Αμμοθύελλα

Με τον όρο αμμοθύελλα (sandstorm) ή θύελλα κονιορτού (dust storm) χαρακτηρίζεται γενικά ο θυελλώδης άνεμος, δηλαδή έντασης άνω των 8 της Κλίμακας Μποφόρ (άνω των 62 χλμ./ώρα), που μεταφέρει κόκκους άμμου. Προκειμένου όμως να χαρακτηριστεί ένας θυελλώδης άνεμος ως αμμοθύελλα, θα πρέπει η μεταφερόμενη άμμος και ο κονιορτός (σκόνη) να είναι παρατηρήσιμα σε μεγάλη έκταση.

Αμμοθύελλα πλησιάζει την αεροπορική βάση Αλ Ασάντ στο Ιράκ στις 27 Απριλίου 2005.

Χαρακτηριστικά

Το φαινόμενο της αμμοθύελλας γενικά φανερώνει προσέγγιση κακοκαιρίας ή και καταιγίδας. Η αμμοθύελλα είναι σύνηθες φαινόμενο στην Αραβία, την Αίγυπτο και άλλες αφρικανικές χώρες, όπου μεγάλες εκτάσεις τους καλύπτονται με παχύ στρώμα άμμου. Στην Αίγυπτο, οι αμμοθύελλες λέγονται «Χαμσίν», ενώ στην Παλαιστίνη, τη Συρία και τη Σαχάρα, λέγονται «Σιμούν».

Η ποσότητα της άμμου που μεταφέρεται με την αμμοθύελλα είναι τεράστια. Υπολογίστηκε ότι η από τη Σαχάρα προερχόμενη αμμοθύελλα του Μαρτίου του 1901 μετέφερε στην Ευρώπη πάνω από 1.800.000 τόνους σκόνης και άμμου και ειδικότερα στη Μεσόγειο ακόμα περισσότερους.

Αμμοθύελλα στο Τέξας στις 17 Απριλίου 1935.

Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της άμμου μιας αμμοθύελλας αιωρείται μέχρι τα δύο μέτρα ύψος από το έδαφος, το υπόλοιπο σε ύψος στη θέα της είναι ψιλός κονιορτός. Στη διάρκεια μιας αμμοθύελλας, οι κόκκοι της άμμου φέρονται να χοροπηδούν από τις μεταξύ τους συγκρούσεις. Η αμμοθύελλα γενικά χαρακτηρίζεται άκρως επικίνδυνη για τους ταξιδιώτες των ερήμων. Τα σύννεφα της άμμου κυριολεκτικά φέρονται σαν να μαστιγώνουν ότι βρουν μπροστά τους, αχρηστεύοντας μηχανήματα, καταστρέφοντας καλλιέργειες, αλλά και περιορίζοντας πολύ την ορατότητα, καθιστώντας την συνέχιση της διαδρομής αδύνατη. Πολλά ζώα της ερήμου αντιμετωπίζουν το φαινόμενο αυτό με διάφορους μηχανισμούς που διαθέτουν, όπως π.χ. η καμήλα μπορεί να κλείσει τα ρουθούνια της, ενώ με ένα δεύτερο ζεύγος βλεφάρων προστατεύει τα μάτια της.

Προστατευτικά μέτρα

Αμμοθύελλα πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα στις 13 Μαΐου 2005 (φωτογραφία από δορυφόρο).

Συνηθέστερα προστατευτικά μέτρα για τους ταξιδιώτες είναι η άμεση κάλυψη της κεφαλής και ιδιαίτερα του προσώπου με ψιλό μαντήλι, αλλά και όλων των γυμνών άκρων με ισχυρό ένδυμα. Επιβάλλεται πολύ αργή αναπνοή, δεδομένου ότι η κατάσταση είναι αποπνικτική, στρέφοντας πάντα προς την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η αμμοθύελλα. Το σημαντικότερο όμως για τους ταξιδιώτες, είναι να μην διακοπεί η κίνησή τους. Πράγμα που σημαίνει ότι αν είναι ήδη σταματημένοι θα πρέπει αμέσως να κινούνται έστω και με μικρή ταχύτητα, διαφορετικά, πολύ γρήγορα, κινδυνεύουν να σκεπαστούν από άμμο, αποτελώντας έτσι «σταθερό εμπόδιο» στη μετακίνησή της. Για τον λόγο αυτό και οι δρόμοι που συνορεύουν ή διασχίζουν ερήμους είναι κατά 98% ευθείς, έτσι ώστε και με περιορισμένη ορατότητα τα οχήματα να συνεχίζουν την ευθεία πορεία τους με μικρή ταχύτητα και αναμμένους τους προβολείς.

Πλοία που κινούνται κοντά σε ακτές ερήμων όταν συναντήσουν αμμοθύελλα, θα πρέπει αμέσως να κλείσουν όλες τις ανθρωποθυρίδες καταστρώματος, φινιστρίνια, αεραγωγούς και να διακοπεί η λειτουργία όλων των εξωτερικών κλιματιστικών μονάδων. Κατά τη διάρκεια της νύκτας είναι πολύ σπάνιο το φαινόμενο της αμμοθύελλας, πλην όμως αν τύχει να συμβεί, χρήζει προσοχής. Στην οθόνη του ραντάρ η αμμοθύελλα εμφανίζεται ως μεγάλος μετακινούμενος κατάστικτος τομέας της οθόνης («κινούμενη στεριά»).

Σημείωση

Η αμμοθύελλα δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον ανεμοστρόβιλο, που είναι πολύ περιορισμένο φαινόμενο, τόσο κατά έκταση, όσο και χρονικά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Αμμοθύελλα

• Dust in the Wind