Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί

Η Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί (1303 - 1346) ήταν Τιτλούχος Λατίνη Αυτοκράτειρα της Κωνσταντινούπολης (1308 - 1346) ως "Αικατερίνη Β΄".

Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Catherine de Valois-Courtenay (Γαλλικά)
Γέννηση	Δεκαετία του 1300 Σιένα
Θάνατος	Οκτώβριος 1346 Νάπολη
Τόπος ταφής	Basilica of St. Dominic
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Φίλιππος Α΄ του Τάραντα (από 1313)[1]
Τέκνα	Λουδοβίκος Α΄ της Νάπολης Ροβέρτος του Τάραντα Φίλιππος Β', πρίγκηπας του Τάραντα Μαργαρίτα του Τάραντα
Γονείς	Κάρολος του Βαλουά και Αικατερίνη Α΄ του Κουρτεναί
Αδέλφια	Ιωάννα του Βαλουά, κόμισσα του Μπωμόν Λευκή του Βαλουά Ιωάννα του Βαλουά Μαργαρίτα του Βαλουά (1295-1342) Ισαβέλλα του Βαλουά Μαρία του Βαλουά Ισαβέλλα του Βαλουά Φίλιππος ΣΤ΄ της Γαλλίας Κάρολος Β΄ του Αλανσόν Λουδοβίκος του Βαλουά
Οικογένεια	Οίκος του Κουρτεναί
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η ζωή της

Ήταν κόρη του Καρόλου κόμη του Βαλουά και της Αικατερίνης Α' του Κουρτεναί, τιτουλάριας αυτοκράτειρας της Κωνσταντινούπολης. Το 1307 με το θάνατο της μητέρας της κληρονόμησε τη διεκδίκησή της στη Λατινική αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης.

Ο θυρεός του πριγκιπάτου της Αχαΐας

Το 1313 παντρεύτηκε τον Φίλιππο Α' του Ανζού, πρίγκιπα του Τάραντα και της Αχαΐας. Ο Φίλιππος ήταν αδελφός του Ροβέρτου του σοφού, βασιλιά της Νάπολης και η Αικατερίνη αρχικά έζησε και έπαιξε ρόλο στην αυλή της Νάπολης.

Όταν το 1332, πέθανε ο Φίλιππος, διάδοχος ήταν ο γιος τους Ροβέρτος του Τάραντα, ο οποίος επειδή ήταν ανήλικος αντιπροσωπευόταν από την Αικατερίνη στην εξουσία. Αυτό το διάστημα είχε σύμβουλο τον ευνοούμενό της τραπεζίτη Νικολό Ατσαγιόλι. Τόσο μεγάλη ήταν η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του, ώστε έλαβε το αξίωμα του αρχιοικονόμου και την βοήθησε στην ανατροφή των τριών ανήλικων υιών της.^[2][3] Υπάρχει η υποψία ότι υπήρξε και εραστής της.^[4][5][6]

Ο Νικολό Ατσαγιόλι, μεσολάβησε και στην επίλυση της διαφοράς μεταξύ του νεαρού πρίγκιπα του Τάραντα Ροβέρτου (του υιού της Αικατερίνης Β΄) και του θείου του Ιωάννη της Γραβίνας. Ο θείος δεν αναγνώριζε το κληρονομικό δικαίωμα του πρίγκιπα στο πριγκιπάτο της Αχαΐας. Ο Νικολό γνώριζε και τους δύο καθότι στο παρελθόν ο Ιωάννης της Γραβιάς είχε χρηματικές και κτηματικές συναλλαγές με την οικογένεια Ατσαγιόλι.^[7][8] Συμβιβάστηκαν με την μεταβίβαση από την κόμη Ιωάννη του πριγκιπάτου της Αχαΐας στην Αικατερήνη Β΄ που εκπροσωπούσε τον ανήλικο γιό της και της λήψης από αυτόν, των κτήσεων των Ανδηγαυών στην Ήπειρο, του βασιλείου της Αλβανίας και του δουκάτου του Δυρραχίου. Μαζί με τα παραπάνω ο Ιωάννης έλαβε και 5.000 ουγκιές χρυσού προκαταβολή σε μετρητά από τον εξυπηρετικότατο τραπεζίτη.^[5][9]

Το 1337, πεθαίνει ο λατίνος αρχιεπίσκοπος της Πάτρας, Γουλιέλμος Φραγκιπάνης, ο οποίος διοικούσε την Βαρωνία της Πάτρας σαν ανεξάρτητο κρατίδιο μέσα στο πριγκιπάτο της Αχαΐας. Ο Μπερτράν ντε Μπω, ο οποίος είχε διοριστεί βάιλος του πριγκιπάτου από την Αικατερίνη, βρήκε την ευκαιρία να καταλάβει την πόλη και να πολιορκήσει την ακρόπολη της Πάτρας. Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΒ΄ αντέδρασε, κηρύσσοντας την πόλη ως "έδαφος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας" και διέταξε τους επισκόπους Ωλένης και Κορώνης να επιβάλουν αφορισμό (αποκλεισμό) στην χερσόνησο του πριγκιπάτου. Αυτά τα προβλήματα ανάγκασαν την Αικατερίνη να ταξιδέψει στην Αχαΐα το 1338, συνοδευόμενη από τον σύμβουλό της Νικολό Ατσαγιόλι.^[6][10][11] Εκεί διαπίστωσε ότι το πριγκιπάτο διέτρεχε κινδύνους από τους γείτονες Καταλανούς, τους Έλληνες και κυρίως από τους Τούρκος οι οποίοι συνεχώς επεκτείνονταν. Αποφάσισε γιαυτό το λόγο, να τα έχει καλά με τον πάπα, αποβλέποντας σε μελλοντική βοήθειά του, και του επέστρεψε τη βαρωνία της Πάτρας. Η Αικατερίνη παρέμεινε στην Αχαΐα περίπου δύο χρόνια. Φεύγοντας διόρισε βάιλο, προσωρινά τουλάχιστον, τον Νικολό Ατσαγιόλι.^[12][13]

Κατά την διαμονή της στο πριγκιπάτο της Αχαΐας έδωσε καταφύγιο στον νεαρό Νικηφόρο Β' Ορσίνι, δεσπότη της Ηπείρου. Τον βοήθησε εναντίον του Ανδρόνικου Γ' Παλαιολόγου, προσδοκώντας και σε δικά της (των Ανδηγαυών) οφέλη στην Ήπειρο.^[14][15] Για το σκοπό αυτό έστειλε μικρό στόλο στο Θωμόκαστρο όπου είχε οχυρωθεί ο Νικηφόρος. Ο Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός, ο οποίος πολεμούσε στο πλευρό του Ανδρόνικου, κατόρθωσε με ωραία λόγια να πείσει τους πολιορκημένους να παραδοθούν. Αυτή η κίνηση της Αικατερίνης στην Ήπειρο, παραλίγο να στραφεί εναντίον της, γιατί από τα ωραία λόγια του Καντακουζηνού επηρεάστηκαν και οι στρατιώτες της. Όταν επέστρεψαν το 1341 στο πριγκιπάτο και δεν βρήκαν ούτε την Αικατερίνη, ούτε τον Νικολό Ατσαγιόλι, την ίδια στιγμή που οι Τούρκοι λεηλατούσαν τα παράλια της Πελοποννήσου, σκέφτηκαν να παραδώσουν το πριγκιπάτο στον Καντακουζηνό. Έστειλαν αντιπροσωπία τον Λατίνο επίσκοπο Κορώνης και κάποιον γασμούλο με το όνομα Σιδερός να του υποβάλουν τα αιτήματά τους. Ο Καντακουζηνός ενθουσιάστηκε αλλά το όλο σχέδιο δεν πραγματοποιήθηκε γιατί μεσολάβησε εμφύλιος στην βυζαντινή αυτοκρατορία μεταξύ του Καντακουζηνού και του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου.^[16][17]

Όταν το 1341 ενηλικιώθηκε ο γιος της, πήγε στην Κεφαλληνία αναλαμβάνοντας τη διοίκησή της. Το 1345 πέθανε ο πρώτος σύζυγος της Ιωάννας Α' βασίλισσας της Νεάπολης και η Αικατερίνη την πάντρεψε με τον άλλο γιο της Λουδοβίκο. Πέθανε το επόμενο έτος στη Νάπολη.

Οικογένεια

Παντρεύτηκε τον Φίλιππο Α΄ των Καπετιδών-Ανζού, πρίγκιπα του Τάραντα και της Αχαΐας και είχε τα εξής παιδιά:

• Μαργαρίτα 1325-1380, παντρεύτηκε τον Φραγκίσκο των Μπω, δούκα της Άντρια. Ο γιος της Ιάκωβος των Μπω κληρονόμησε τους τίτλους των θείων του που ήταν άτεκνοι.
• Ροβέρτος 1326-1364 τιτουλάριος Λατίνος αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης, πρίγκιπας του Τάραντα και της Αχαΐας. Νυμφεύτηκε τη Μαρία των Βουρβόνων, κόρη του Λουδοβίκου Α΄ δούκα του Μπουρμπόν.
• Λουδοβίκος 1327/8-1362 πρίγκιπας του Τάραντα. Νυμφεύτηκε την Ιωάννα Α΄ των Καπετιδών-Ανζού, βασίλισσα της Νάπολης.
• Φίλιππος Β΄ 1329-1374 τιτουλάριος Λατίνος αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης, πρίγκιπας του Τάραντα και της Αχαΐας. Νυμφεύτηκε πρώτα τη Μαρία των Καπετιδών-Ανζού, κόρη του Καρόλου δούκα της Καλαβρίας και έπειτα την Ελισάβετ των Καπετιδών-Ανζού, κόρης του Στεφάνου δούκα της Σλαβονίας.

Πρόγονοι

Παραπομπές

1. p11452.htm#i114512. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
2. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 387-388
3. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 271
4. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 374
5. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 261
6. Στέφανος Θωμόπουλος, 1888, βλ. πηγές σελ. 297
7. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 373
8. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 260
9. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 374-375
10. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 386-387.
11. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 270
12. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 389-390
13. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 272
14. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 391
15. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 273-274
16. Μίλλερ, μετάφρ. Λάμπρου, 1909-10, Tόμος A', βλ. πηγές σελ. 392-393
17. Miller, W. (1908), βλ. πηγές, σελ. 274-275

Πηγές

• Μίλλερ, Ουΐλλιαμ μετάφρ. Σπυρ. Π. Λάμπρου, 1909-1910, «Ιστορία της Φραγκοκρατίας εν Ελλάδι (1204-1566)» μετά προσθηκών και βελτιώσεων, Tόμος A'. Εν Αθήναις: Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία.
• (Αγγλικά) Miller, W. (1908) "The Latins in the Levant.  A History of Frankish Greece (1204-1566)" (Cambridge and New York). Αρχειοθετήθηκε 10/11/2017. Ανακτήθηκε 17/06/2017.
• Στέφανος Θωμόπουλος, 1888, «Ιστορία της πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι το 1821». Εν Αθήναις :Εκ της βασιλικής τυπογραφίας Νικολάου Γ. Ιγγλέση. (Λήμμα για το βιβλίο: Ιστορία της Πόλεως Πατρών (βιβλίο))
• Guida Myrl Jackson-Laufer, Women Rulers Throughout the Ages: An Illustrated Guide, ABC-CLIO, 1999.
• A History of the Crusades: The Fourteenth and Fifteenth Centuries, Vol. III, ed. Harry W. Hazard, The University of Wisconsin Press, 1975.

Αικατερίνη του Βαλουά-Κουρτεναί Οίκος των Βαλουά Νεότερος κλάδος του Οίκου των Καπετιδών Γέννηση: 18 Νοεμβρίου 1303 Θάνατος: 20 Σεπτεμβρίου 1346
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Αικατερίνη Α΄ του Κουρτεναί	Τιτλούχος Λατίνη Αυτοκράτειρα της Κωνσταντινούπολης 1307 - 1346 Με τον σύζυγό της : Φίλιππο Α΄ του Τάραντα 1313 - 1332	Διάδοχος Ροβέρτος του Τάραντα