Αλέξανδρος Φαρνέζε, καρδινάλιος

Ο Αλέξανδρος, ιταλ. Alessandro (5 Οκτωβρίου 1520 - 2 Μαρτίου 1589) από τον Οίκο των Φαρνέζε ήταν καρδινάλιος, διπλωμάτης, μεγάλος συλλέκτης της Τέχνης και προστάτης καλλιτεχνών.

Αλέξανδρος Φαρνέζε, καρδινάλιος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Alexandre Farnèse (Γαλλικά)
Γέννηση	7  Οκτωβρίου 1520[1][2][3] Βαλεντάνο
Θάνατος	4  Μαρτίου 1589[2][4] Ρώμη[5]
Τόπος ταφής	Εκκλησία του Ιησού
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία[6] Καθολικισμός[7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ιταλικά[8]
Σπουδές	Πανεπιστήμιο της Μπολόνια
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	διπλωμάτης καθολικός ιερέας
Οικογένεια
Τέκνα	Κλέλια Φαρνέζε[9]
Γονείς	Πέτρος Λουδοβίκος Φαρνέζε και Τζερολάμα Ορσίνι
Αδέλφια	Βικτώρια Φαρνέζε Οκτάβιος Φαρνέζε της Πάρμας Ρανούτσο Φαρνέζε, καρδινάλιος Οράτιος Φαρνέζε του Κάστρο
Οικογένεια	Οίκος των Φαρνέζε[10]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Κοσμήτωρας του Κολλεγίου των Καρδιναλίων (1580–1589) archbishop of Tours cardinal-bishop of Ostia (1580–1589) καρδινάλιος (από 1534)[11][4] Roman Catholic Archbishop of Monreale (1568–1573)[12][13] επιχώριος επίσκοπος (1554–1557)[12][14] Bishop of Parma (από 1534)[12] Latin Patriarch of Jerusalem αποστολικός διαχειριστής (1537–1538)[12][15] αποστολικός διαχειριστής (1544)[12][15] αποστολικός διαχειριστής (1556–1558)[12][16] Cardinal-Bishop of Frascati (1565–1578)[17] Cardinal-Bishop of Porto e Santa Rufina Cardinal bishop of Sabina αποστολικός διαχειριστής (από 1538)[12][18] αποστολικός διαχειριστής (Φεβρουάριος 1585 – Ιουλίου 1585)[12][18] αποστολικός διαχειριστής (1555–1562)[12]
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Ήταν ο πρωτότοκος γιος τού Πέτρου-Λουδοβίκου δούκα της Πάρμας, Πλακεντίας & Κάστρο και της Τζερολάμα Ορσίνι, κόρης τού Λουδοβίκου Ορσίνι κόμη τού Πιτιλιάνο. Γεννήθηκε στο κάστρο της οικογένειας στο Βαλεντάνο της Τοσκάνης (νυν επαρχίας τού Βιτέρμπο). Ο πατέρας του ήταν νόθο τέκνο τού πάπα Παύλου Γ΄.

Σπούδασε στη Μπολόνια μαζί με τον εξάδελφό του Γκοίντο Ασκάνιο Σφόρτσα ντι Σαντ Φιόρα. Έγινε μέλος τού Κολλεγίου τού Ανκαράνο, που είχε ιδρυθεί τον 15ο αι. από τον Πέτρο ντε Ανκαράνο για σπουδαστές, που ήθελαν εξειδίκευση στις νομικές σπουδές.

Το 1534 σε ηλικία 14 ετών ορίστηκε καρδινάλιος-διάκονος στο ναό τού Σαντ' Άντζελο στην Πεσκερία από τον πάππο του Παύλο Γ΄, ο οποίος είχε εκλεγεί πάπας δύο μήνες πριν. Το 1535 διορίστηκε ηγούμενος τιμητικά τού αββαείου τού Τρε Φοντάνε στη Βία Οστιένσε, μία θέση που την κράτησε ως το 1544. Το 1535 διορίστηκε επίσης ηγούμενος τιμητικά του Σαιντ Ετιέν ντε Καέν.

Συλλέκτης και προστάτης της Τέχνης

Τα κτήρια που οικοδόμησε ή ανακαίνισε είναι ο ναός τού Ιησού στη Ρώμη, η βίλλα Φαρνέζε στην Καπραρόλα, το παλάτσο Φαρνέζε κοντά στη λίμνη Μπρατσιάνο και η μονή Τρε Φοντάνε.

Τραπέζι σχεδιασμένο από τον Βίνολα για τον Αλέξανδρο Φαρνέζε. Σε επιφάνεια αλάβαστρου υπάρχουν ένθετα μάρμαρα και πέτρες.

Έμεινε γνωστός για τη συγκέντρωση της μεγαλύτερης συλλογής Ρωμαϊκών γλυπτών, που μαζεύτηκαν σε ιδιωτικά χέρια από την Αρχαιότητα. Αφού κληρονομήθηκε στους ηγεμόνες των Βουρβόνων-Πάρμας, το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται τώρα στη Νάπολη. Η γενναιοδωρία του προς τους καλλιτέχνες δημιούργησε μία πραγματική ακαδημία: στο ανάκτορο πού έκτισε στην Καπραρόλα, στη διαμονή του στο παλάτσο ντελλα Καντσελλαρία και -μετά την αποβίωση τού αδελφού του καρδιναλίου Ρανούτσο το 1565- στο παλάτσο Φαρνέζε. Στο τελευταίο οι καλύτεροι γλύπτες εργάστηκαν υπό την επιτήρησή του για την αποκατάσταση σπασμένων αρχαιοτήτων, ώστε να γίνουν πλήρη γλυπτά. Έγινε μεγάλος προστάτης καλλιτενών, όπως τού Ελ Γκρέκο. Υπό τη διεύθυνση τού εφόρου (curator) και βιβλιοθηκονόμου του, τού Φούλβιο Ορσίνι, αρχαιοδίφους και εικονογράφου, οι συλλογές των Φαρνέζε συστηματικοποιήθηκαν και εμπλουτίστηκαν. Ο Αλέξανδρος συνέλεγε αρχαία νομίσματα και παράγγελνε σύγχρονα μετάλλια. Είχε πίνακες τού Τισιανού, του Μιχαηλάγγελου, του Ραφαήλ και μία σημαντική συλλογή σχεδίων. Παρήγγειλε το αριστούργημα τού Τζούλιο Κλόβιο, που θεωρείται το τελευταίο μεγάλο εικονογραφημένο χειρόγραφο, τις Ώρες των Φαρνέζε, έργο που ολοκληρώθηκε το 1546, έπειτα από εννέα έτη δημιουργίας· τώρα βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη Μόργκαν της Νέα Υόρκης. Το σπουδαστήριο, που κτίστηκε για να στεγάσει τη συλλογή αυτή, αργότερα ξανακτίστηκε ως Σατώ ντ' Εκουάν και τώρα είναι το Μουσείο της Αναγέννησης στο Εκουάν.

Το 1550 απέκτησε το βόρειο μέρος τού Παλατίνου λόφου στη Ρώμη, όπου στα βορειοδυτικά υπήρχαν ερείπια τού ανακτόρου τού Τιβερίου. Τα συμπλήρωσε και τα μετέτρεψε σε θερινή κατοικία με κήπους. Οι Κήποι Φαρνέζε έγιναν οι πρώτοι βοτανικοί κήποι στην Ευρώπη. Από αυτούς προέρχεται το όνομα τού φυτού Ακακία Φαρνεζιάνα, από το οποίο παράγεται το σημαντικό απόσταγμα Φαρνεζόλ.

Οικογένεια

Πριν γίνει καρδινάλιος, είχε ερωμένη την Κλωντ ντε Μπων ντε Σεμμπλανσαί κυρία τού Σατωμπρύν, κυρία των τιμών και έμπιστη της Αικατερίνης των Μεδίκων. Ήταν αδελφή των Μαρτίν επισκόπου τού Πυύ και Ρενώ επισκόπου τού Μένντε & αρχιεπισκόπου τού Μπουρζ. Από αυτή είχε ένα φυσικό τέκνο:

• (νόθη) Κλέλια π. 1556-1613, παντρεύτηκε πρώτα τον Τζιοβάν-Τζιόρτζο Τσεζαρίνι μαρκήσιο της Τσιβιτανόβα και σημαιοφόρο της πόλης της Ρώμης και έπειτα τον Μάρκο Γ΄ Πίο ντι Σαβόια, κύριο τού Σασουόλο.

Πηγές

• Onuphrius Panvinius (1529–1568), "de vita Pont. Pauli III," in B. Platina, Historia B. Platinae de vitis Pontificum Romanorum (Cologne: Josue Cholin 1600), 385-405. There is an Italian translation in: Storia delle vite de' Pontefici di Bartolommeo Platina e d' altri autori edizione novissima IV (Venezia: Domenico Ferrarin 1765), pp. 44–70.
• Barbiche, Bernard; de Dainville-Barbiche, Ségolène (1985). "Les légats à latere en France et leurs facultés aux XVIe et XVIIe siècles". Archivum Historiae Pontificiae. 23: 93–165. JSTOR 23564223. (Registration required (help)).
• Lorenzo Cardella, Memorie de' Cardinali della Santa Romana Chiesa IV (Roma: Pagliarini 1793), pp. 136–140.

Παραπομπές

1. (Ολλανδικά) RKDartists. 447691. Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2017.
2. «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960. alessandro-farnese.
3. FINA Wiki. Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών. 6209. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
4. BeWeB. 2239. Ανακτήθηκε στις 12  Φεβρουαρίου 2021.
5. (Αγγλικά) Catholic Encyclopedia. 1995. 05788b.
6. «Catholic-Hierarchy.org» (Αγγλικά) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. farna. Ανακτήθηκε στις 16  Οκτωβρίου 2020.
7. «Catholic-Hierarchy.org» (Αγγλικά) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. farna. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2023.
8. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12268792c. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
9. Ανακτήθηκε στις 2  Οκτωβρίου 2016.
10. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 8  Αυγούστου 2021. 500121936. Ανακτήθηκε στις 9  Μαΐου 2022.
11. «Catholic-Hierarchy.org» (Αγγλικά) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. farna. Ανακτήθηκε στις 5  Φεβρουαρίου 2021.
12. farna.
13. monr.
14. caho.
15. b210.
16. bene.
17. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2023.
18. anos.