Όττο φαν Φέιν

Ο Όττο φαν Φέιν (φλαμανδικά: Otto van Veen, γνωστός επίσης και με τα εκλατινισμένα ονόματα Otto Venius ή Octavius Vaenius, (περ. 1556 – 6 Μαΐου 1629)) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδιαστής και Ουμανιστής, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε κατά κύριο λόγο στην Αμβέρσα και στις Βρυξέλλες κατά τα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα. Είναι γνωστός κυρίως για το μεγάλο εργαστήριο που διατηρούσε στην Αμβέρσα, όπου δημιουργούσε βιβλία εμβλημάτων, αλλά και ως Δάσκαλος του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Ήταν καλλιτέχνης με σημαντικές κλασικές σπουδές (pictor doctus), γεγονός που απεικονίζεται στα εκλατινισμένα ονόματα που ο ίδιος επέλεξε να χρησιμοποιεί, κυρίως το Octavius Vaenius, ενώ άσκησε σημαντική επιρροή στον νεαρό Ρούμπενς, ο οποίος ανέλαβε και ο ίδιος παρόμοιο ρόλο.^[13]

Όττο φαν Φέιν
Γέννηση	1556[1][2][3] ή 1556[4] Λέιντεν[5]
Θάνατος	6  Μαΐου 1629[6][1][7] Βρυξέλλες[8]
Χώρα πολιτογράφησης	Κάτω Χώρες των Αψβούργων[9]
Ιδιότητα	ζωγράφος[10][11] και σχεδιαστής[12]
Τέκνα	Gertruida van Veen
Αδέλφια	Pieter van Veen Gijsbert van Veen
Είδος τέχνης	προσωπογραφία
Σημαντικά έργα	Beheading of Julius Paulus and Imprisonment of Claudius Civilis, The Conspiracy of Claudius Civilis and the Batavians in the Schakerbos και Brinio Is Appointed Chief of the Caninifates (Brinio Raised on the Shield)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Ο Ιησούς στην οικία Μάρθας και Μαρίας, περ. 1597

Τρίπτυχο της προσκύνησης με τις Doña Anna Ximenes της Αραγονίας και dona Gracia Rodriguez της Εβόρα

Ο φαν Φέιν γεννήθηκε στο Λέιντεν περί το 1556 Ο πατέρας του, Κορνέλις Γιανς φαν Φέιν ήταν Δήμαρχος της πόλης, ενώ μητέρα του ήταν η Χέιρτράουντ Σίμονς φαν Νεκ.^[14][15] Πιθανότατα διετέλεσε μαθητής του Ίσαακ φαν Σβάνενμπουρχ ως τον Οκτώβριο του 1572, οπότε η ρωμαιοκαθολική οικογένειά του μετοίκησε στην Αμβέρσα και στη συνέχεια στη Λιέγη. Σπούδασε για μικρό διάστημα με Δάσκαλο τον Ντομίνικους Λαμψόνιους και τον Ζαν Ραμύ (Jean Ramey) πριν ταξιδέψει στη Ρώμη περί το 1574 ή 1575^[16]. Παρέμεινε στην πόλη για πέντε περίπου χρόνια, πιθανότατα σπουδάζοντας με τον Φεντερίκο Τσουκάρι (Federico Zuccari). Ο Κάρελ φαν Μάντερ αναφέρει ότι ο φαν Φέιν εργάστηκε στις Αυλές του Ροδόλφου Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην Πράγα και του Γουλιέλμου Ε΄ της Βαυαρίας στο Μόναχο, πριν επιστρέψει στις Κάτω Χώρες.^[17] Αρχικά μετέβη στις Βρυξέλλες, όπου διετέλεσε Αυλικός ζωγράφος του Κυβερνήτη των Ισπανικών Κάτω Χωρών Αλεσσάντρο Φαρνέζε, δούκα της Πάρμα, ως το 1592. Στη συνέχεια μετέβη στην Αμβέρσα, όπου και δραστηριοποιήθηκε.

Αφού έγινε "Δάσκαλος" στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά το 1593, ο φαν Φέιν έλαβε πολυάριθμες παραγγελίες για τη διακόσμηση ιερών ναών, περιλαμβανομένων και εικόνων για την Αγία Τράπεζα του Καθεδρικού ναού της Αμβέρσας, καθώς και του παρεκκλησίου του Δημαρχείου της πόλης. Οργάνωσε, επίσης, στούντιο και εργαστήριο, στο οποίο συμπεριέλαβε και τον Ρούμπενς. Διατήρησε, ωστόσο, τους δεσμούς του με τις Βρυξέλλες, και όταν ο Αρχιδούκας Ερνέστος της Αυστρίας έγινε κυβερνήτης το 1594, ο φαν Φέιν τον βοήθησε να αποκτήσει σημαντικά έργα ζωγραφικής, όπως του Ιερώνυμου Μπος και του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου.^[18] Ο καλλιτέχνης διετέλεσε "πρύτανις" σε δύο σημαντικές οργανώσεις της πόλης, τη Συντεχνία του Αγίου Λουκά (1602) και της Συντεχνίας των Ρομανιστών (αποτελούνταν από καλλιτέχνες και λογίους που είχαν επισκεφθεί τη Ρώμη) το 1606.

Κατά τον 17ο αιώνα ο φαν Φέιν συχνά εργαζόταν για τον Αρχιδούκα Αλβέρτο Ζ΄ της Αυστρίας και την Ινφάντα Ιζαμπέλλα Κλάρα Ευγενία της Ισπανίας, αλλά ποτέ ως Αυλικός τους ζωγράφος.^[15] Στους όψιμους πίνακές του συγκαταλέγεται μια σειρά δώδεκα εικόνων στις οποίες απεικονίζει τις μάχες μεταξύ Ρωμαίων και του γερμανικού φύλου της Μπατάβια,^[19] βασισμένες σε χαρακτικά που είχε ήδη εκδώσει πάνω στο ίδιο θέμα για το νομοθετικό σώμα Staten-Generaal της Ολλανδικής Δημοκρατίας.^[20]

Ο φαν Φέιν είχε δύο ακόμη αδελφούς ζωγράφους: Τον Χάισμπερτ φαν Φέιν (Gijsbert van Veen, 1558–1630), αξιοσέβαστο χαράκτη και τον Πίτερ, ο οποίος ήταν ερασιτέχνης ζωγράφος.^[17] Η θυγατέρα του, Χέρτράουντ, ήταν επίσης ζωγράφος,^[21] και βέβαια ήταν ο θείος των τριών ζωγράφων που χρησιμοποιούσαν παστέλ, τέκνων του Πίτερ, Απολλόνια φαν Φέιν, Σίμον και Γιάκομπους.^[22]

Ο Άρνολντ Χαουμπράκεν θεωρούσε τον φαν Φέιν ως τον επιβλητικότερο καλλιτέχνη και λόγιο της εποχής του και έβαλε το πορτρέτο του στον τίτλο του τρίτομου έργου του De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen.^[23]

Ο Όττο φαν Φέιν απεβίωσε στις Βρυξέλλες.

Βιβλία εμβλημάτων

Veen, Otto van. Amorum Emblemata... (Εμβλήματα αγάπης με στίχους στα λατικινά, τα αγγλικά και τα ιταλικά). Antwerp: [Typis Henrici Swingenii] Venalia apud Auctorem, 1608.

Veen, Otto van. Amorum Emblemata... (Εμβλήματα αγάπης με στίχους στα λατικινά, τα αγγλικά και τα ιταλικά). Antwerp: [Typis Henrici Swingenii] Venalia apud Auctorem, 1608.

Ο φαν Φέιν δραστηριοποιήθηκε σταδιακά όλο και περισσότερο στη δημιουργία βιβλίων εμβλημάτων, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται τα Quinti Horatii Flacci emblemata (1607), Amorum emblemata (1608), και Amoris divini emblemata (1615). Σε όλα αυτά τα έργα είναι ιδιαίτερα εμφανείς οι δεξιότητες του φαν Φέιν τόσο ως καλλιτέχνη όσο και ως καλλιεργημένου ανθρωπιστή.

Το βιβλίο Amorum emblemata, για παράδειγμα, απεικονίζει 124 μικρούς Έρωτες (αποκαλούνται putti) που υιοθετούν ρητά και ρήσεις από λυρικούς ποιητές, φιλοσόφους και αρχαίους συγγραφείς επί της δύναμης του έρωτα. Σχετικά με τα εμβλήματα του φαν Φέιν, η συγγραφέας και μεταφράστρια Τίνα Μοντόνε (Tina Montone) έγραψε: "Κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα το βιβλίο Amorum emblemata επρόκειτο να γίνει ένα από τα πλέον ισχυρής επιρροής βιβλία της εποχής του, δρώντας όχι μόνον ως πρότυπο για άλλα ολλανδικά ή μη βιβλία εμβλημάτων, αλλά και ως πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες σε άλλους τομείς. ^[24] Ορισμένα από τα εμβλήματα αυτά ακόμη και σήμερα εμφανίζονται τόσο σύγχρονα όσο εμφανίζονταν στους αναγνώστες του 17ου αιώνα. Ένα ακόμη παράδειγμα γνωστό σε εμάς σήμερα, βιασίζεται στον γνωστό μύθο του Αισώπου Ο λαγός και η χελώνα ("Perseverance winneth: The hare and the tortes layd a wager of their speed ..." = η επιμονή νικά: Ο λαγός και η χελώνα έβαλαν στοίχημα για την ταχύτητά τους...) και ο φαν Φέιν μετέτρεψε τον τίτλο του: "...μας δείχνει έναν έρωτα και μια χελώνα να ξεπερνούν τον λαγό και να εξηγούν την ιδεά ότι η αγάπη που είναι σταθερή και συνεχής τελικά θα κερδίσει τον αγώνα".^[25]

Παραπομπές

1. «Otto van Veen». Biografisch Portaal. 77156470.
2. Digital Library for Dutch Literature: «Otto Vaenius». (Ολλανδικά) Digital Library for Dutch Literature. vaen001.
3. «Le Dictionnaire des peintres belges du XIVe siècle à nos jours» (Γαλλικά) La Renaissance du livre. 1995. 5138. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-2-8041-2012-2.
4. FINA Wiki. Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών. 574. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 16  Δεκεμβρίου 2014.
6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12529111t. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
7. (Ολλανδικά) RKDartists. 79637. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
8. (Ολλανδικά) RKDartists. 79637. Ανακτήθηκε στις 13  Μαΐου 2020.
9. (Αγγλικά, Μποκμάλ, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. 12  Φεβρουαρίου 2016. 5ca32a13-6ee1-4e55-a0e9-e753958d61ad. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2016.
10. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 12  Μαρτίου 2018. 500005170. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
11. Portret "Graaf Hendrik van den Bergh (1573-1638)" op doek door Otto van Veen, circa 1618 Ανακτήθηκε στις 14  Μαρτίου 2021.
12. Collectie Boijmans Online. www.boijmans.nl/en/collection/artworks/151458/allegory-of-teh-marriage-of-evil-with-the-devil. Ανακτήθηκε στις 19  Απριλίου 2024.
13. Belkin (1998): 26–28.
14. [https://rkd.nl/en/explore/artists/record?query=Otto+van+Veen&start=0 Otto van Veen στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (RKD)
15. Van de Velde.
16. Van der Aa, VEEN, Octavio van
17. (Ολλανδικά) Middle DutchOctavio van Veen in Karel van Mander's Schilderboeck, 1604, επιμέλεια από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη για την Ολλανδική λογοτεχνία
18. Bertini (1998): 119.
19. Brinio op het schild geheven Painting by Otto van Veen
20. «Rijksmuseum». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2017.
21. Gertruida van Veen(1602–1643) in the RKD
22. Profile of Apollonia van Veen in the Dictionary of Pastellists Before 1800.
23. (Ολλανδικά)Middle Dutch Octavio van Veen biography in De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) by Arnold Houbraken, courtesy of the Digital library for Dutch literature
24. Montone, σελ. 47.
25. Quotations from Veen, 1608

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Emblem Project Utrecht – 3 editions of emblem books by Otto van Veen
• Amorum Emblemata on Internet Archive.
• Vita D. Thomae Aquinatis a manuscript by Otto van Veen (1610)
• Otto van Veen on Artcyclopedia

Πηγές

• Belkin, Kristin Lohse: Rubens. Phaidon Press, 1998. (ISBN 0-7148-3412-2).
• Bertini, Giuseppe: "Otto van Veen, Cosimo Masi and the Art Market in Antwerp at the End of the Sixteenth Century." Burlington Magazine vol. 140, no. 1139. (Feb. 1998), pp. 119–120.
• Montone, Tina, "'Dolci ire, dolci sdegni, e dolci paci': The Role of the Italian Collaborator in the Making of Otto Vaenius's Amorum Emblemata," in Alison Adams and Marleen van der Weij, Emblems of the Low Countries: A Book Historical Perspective. Glasgow Emblem Studies, vol. 8. Glasgow: University of Glasgow, 2003. p.47.
• Rijksmuseum Amsterdam, Otto van Veen's Batavians defeating the Roman (sic)
• Van de Velde, Carl: "Veen [Vaenius; Venius], Otto van" Grove Art Online. Oxford University Press, [accessed 18 May 2007].
• Entry at the Netherlands Institute for Art History
• Veen, Otto van. Amorum Emblemata... Emblemes of Love, with verses in Latin, English, and Italian. Antwerp: [Typis Henrici Swingenii] Venalia apud Auctorem, 1608.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
• Φλαμανδική ζωγραφική

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Otto van Veen στο Wikimedia Commons