Φουράνιο
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το φουράνιο ή οξόλιο[1] (αγγλικά: furan ή oxole) είναι οργανική, ετεροαρωματική (δηλαδή ετεροκυκλική και αρωματική) ένωση, που αποτελείται από άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο, με μοριακό τύπο C4H4Ο. Πιο συγκεκριμένα, είναι ένας ετεροαρωματικός αιθέρας, που το μόριό του αποτελείται από έναν πενταμελή δακτύλιο με ένα ετεροάτομο οξυγόνου. Η κλάση των ενώσεων που περιέχουν έναν τουλάχιστο τέτοιο δακτύλιο αναφέρεται επίσης ως «φουράνια» ή «οξόλια»
Φουράνιο | |||
---|---|---|---|
Γενικά | |||
Όνομα IUPAC | Οξόλιο | ||
Άλλες ονομασίες | Φουράνιο 1,4-εποξυ-1,3-βουταδιένιο 1,4-βουταδιεν-1,3-υλενοξείδιο Οξακυκλο-2,4-πενταδιένιο Φουρφουράνιο Τετρόλιο Διβυνιλοξείδιο | ||
Χημικά αναγνωριστικά | |||
Χημικός τύπος | C4H4O | ||
Μοριακή μάζα | 68,074 amu | ||
Σύντομος συντακτικός τύπος | |||
Αριθμός CAS | 203-727-3 | ||
SMILES | c1ccoc1 | ||
InChI | 1S/C4H4O/c1-2-4-5-3-1/h1-4H | ||
Αριθμός EINECS | 203-727-3 | ||
Αριθμός RTECS | LT8524000 | ||
PubChem CID | 8029 | ||
ChemSpider ID | 7738 | ||
Δομή | |||
Διπολική ροπή | 0,7 D | ||
Μοριακή γεωμετρία | Πενταγωνική | ||
Ισομέρεια | |||
Φυσικές ιδιότητες | |||
Σημείο τήξης | -85,6 °C | ||
Σημείο βρασμού | 31,3 °C | ||
Πυκνότητα | 936 kg/m3 | ||
Διαλυτότητα στο νερό | ~10 kg/m3 | ||
Διαλυτότητα σε άλλους διαλύτες | Αιθανόλη Μεθανόλη Διμεθυλαιθέρας | ||
Ιξώδες | 0,39 cP | ||
Δείκτης διάθλασης , nD | 1,421 | ||
Εμφάνιση | Άχρωμο πτητικό υγρό | ||
Χημικές ιδιότητες | |||
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης | -69°C | ||
Σημείο αυτανάφλεξης | 390°C | ||
Επικινδυνότητα | |||
Εύφλεκτο (F) Τοξικό (Τ) | |||
Φράσεις κινδύνου | 45-12-19-20/22-38-48/22-52/53-68 | ||
Φράσεις ασφαλείας | 53-45-61 | ||
LD50 | >2 g/kg | ||
Κίνδυνοι κατά NFPA 704 | |||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). |
Στις συνηθισμένες συνθήκες, δηλαδή θερμοκρασία 25 °C και πίεση 1 atm, είναι ένα άχρωμο, εύφλεκτο, πολύ πτητικό υγρό, με θερμοκρασία βρασμού 31,3 °C, δηλαδή κοντά στη «θερμοκρασία δωματίου» (20 °C). Είναι ευδιάλυτο στους συνηθισμένους οργανικούς διαλύτες, όπως η αιθανόλη, ο διαιθυλαιθέρας και η προπανόνη, αλλά ελάχιστα διαλυτό στο νερό[2]. Είναι τοξικό και πιθανό καρκινογόνο. Το φουράνιο χρησιμοποιήθηκε ως ενδιάμεση ύλη για την παραγωγή άλλων «εξειδικευμένων χημικών προϊόντων»[3][4]. Εκτός από τη «μητρική» ένωση, ο όρος «φουράνο» επεκτείνεται και χρησιμοποιείται επίσης και για μια σειρά «θυγατρικών» ή υποκατεστημένων παραγώγων φουρανίων, που περιέχουν έναν (τουλάχιστον) φουρανικό δακτύλιο.