Τζοβάννι Καμπότο

Ο Τζοβάννι Καμπότο (ιταλική γλώσσα: Giovanni Caboto, 23 Μαΐου 1450 – 1498)^[5] ήταν Ιταλός θαλασσοπόρος που εξερεύνησε τα ανατολικά παράλια της Βορείου Αμερικής προς τα τέλη του 15ου αι. για λογαριασμό του βρετανικού στέμματος.

Τζοβάννι Καμπότο
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1450 (περίπου)[1] Γκαέτα
Θάνατος	1498 (περίπου)[2] Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός
Χώρα πολιτογράφησης	Βενετική Δημοκρατία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ιταλικά[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	gestor ναυτικός σκλαβέμπορος
Οικογένεια
Τέκνα	Σεμπαστιάνο Καμπότο
Γονείς	Giulio Caboto[4]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Ελάχιστα είναι γνωστά για τα νεανικά χρόνια του Καμπότο. Γεννήθηκε περί το 1450 στη Γένοβα, ή στη Βενετία ή στις δυτικές ακτές της Κεντρικής Ιταλίας. Όταν ήταν έντεκα ετών, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Βενετία. Αργότερα νυμφεύτηκε μια Βενετσιάνα ονόματι Ματτέα (Mattea), με την οποία απέκτησε τρεις γιους, τον Λουίτζι, τον Σεμπαστιάνο και τον Σάντζο, οι οποίοι τον ακολούθησαν στις μετέπειτα εξερευνητικές αποστολές του.

Όπως πολλοί άλλοι Ιταλοί θαλασσοπόροι, ο Καμπότο εγκατέλειψε την χώρα του για να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε άλλους Ευρωπαίους ηγέτες και άρχοντες της εποχής. Πρώτα εγκαταστάθηκε στην Ισπανία και εργάστηκε στο τότε καινούργιο λιμάνι της Βαλένθια. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά για τα ταξίδια του Κολόμβου και σκέφτηκε ότι ο ίδιος θα μπορούσε να βρει μια συντομότερη διαδρομή προς την Ασία, αν ταξίδευε σε παράλληλους αρκετά πιο βόρεια από τον Ισημερινό. Πρότεινε λοιπόν στον βασιλιά της Ισπανίας Φερδινάνδο Β΄ της Αραγωνίας να χρηματοδοτήσει ένα τέτοιο εγχείρημα. Ο τελευταίος αρνήθηκε και έτσι ο Καμπότο μετέφερε την πρότασή του στον βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο Ζ΄.

Ο βασιλιάς Ερρίκος Ζ΄ τού έδωσε χρήματα και δικαιώματα «να πλεύσει σε όλα τα μέρη, σε όλες τις χώρες και σε όλες τις θάλασσες της Ανατολής, της Δύσης και του Βορρά, υπό την σημαία μας (δηλ. της Αγγλίας), [...] για να αναζητήσει, να ανακαλύψει και να βρει οποιαδήποτε νησιά, χώρες, περιοχές και επαρχίες των ειδωλολατρών και των απίστων, οτιδήποτε και να είναι, και σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου είναι, που μέχρι αυτή την στιγμή δεν είναι γνωστά σε όλους τους χριστιανούς».

Το 1496, ο Καμπότο ξεκίνησε το πρώτο ταξίδι του με ένα πλοίο από το Μπρίστολ, που τότε ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Αγγλίας. Δεν μπόρεσε ωστόσο να πάει πιο δυτικά από την Ισλανδία, επειδή στο μεταξύ προέκυψαν διαφωνίες με το πλήρωμα του πλοίου.

Σύγχρονο αντίγραφο του Ματθαίου, της καραβέλας με την οποία ο Καμπότο έφτασε στην Νέα Γη. Βρίσκεται στο λιμάνι του Μπρίστολ.

Τον Μάιο του 1497, απέπλευσε και πάλι από το Μπρίστολ για μια νέα εξερευνητική αποστολή μαζί με τα τρία του παιδιά. Η νέα του αποστολή αποτελούνταν από ένα μόνον πλοίο, το μικρό εύδρομο Ματθαίος (Matthew), με 18 άνδρες πλήρωμα. Αφού πέρασε την Ιρλανδία, έφτασε στις ακτές της άγνωστης τότε Νέας Γης στις 24 Ιουνίου του 1497. Στις ακτές της Νέας Γης, έμεινε περίπου για έναν μήνα και κατόπιν απέπλευσε για την Αγγλία. Όμως από λάθος εκτίμηση του γεωγραφικού πλάτους, έφτασε στις ακτές της Βρετάνης.^[6] Από εκεί τελικά επέστρεψε στο Μπρίστολ στις 9 Αυγούστου του 1497.

Για την ανακάλυψη της Νέας Γης, ο Καμπότο έλαβε τον τίτλο του ναυάρχου και ο βασιλιάς της Αγγλίας τον αποζημίωσε με 10 λίρες εφάπαξ και 20 λίρες ετήσιο μισθό. Τον επόμενο χρόνο, ο Καμπότο ετοίμασε νέα αποστολή με πέντε πλοία. Ανοιχτά της Ιρλανδίας τα πλοία έπεσαν σε καταιγίδα και μόνο ένα από αυτά μπόρεσε να σωθεί. Τα άλλα τέσσερα χάθηκαν και μαζί τους χάθηκε και Τζοβάννι Καμπότο.

Ένας από τους γιους του Καμπότο, ο Σεμπαστιάνο (Sebastiano Caboto) επέστρεψε στην Βόρειο Αμερική το 1508 για να βρει το μυθικό «βορειοδυτικό πέρασμα» από τον Ατλαντικό Ωκεανό προς την Ασία. Αργότερα ο Σεμπαστιάνο Καμπότο προσπάθησε να κάνει τον περίπλου της Γης, επαναλαμβάνοντας το κατόρθωμα του Φερδινάνδου Μαγγελάνου. Κατέληξε όμως να ψάχνει για άργυρο στις εκβολές του Ρίο ντε λα Πλάτα στην Νότιο Αμερική (1525–1528).

Η τοποθεσία της πρώτης αποβίβασης του Τζοβάννι Καμπότο στην Νέα Γη είναι αμφίβολη και αποτελεί αντικείμενο συζήτησης. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του Καναδά και της Βρετανίας αναγνωρίζουν επισήμως ότι ο Τζιοβάννι Καμπότο αποβιβάστηκε στην ακτή Μποναβίστα της Νέας Γης. Κατά πάσα πιθανότητα, ο Τζοβάννι Καμπότο και το πλήρωμα του Ματθαίου ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι εξερευνητές μετά τους Βίκινγκ που αποβιβάστηκαν στα αμερικανικά ηπειρωτικά εδάφη. Ο Χριστόφορος Κολόμβος αποβιβάστηκε στην αμερικανική ηπειρωτική χώρα το 1498, δηλ. έναν χρόνο μετά τον Καμπότο (κατά τα δύο πρώτα του ταξίδια, το 1492 και 1493, εξερεύνησε τα νησιά της Καραϊβικής).

Αμέσως μετά τον Καμπότο, Πορτογάλοι, Βάσκοι και Βρετανοί αλιείς συνέχισαν να εξερευνούν τις ακτές γύρω από την Νέα Γη, επειδή η περιοχή ήταν πολύ πλούσια σε ψάρια.

Σημειώσεις

1. Πανεπιστήμιο του Τορόντο, Πανεπιστήμιο Λαβάλ: «Dictionary of Canadian Biography». (Αγγλικά, Γαλλικά) Dictionary of Canadian Biography. University of Toronto Press, Presses de l'Université Laval. Ανακτήθηκε στις 3  Σεπτεμβρίου 2019.
2. Πανεπιστήμιο του Τορόντο, Πανεπιστήμιο Λαβάλ: «Dictionary of Canadian Biography». (Αγγλικά, Γαλλικά) Dictionary of Canadian Biography. University of Toronto Press, Presses de l'Université Laval. Ανακτήθηκε στις 19  Απριλίου 2017.
3. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb125225477. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
4. Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
5. Cabot (Caboto), John (Giovanni) Dictionary of Canadian Biography
6. Ο θαλασσοπόρος Τζοβάνι Καμπότο δεν είχε κάνει λάθος στη πορεία του κατά την επιστροφή στην Αγγλία, ακολούθησε σωστή ορθοδρομία αντί λοξοδρομία που βεβαίως ήταν άγνωστη στην εποχή του και που για αποστάσεις άνω των 600 ναυτικών μιλίων παρουσιάζει έκπτωση ανάλογη της παραπάνω απόστασης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Τζοβάννι Καμπότο

• John Cabot — Βιογραφία από το Dictionary of Canadian Biography Online]
• «The Cabot Dilemma: John Cabot's 1497 Voyage & the Limits of Historiography» — Άρθρο του Derek Croxton στο περιοδικό Essays in History, vol. 33, 1990–1991.
• Matthew of Bristol — Ιστοχώρος του Ματθαίου, σύγχρονου αντίγραφου του πλοίου του Καμπότο το οποίο βρίσκεται στο Μπρίστολ, με πληροφορίες για τον θαλασσοπόρο και τα ταξίδια του.