Αικατερίνη της Αυστρίας, βασίλισσα της Πορτογαλίας

Η Αικατερίνη της Αυστρίας (πορτ. Catarina de Áustria, 14 Ιανουαρίου 1507 - 12 Φεβρουαρίου 1578) από τον Οίκο των Αψβούργων ήταν πριγκίπισσα (infanta) της Καστίλης & της Αυστρίας και με τον γάμο της έγινε βασίλισσα της Πορτογαλίας. Έγινε αντιβασίλισσα το 1557-62, κατά τη διάρκεια της ανηλικιότητας του εγγονού της, Σεβαστιανού της Πορτογαλίας.

Αικατερίνη της Αυστρίας, βασίλισσα της Πορτογαλίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	14  Ιανουαρίου 1507[1] Torquemada
Θάνατος	12  Φεβρουαρίου 1578 Λισαβόνα[2]
Τόπος ταφής	μονή του Ζερόνιμος
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Πορτογαλίας
Θρησκεία	Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Πορτογαλικά[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αντιβασίλισσα
Οικογένεια
Σύζυγος	Ιωάννης Γ΄ της Πορτογαλίας (από 1525)[4]
Τέκνα	Afonso, Prince of Portugal Μαρία Μανουέλα της Πορτογαλίας Ιωάννης Εμμανουήλ της Πορτογαλίας Philip, Prince of Portugal Manuel, Prince of Portugal António, Infante de Portugal
Γονείς	Φίλιππος Α΄ της Καστίλης και Ιωάννα Α΄ της Καστίλης
Αδέλφια	Φερδινάνδος Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κάρολος Κουίντος Ελεονόρα της Αυστρίας Μαρία της Αυστρίας, βασίλισσα της Ουγγαρίας Ισαβέλλα της Αυστρίας Rietje Koane
Οικογένεια	Οίκος των Αψβούργων
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Consort of Portugal αντιβασιλιάς (Βασίλειο της Πορτογαλίας)
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Ήταν το έκτο παιδί και η τέταρτη και υστερότοκη κόρη του Φιλίππου Α΄ της Καστίλης και της Ιωάννας Α΄ της Καστίλης, κόρης του Φερδινάνδου Β΄ της Αραγονίας.^[5]

Γεννήθηκε στην Τορκεμάδα και έλαβε το όνομα της εκ μητρός μάμμης της, Αικατερίνης της Αραγονίας. Έμεινε με τη διανοητικά ταραγμένη μητέρα της, ώσπου έφθασαν από τη Φλάνδρα τα αδέλφια της Ελεονώρα και Κάρολος Α΄ στην Ισπανία. Τέσσερα από τα μεγαλύτερα αδέλφια της είχαν γεννηθεί στις Κάτω Χώρες και είχαν τεθεί υπό τη φροντίδα της θείας τους, Μαργαρίτας της Αυστρίας. Όμως η Ιωάννα είχε κρατήσει το μικρότερο παιδί της, την Αικατερίνη, μαζί της. Η μικρή έμεινε περιορισμένη με τη μητέρα της στο Τορδεσίγιας, κατά την αντιβασιλεία του πάππου της Φερδινάνδου Β΄ στην Καστίλη. Όταν ήλθε σε ηλικία γάμου, η Αικατερίνη ελευθερώθηκε από την επιμέλεια που η μητέρα της έπρεπε να υπομένει ως το τέλος της.

Βασίλισσα στην Πορτογαλία

Το 1525 παντρεύτηκε τον εξάδελφό της Ιωάννη Γ΄ της Πορτογαλίας. Από τα εννέα τέκνα τους δύο επέζησαν, η Μαρία Εμμανουέλα και ο Ιωάννης Εμμανουήλ. Η Αικατερίνη μεριμνούσε για την εκπαίδευσή τους: συγκέντρωσε μία σοβαρή βιβλιοθήκη και ίδρυσε ένα είδος σαλονιού στην Αυλή.^[6] Έφερε έναν αριθμό λογίων γυναικών στα διαμερίσματά της, όπως την ανθρωπίστρια Χουάνα Βαθ, την Πούμπλια Ορτένθια δε Κάστρο και την ποιήτρια Λουίζα Σίγεα δε Βελάθκο.^[6][7] Η πρώτη ήταν υπεύθυνη για τη διδασκαλία της Μαρίας και της ανιψιάς της Αικατερίνης, Μαρίας, η οποία ήταν μία λογία από μόνη της.^[6][8]

Το 1554 απεβίωσε ο γιος της και το 1557 ο σύζυγός της. Για την αντιβασιλεία κατά την ανηλικότητα του εγγονού της Σεβαστιανού, ανταγωνίστηκε με τη μητέρα του (και ανιψιά της), Ιωάννα της Αυστρίας. Με τη μεσολάβηση του Καρόλου Α΄ της Ισπανίας το θέμα λύθηκε υπέρ της αδελφής του Αικατερίνης, ενώ η κόρη του Ιωάννα κλήθηκε στην Ισπανία για να αναλάβει εκεί την αντιβασιλεία κατά την απουσία του Φιλίππου Β΄. Έτσι η Αικατερίνη ανέλαβε την αντιβασιλεία στην Πορτογαλία ως το 1562, οπότε την παρέδωσε στον καρδινάλιο Ερρίκο, αδελφό του Ιωάννη Γ΄.

Συλλέκτρια

Η Αικατερίνη είχε μία από τις πιο πρώιμες και εκλεκτές συλλογές κινεζικής πορσελάνης στην Ευρώπη, λόγω της θέσης της ως αδελφή του Καρόλου Α΄ και ως βασίλισσας της Πορτογαλίας. "Αποκτούσε ποσότητες από πορσελάνες και εξωτικά είδη από την Ασία, που έφθαναν τακτικά στη Λισαβόνα για τη διακόσμηση του εκεί βασιλικού ανακτόρου, όπως επίσης για την προσωπική της χρήση. Αυτά τα είδη τα είχε ως εμβλήματα της εξουσίας της. Η συλλογή της έγινε το πρώτο δωμάτιο με αξιοπερίεργα στην Ιβηρική Χερσόνησο".^[9] Η Αικατερίνη ακολούθησε μία παράδοση, που είχε εγκαθιδρύσει ο Εμμανουήλ Α΄ της Πορτογαλίας (πατέρας του Ιωάννη Γ΄), ο οποίος αγόραζε πορσελάνες για τη σύζυγό του Μαρία της Αραγωνίας, θεία εκ μητρός της Αικατερίνης. Το διάστημα 1511-14 ο θησαυροφύλακας των μπαχαρικών στη Λισαβόνα "κατέγραψε ένα σύνολο 692 πορσελανών και άλλων εξωτικών αγαθών", που είχαν αγοραστεί για τη Μαρία της Αραγωνίας, 2η από τις 3 συζύγους του Εμμανουήλ Α΄.^[10] Μεταξύ άλλων στη συλλογή υπήρχαν απολιθωμένα δόντια καρχαρία, ένα κεφάλι φιδιού μέσα σε χρυσή θήκη, καρδιόσχημοι λίθοι ίασπη για την παύση της αιμορραγίας, ένας κορμός κοραλλιού ως φυλαχτό εναντίον των κακών πνευμάτων, λίθοι από το στομάχι ζώων (bezoar), έναν χαυλιόδοντα ναρβάλ (θαλάσσιου μονόκερω) και σωρούς πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων, όπως ρουμπινιών, σμαραγδιών και διαμαντιών.^[11]

Οικογένεια

Παντρεύτηκε το 1525 τον εξάδελφό της, Ιωάννη Γ΄ της Πορτογαλίας, και είχε εννέα τέκνα:

• Αλφόνσος (24 Φεβρουαρίου - 12 Απριλίου 1526).
• Μαρία Εμμανουέλα (1527 - 1545), παντρεύτηκε τον Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας, η 1η από τις 4 συζύγους του. Απέκτησε ένα γιο.
• Ισαβέλλα (1529 - 1530).
• Βεατρίκη (15 Φεβρουαρίου - 16 Μαρτίου 1530).
• Εμμανουήλ (1531 - 1537).
• Φίλιππος (1533 - 1539).
• Διονύσιος (1535 - 1537).
• Ιωάννης Εμμανουήλ (1537 - 1554, διάδοχος της Πορτογαλίας, παντρεύτηκε την εξαδέλφη του, Ιωάννα της Αυστρίας. Απέκτησε ένα γιο:
  • Σεβαστιανός (1554 - 1578), Βασιλιάς της Πορτογαλίας.
• Αντώνιος (1539 - 1540).

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 119388871. Ανακτήθηκε στις 13  Αυγούστου 2015.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
3. «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 034146954. Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2020.
4. p10588.htm#i105875. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
5. Jordan, Annemarie (1994). The Development of Catherine of Austria's Collection in the Queen's Household: Its Character and Cost. Providence, R. I.: Brown University. σ. 700
6. Walsby, Malcolm; Constantinidou, Natasha (2013). Documenting the Early Modern Book World: Inventories and Catalogues in Manuscript and Print. Brill. σσ. 101–103
7. Wyles, Rosie; Hall, Edith (2016). Women Classical Scholars: Unsealing the Fountain from the Renaissance to Jacqueline de Romilly. Oxford University Press. σσ. 58–59
8. Boxer, Charles Ralph (1981). João de Barros: Portuguese Humanist and Historian of Asia. Concept Publishing Company. σσ. 17–18
9. Amsterdam: Wanders Uitgevers,, n.d., σ. 18
10. Teresa Canepa, "The Iberian royal courts of Lisbon and Madrid, and their role in spreading a taste for Chinese porcelain in 16th-century Europe", Ibid, σ. 17
11. Annemarie Jordan Gshwend, "In the Tradition of Princely Collections: Curiosities and Exotica in the Kunstkammer of Catherine of Austria," in Bulletin of the Society for Renaissance Studies, Volume XIII, Number 1 (October 1995), σ. 142

Πηγές

• Jordan, Annemarie (1994). The Development of Catherine of Austria's Collection in the Queen's Household: Its Character and Cost. Providence, R. I.: Brown University. p. 700.
• Walsby, Malcolm; Constantinidou, Natasha (2013). Documenting the Early Modern Book World: Inventories and Catalogues in Manuscript and Print. Brill. pp. 101–103