Άθμονον

Το Άθμονον ή Αθμονία (αρχαία ελληνικά: Ἄθμονον ή Ἀθμονία‎‎) (ο δήμος: Αθμονίας, Δήμος Αθμονέων) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Κεκροπίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Θεωρούταν ένας από τους δώδεκα δήμους της Αττικής που είχε ιδρύσει ο βασιλιάς Κέκροπας.

Άθμονον

Επιτύμβια στήλη των αδελφών Σωσιμένη και Σωκράτη από το δήμο του Αθμόνου, περίπου πρώτο μισό 4ου αιώνα π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά.
Γενικά στοιχεία
Ονομασία	Ἄθμονον
Άλλες ονομασίες	Αθμονία
Κύριος οικισμός	Άθμονον
Διοικητικά στοιχεία
Ταυτότητα	δήμος της αρχαίας Αττικής
Ονομασία δήμου	Δήμος Αθμόνου
Ονομασία δημότη	Αθμονεύς
Φυλή	Κεκροπίδα Ατταλίδα
Τριττύς	Μεσογείων
Σύστημα εξουσίας	Πόλη–κράτος
Πολιτικό σύστημα	Αθηναϊκή Δημοκρατία
Τίτλος ηγέτη	δήμαρχος
Λήψη αποφάσεων	Αρχαία Βουλή & Δήμος
Αριθμός βουλευτών
1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ.	6
2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ.	10
3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ.	10
4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127	άγνωστος
5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας	άγνωστος
Ιστορική εξέλιξη
Ίδρυση	508 ΠΚΕ
Λήξη	3ος αιώνας
Αντικαταστάθηκε από	Δήμος Αμαρουσίου
Λατρευτικές παραδόσεις
Ιερά	Ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος Ιερό της Ουρανίας Αφροδίτης
Εορτές	Αμαρύσια
Αρχαιολογία
Περιοχή
Αρχαία Αττική Σήμερα: Μαρούσι Αττικής
Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας
Σχετικά πολυμέσα
π σ ε

Τοποθεσία του αρχαίου Αθμόνου

Ο δήμος του Αθμόνου, ήταν δήμος των Μεσογείων. Βρισκόταν βορειοανατολικά του κύριου οικισμού της Αθήνας, στην θέση περίπου που βρίσκεται το σημερινό Μαρούσι.^[1]

Στο Άθμονον υπήρχε, σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία, ιερό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος^[2] (αρχαία ελληνικά: Ἀμαρύσια Ἄρτεμις‎‎) από το οποίο πήρε το σημερινό της όνομα η περιοχή. Η χρήση αυτής της ονομασίας επιβεβαιώνεται από επιγραφή που βρέθηκε κοντά στο Μαρούσι^[3] η οποία αναφέρει την παρουσία του ιερού της θεότητας, ενώ υπήρχαν και «αμαρύσιες εορτές»,^[4] γνωστές ως Αμαρύσια.

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,^[5] ως μέλος αρχικά της Κεκροπίδας φυλής, συμμετείχε με 6 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) συμμετείχε με 10 βουλευτές στη Βουλή των 600 και επίσης με 10 βουλευτές την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.). Την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) ο δήμος εντάχθηκε στην Ατταλίδα φυλή (άγνωστος ο αριθμός των βουλευτών), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) (επίσης με άγνωστο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων).

Οι κάτοικοι του Αθμόνου

Ο δημότης του αρχαίου Αθμόνου ονομαζόταν Αθμονεύς.^[6][7] Στην περιοχή του δήμου υπήρχε ιερό αφιερωμένο στην Ουρανία Αφροδίτη.^[8] Όπως αναφέρεται από τον Αριστοφάνη στην κωμωδία Ειρήνη,^[9] αρκετοί κάτοικοι του δήμου, πιθανόν να ήταν αμπελουργοί και οινοποιοί, καθώς το όνομα που πρωταγωνιστεί τακτικά στο Άθμονο είναι το «τρυγεύς» (Τρυγαίος), υπαινισσόμενο τη συγκομιδή σταφυλιών (αρχαία ελληνικά: τρυγάω‎‎). Ο δήμος κατά πάσα πιθανότητα είχε αγροτικό χαρακτήρα και γινόταν εξαγωγή κόκκινου πηλού, χρήσιμου για την εργασία των αγγειοπλαστών.

Μεταγενέστερες αναφορές

Το 1924 το τοπωνύμιο Άθμονον αναφέρθηκε εκ νέου όταν, στις 16/06/1924, ιδρύθηκε ο Σύλλογος Αθμονέων, έχοντας ως κύριο στόχο την ανάδειξη των αρχαιοτήτων της περιοχής του Αμαρουσίου και ειδικότερα της περιοχής της Παναγίας Νερατζιώτισσας.^[10]

Προσωπικότητες από το Άθμονον

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο του Αθμόνου, όπως ο Βάκχιος ο Αθμονεύς, ο βουλευτής Γενέθλιος ο Αθμονεύς γιος του Αντιόχου, ο βουλευτής Δάμας (Αυρήλιος) ο Αθμονεύς, ο βουλευτής Δαμασίας ο Αθμονεύς, ο βουλευτής Δείδιος (Αθηναίος) ο Αθμονεύς, ο Δερκυλίδης ο Αθμονεύς γιος του Δερκύλου, ο πρέσβης Δημαίνετος ο Αθμονεύς γιος του Ερμοκλέους, ο βουλευτής Δημήτριος ο Αθμονεύς γιος του Αμωμήτου, ο Δημοκλής ο Αθμονεύς, ο θεσμοθέτης Δημοκράτης ο Αθμονεύς γιος του Δημοκράτους, ο φυλέτης Διογένης ο Αθμονεύς γιος του Ευχαρίδου, ο βουλευτής Διοκλής ο Αθμονεύς γιος του Διονυσίου, ο φυσικός Διονύσιος ο Αθμονεύς γιος του Θεοδώρου, ο βουλευτής Διονυσόδωρος ο Αθμονεύς κ.α.^[11]

Δείτε επίσης

• Αρχαία Αθήνα
• Κεκροπίδα φυλή
• Ατταλίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

1. John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 135.
2. Παυσανίας, “Ελλάδος περιήγησις”, “Αττικά”, I, 31, 4: [...] "Ἀθμονεῖς δὲ τιμῶσιν Ἀμαρυσίαν Ἄρτεμιν". [...]
3. August Boeckh, "Stele dell'appezzamento di Artemide Amarisia" ("ὅρος Ἀρτέμιδος τεμένους Ἀμαρυσίας"), 528, in Corpus Inscriptionum Graecarum.
4. [...] "Athmonon: (Ἄθμονον; Áthmonon). Attic mesogeia deme of the phyle Cecropis, later of Attalis; five (six?) bouleutai. In A., which bordered Phlya in the south (?) (IG II2 2776 Z. 49; [1; 2]), lay the sanctuary of Artemis Amarysia (Paus. 1,31,5), whose name lives on in the erstwhile village Marusi (today Amarousio). Here two border stones of the sanctuary (IG I2 865; [2]) were found, as well as a decree of the Athmoneans (IG II2 1203) which relates to the festival of Amarysia, mentions an agon and was set up ‘in the sanctuary’ (of Artemis). Discovery of grave ins…". [...] Athmonon
5. Αθμον, στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
6. Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Άθμονον, ουδετέρως, δήμος της Κεκροπίδος φυλής. το μέντοι Αθμονήζε και Αθμονήσι δοκεί από της Αθμόνη είναι. το εθνικόν Αθμονεύς, το θηλυκόν Αθμονίς. εν τόπω Αθμονοί. και τα λοιπά ομοίως δήλα". [...], σελ. 17.
7. Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Αθμονία, ή Άθμονον, δήμος της Αττικής, εκ της Κεκροπίδος φυλής (Κάτοικ, Αθμονεύς)". [...], σελ. 11.
8. Παυσανίας, “Ελλάδος περιήγησις”, “Αττικά”, I, 14, 7: [...] "πλησίον δὲ ἱερόν ἐστιν Ἀφροδίτης Οὐρανίας". [...]
9. Αριστοφάνης, Ειρήνη, 190.
10. Ιστορία του συλλόγου Αρχειοθετήθηκε 2016-10-17 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.athmoneon.gr του Συλλόγου Αθμονέων.
11. Δημότες του Αθμόνου Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): AQMONEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Άθμονον

Πρωτογενείς πηγές

• Αριστοφάνης, Ειρήνη, 190.
• Παυσανίας, “Ελλάδος περιήγησις”, “Αττικά”, I, 14, 7 και I, 31, 4.
• Ελληνικές επιγραφές - IG Αθμον Attica (IG I-III) & IG II² 2776 Z. 49.

Δευτερογενείς πηγές

• Athmonon, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
• John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
• John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 135.
•  Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα: 
  (Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 28 (Athmonum)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 28 (Athmonum)
• Ανδρέας Σκιάς, «Αττικής τάφοι», "Αρχαιολογική Εφημερίς" 1919, σελ. 40-41.
• Ανδρέας Χρ. Ζαγκλής, "Αμαρούσιον. Το αρχαίον Άθμονον. Ιστορική και Λαογραφική Μελέτη", έκδοση: "Αμαρυσίας", Αμαρούσιον 1976.
• Γιώργος Πάλλης, "Το Μαρούσι της Αττικής. Δοκίμιο τοπικής ιστορίας", έκδοση της εφημερίδας "Αμαρυσία", Αθήνα 2004.
• Το άρθρο του ιστορικού και αρχαιολόγου Γιώργου Πάλλη, με τίτλο: "Ένα ιστορικό ταξίδι στο χρόνο του Κτήματος Συγγρού Αρχειοθετήθηκε 2020-08-14 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: dasosygrou.gr, των Φίλων Δάσους Συγγρού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   Άθμονον

• Δήμος Αμαρουσίου, από την ιστοσελίδα: www.maroussi.gr του Δήμου Αμαρουσίου.
• «Ancient Attica- 2° part». hellenismo.wordpress.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2014.
• «Athmonon». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2014.
• Άθμονον: η Άρτεμις Αρχειοθετήθηκε 2019-03-12 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: www.authorway.com
• Ιστορία του συλλόγου Αρχειοθετήθηκε 2016-10-17 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.athmoneon.gr του Συλλόγου Αθμονέων.
• Traill, J. «Places: 579887 (Athmonon)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2017.
• Athmonon, Amarousion, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Åhlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.