Αλώνι

Το αλώνι είναι στρογγυλός επίπεδος χώρος που χρησιμοποιείται για το αλώνισμα (δηλ. τον διαχωρισμό του καρπού από τα άχυρα) των δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι, κ.λπ.). Περικλείεται από όρθιες ορθογώνιες πέτρινες πλάκες ύψους 50 εκατοστών ή ξερολιθιά (πέτρες κτισμένες χωρίς πηλό). Το δάπεδό του είναι κατάλληλα διαμορφωμένο ώστε να είναι ίσιο και σκληρό, επί του οποίου πορεύονται τα παραγωγικά ζώα όπως βόδια ή άλογα πατώντας και αλωνίζοντας τα δημητριακά.^[1][2]

Αλώνισμα φάβας στη Σαντορίνη με χρήση αλόγων

Περιγραφή

Τα αλώνια κατασκευάζονται σε ανοιχτά μέρη, υψώματα ή ρεματιές, σε μέρη δηλαδή όπου φυσάει δυνατός αέρας και βοηθάει στο λίχνισμα.

Αλώνι στην εξοχή, πίνακας του 1915, Πινακοθήκη Τρετυακόφ, Μόσχα

Αμέσως μετά τον θερισμό οι αγρότες μεταφέρουν τα δεμάτια στο αλώνι. Τα απλώνουν κυκλικά στον χώρο, αφήνοντας το κέντρο του κύκλου κενό. Στη συνέχεια με ένα γάιδαρο ή βόδι, στο οποίο έχουν εφαρμόσει τον βολόσυρο (ξύλινη επίπεδη και μακρόστενη πλατφόρμα η οποία στο κάτω μέρος έχει μεταλλικά πριόνια) και με ένα άτομο το οποίο στέκεται όρθιο στον βολόσυρο και καθοδηγεί τα ζώα, ξεκινά το αλώνισμα. Ένα άλλο άτομο με το δικράνι (εργαλείο παρόμοιο με τσουγκράνα) ανακατεύει τα σπαρτά και τα σπρώχνει κάτω από τον βολόσυρο. Όταν ολοκληρωθεί το αλώνισμα ξεκινά το λίχνισμα. Με χρήση φτυαριών τινάζονται τα αλωνισμένα άχυρα ψηλά και ο αέρας ξεχωρίζει τον καρπό από τα άχυρα. Μετά τοποθετείται ο καρπός στα τσουβάλια και μεταφέρεται στον μύλο, ενώ τα άχυρα μετατρέπονται σε αχυρόμπαλες και αποθηκεύονται για το τάισμα των ζώων. Στην όλη διαδικασία χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία όπως βολίστη (κόσκινο με μεγάλες στρογγυλές τρύπες), φτυάρι, σκούπες, κουβάδες, ζευγατικά.