Αικατερίνη του Λάνκαστερ

Η Αικατερίνη του Λάνκαστερ (Catherine of Lancaster, 31 Μαρτίου 1373 - 2 Ιουνίου 1418) ήταν βασίλισσα της Καστίλης ως σύζυγος του Ερρίκου Γ΄ της Καστίλης και αντιβασίλισσα της χώρας την εποχή που ο γιος της ήταν ακόμα ανήλικος (1406 - 1418). Η Αικατερίνη ήταν κόρη του Ιωάννη της Γάνδης, 1ου δούκα του Λάνκαστερ και της δεύτερης συζύγου του Κωνσταντίας της Καστίλης, μικρότερη ετεροθαλής αδελφή του Ερρίκου Δ΄ της Αγγλίας.

Αικατερίνη του Λάνκαστερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Catherine of Lancaster (Αγγλικά)
Γέννηση	31  Μαρτίου 1373 Χέρτφορντ[1]
Θάνατος	2  Ιουνίου 1418 Βαγιαδολίδ[2]
Τόπος ταφής	Capilla de los Reyes Nuevos (Catedral de Toledo)
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Αγγλίας
Θρησκεία	Καθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ισπανικά[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	βασιλική σύζυγος της Καστίλης
Οικογένεια
Σύζυγος	Ερρίκος Γ΄ της Καστίλης (1388–1406)[4][5][6]
Τέκνα	Μαρία της Καστίλης, βασίλισσα της Αραγωνίας[6] Αικατερίνη, δούκισσα Βιγιένα[7] Ιωάννης Β΄ της Καστίλης[6]
Γονείς	Ιωάννης της Γάνδης[6] και Κωνσταντία της Καστίλης, δούκισσα του Λάνκαστερ[6]
Αδέλφια	Ελισάβετ Πλανταγενέτη του Έξετερ Ιωάννα Μπωφόρ, κόμισσα του Γουέστμορλαντ Φιλίππη του Λάνκαστερ Ερρίκος Δ' της Αγγλίας Ιωάννης Μπωφόρ, 1ος κόμης του Σόμερσετ Τόμας Μπωφόρ, δούκας του Έξετερ Ερρίκος Μπωφόρ
Οικογένεια	Οίκος του Λάνκαστερ
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βασιλική σύζυγος αντιβασιλιάς pretender to the Castilian throne
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Γάμος με τον διάδοχο Ερρίκο της Καστίλης

Όταν ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Ιωάννης ο Μέγας νίκησε τον βασιλιά Ιωάννη Α΄ της Καστίλης στη μάχη του Αλζουμπαρρότα (1385) οι γονείς της Αικατερίνης αποφάσισαν να ταξιδέψουν στην Καστίλη για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους στον θρόνο της Καστίλης λόγω της μητέρας της. Ο Ιωάννης της Γάνδης πραγματοποίησε συμμαχία με τον Ιωάννη Α΄ της Πορτογαλίας, σύμφωνα με τους όρους της συμμαχίας η μεγαλύτερη κόρη του Ιωάννη της Γάνδης από τον πρώτο του γάμο Φιλίππη του Λάνκαστερ θα παντρευτεί τον ίδιο τον βασιλιά Ιωάννη.^[8] Ο πατέρας της Ιωάννης της Γάνδης κατέλαβε το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, στο Βίγο και την Ποντεβέντρα αλλά αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει ύστερα από ανεπιτυχή επίθεση στη Λεόν (1387). Από τον Απρίλιο ως τον Ιούλιο του 1387 τα στρατεύματα του Ιωάννη της Γάνδης θερίστηκαν από την πείνα, ο ίδιος υπέφερε από έλλειψη χρημάτων γι'αυτό αναγκάστηκε να σπάσει τη συμμαχία του με τον Ιωάννη τον Μέγα και να προχωρήσει σε νέα συμμαχία με τον Ιωάννη Α΄ της Καστίλης. Οι όροι της νέας συνθήκης ήταν να αποκηρύξει ο Ιωάννης της Γάνδης τα δικαιώματα του στον θρόνο της Καστίλης έναντι χρηματικού ποσού και ο γάμος της Αικατερίνης με τον ινφάντη Ερρίκο γιο του Ιωάννη της Καστίλης. Ο γάμος επικυρώθηκε στις 8 Ιουλίου 1388 στο Μπαγιόν, η συνθήκη αυτή είχε σαν επακόλουθο τη λήξη του Ισπανικού τμήματος του Εκατονταετούς Πολέμου.^[9]

Βασίλισσα της Καστίλης

Στις 5 Αυγούστου 1388 η Αικατερίνη δήλωσε ότι δέχεται τη συνθήκη, σύμφωνα με την ίδια συνθήκη έπαιρνε σαν προίκα τις πόλεις Σορία, Αλμαθάν, Ατιένθα, Ντέζα και Μολίνα. Ο γάμος της 15χρονης Αικατερίνης με τον μόλις 9 ετών ινφάντη Ερρίκο πραγματοποιήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1388 στον Καθεδρικό ναό της Παλένθια. Ο πεθερός της πέθανε δυο χρόνια αργότερα (1390) αλλά ο σύζυγος της ορκίστηκε επίσημα βασιλιάς μετά την ενηλικίωσή του (1393). Τα μόνα γνωστά γεγονότα που αφορούσαν τον ρόλο της Αικατερίνης ως βασίλισσας ήταν η μεγάλη φροντίδα στην οικογένεια και στα τρία παιδιά και η αφοσίωση της στο Τάγμα των Δομηνικανών. Η Αικατερίνη δέχτηκε την εκκλησιαστική κυριότητα του Αντίπαπα Κλήμη Η΄ και έγινε μόνιμα υποστηρίκτρια του.

Χηρεία

Ο Ερρίκος Γ΄ απεβίωσε (1406), σύμφωνα με την επιθυμία του η χήρα του Αικατερίνη και ο μικρότερος αδελφός του Φερδινάνδος Α΄ της Αραγωνίας ορίζονταν μαζί συμβασιλείς και κηδεμόνες μέχρι την ενηλικίωση του γιου του Ιωάννη Β΄. Ο Φερδινάνδος προσπάθησε να κρατήσει τις περισσότερες εξουσίες στα χέρια του, αλλά στην πραγματικότητα την κηδεμονία του μικρού Ιωάννη Β΄ κατείχαν δυο ευγενείς: Ο Ντιέγο Λόπεθ ντε Ζούνιγκα και ο Ζουάν Φερνάντεζ ντε Βελάσκο.^[9] Η Κατερίνα έβαλε σκοπό να υπερασπιστεί τον εαυτό της με βάση το περίφημο κάστρο Αλκάθαρ της Σεγόβια, επειδή δεν είχε σκοπό να εγκαταλείψει την κηδεμονία του γιου της, ο Φερδινάνδος ήρθε σε συνεννόηση μαζί της και της επέτρεψε να κρατήσει τον γιο της στη συνοδεία της.

Ο Φερδινάνδος διέταξε τους Μουδέχαρ να φορούν έναν μπλε σταυρό στα ρούχα τους, τους απαγορευόταν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, να εργάζονται και να κάνουν εμπόριο με τους χριστιανούς, τα ίδια επέβαλε και στους Ιουδαίους. Ήταν μια προσπάθεια του Ζουάν να καταπιέσει τις θρησκευτικές μειονότητες, η Χριστίνα τον υποστήριξε μέχρι τον θάνατο του. Στη συνέχεια το βασιλικό συμβούλιο μοίρασε την αντιβασιλεία, η Κατερίνα ανέλαβε τη διοίκηση του βόρειου τμήματος της Καστίλης και του Λεόν. Η Κατερίνα σταδιακά είχε έντονη συμμετοχή στους πολέμους του Φερδινάνδου στον νότο, αυτό δημιούργησε κρίση στις σχέσεις της με τη Γαλλία και την έστρεψε σε συμμαχία με την Πορτογαλία που ήταν βασίλισσα η ετεροθαλής αδελφή της Φιλίππη του Λάνκαστερ και με την Αγγλία που κυβερνούσε από το 1399 ο ετεροθαλής αδελφός της Ερρίκος Δ΄ της Αγγλίας. Το εμπόριο ανάμεσα στην Καστίλη και την Αγγλία έγινε σε έντονο ρυθμό αλλά ο συμβασιλέας Φερδινάνδος δεν είχε τα ίδια ενδιαφέροντα μαζί της. Η αντίθεση της Αικατερίνης με τον Φερδινάνδο ανάγκασε την Αικατερίνη να στραφεί στην υποστήριξη του αντίπαπα Κλήμη Η΄ και να εκφράσει τις διαμαρτυρίες της στο Συμβούλιο της Κωνσταντίας (1414 - 1418).

Το τέλος

Όταν πέθανε ο Φερδινάνδος (1416) οι εξουσίες της Κατερίνας ελαττώθηκαν επειδή έχασε την υποστήριξη των αντιπάλων του, η ίδια άρρωστη από εγκεφαλικό επεισόδιο δεν μπορούσε να συνεχίσει να διατηρεί περισσότερο την κηδεμονία του γιου της. Η Αικατερίνη περιγράφεται ότι κληρονόμησε τα φυσικά χαρακτηριστικά του πατέρα της, ήταν ασθενική, ψηλή, παχιά με λεπτή επιδερμίδα και φαινόταν σαν άντρας, άλλα χαρακτηριστικά της ήταν η ευσέβεια και η ευγένεια στη συμπεριφορά της. Η Αικατερίνη πέθανε στις 2 Ιουνίου 1418 στο Βαγιαδολίδ από νέο εγκεφαλικό επεισόδιο αφήνοντας την κηδεμονία του 13χρονου Ιωάννη στους αυλικούς της. Τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Τολέδο μαζί με τον σύζυγο της, η σαρκοφάγος στον τάφο της την παριστάνει με μεγάλο πρόσωπο και με τοξοειδές μέτωπο.

Οικογένεια

Με τον γάμο της με τον Ερρίκο Γ΄ των Τραστάμαρα βασιλιά της Καστίλης απέκτησε:

• Μαρία 1401-1458, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο Ε΄ των Τραστάμαρα βασιλιά της Αραγωνίας & Νάπολης.
• Αικατερίνη 1403-1439, παντρεύτηκε τον Ερρίκο των Τραστάμαρα δούκα της Βιγιένα.
• Ιωάννης Β΄ 1405-1454, βασιλιάς της Καστίλης.

Πρόγονοι

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 12  Δεκεμβρίου 2014.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
3. «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 12252487X. Ανακτήθηκε στις 5  Μαρτίου 2020.
4. «Diccionario biográfico español» (Ισπανικά) Royal Academy of History. 2011. 6644/enrique-iii. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2020.
5. Pero López de Ayala: «Crónicas» (Ισπανικά) Imprenta de Don Antonio de Sancha. Μαδρίτη. 1779. σελ. 280.
6. «Kindred Britain»
7. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
8. Lopes, Fernao. The English in Portugal, 1367-1287. P 227-237
9. MacKay, Angus. Spain in the Middle Ages: From Frontier to Empire, 1000–1500. New York: St. Martin's Press, 1977.

Πηγές

• Anthony Goodman: "Katherine of Lancaster" in Oxford Dictionary of National Biography. Vol. 30 (2004), p. 890–891.
• MacKay, Angus. Spain in the Middle Ages: From Frontier to Empire, 1000–1500. New York: St. Martin's Press, 1977.
• The Breakdown of 'Convivencia': The Iberian Peninsula 1350–1506
• Lopes, Fernão. The English in Portugal, 1367-1287 p227-237
• Echevarria, Ana. "Catherine of Lancaster, the Castilian Monarchy and Coexistence", en Late Medieval Spain (Festschrift Prof. Angus I. K. MacKay). Eds. R. Collins y A. *Goodman. London/New York: MacMillan Press, 2002: 79–122.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Catherine of Lancaster της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).