων των Αποστολικών Πατέρων.
- Jefford, Clayton N., The Apostolic Fathers And the New Testament, Hendrickson Publishers, 2006.
