γενετική διαταραχή From Wikipedia, the free encyclopedia
Το σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι είναι είναι μια γενετική διαταραχή, η οποία επηρεάζει τη λειτουργία πολλαπλών οργάνων,[1] και προκαλείται από την απώλεια λειτουργίας συγκεκριμένων γονιδίων στο χρωμόσωμα 15. Στα νεογέννητα, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αδύναμους μύες (υποτονία), δυσκολία στην πρόσληψη τροφής και αργή ανάπτυξη. Στα παιδιά παρατηρείται η συνεχής πείνα (υπερφαγία).[2][3]
| Σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι | |
|---|---|
 Οκτάχρονο παιδί με σύνδρομο Πράντερ – Γουίλι με την χαρακτηριστική παχυσαρκία. | |
| Ειδικότητα | Ιατρική γενετική, Παιδιατρική |
| Συμπτώματα | Μωρά: αδύναμοι μύες, δυσκολία στην πρόσληψη τροφής, αργή ανάπτυξη Παιδιά: διαρκώς πεινασμένα, νοητική αναπηρία, προβλήματα συμπεριφοράς |
| Επιπλοκές | Παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, καρδιακή ανεπάρκεια, άπνοια ύπνου, αναπνευστικά προβλήματα |
| Διάρκεια | Δια βίου |
| Αίτια | Γενετική διαταραχή (συνήθως νέα μετάλλαξη) |
| Διαφορική διάγνωση | Νωτιαία μυϊκή ατροφία, μυοτονική δυστροφία, παχυσαρκία |
| Θεραπεία | Σωλήνες σίτισης, αυστηρή παρακολούθηση της διατροφής, πρόγραμμα άσκησης, φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτική |
| Νοσηρότητα | 1/10.000-30.000 |
| Ταξινόμηση | |
Χωρίς παρέμβαση, η υπερκατανάλωση τροφής μπορεί να οδηγήσει σε έναρξη της απειλητικής για τη ζωή παχυσαρκίας. Ο καταναγκασμός των τροφίμων απαιτεί συνεχή παρακολούθηση. Άτομα με σοβαρή παχυσαρκία μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας, άπνοιας ύπνου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, αναπνευστικών προβλημάτων και άλλων σοβαρών καταστάσεων που μπορούν να προκαλέσουν απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Όλα τα άτομα με σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι έχουν κάποια γνωστική νοητική αναπηρία που κυμαίνεται από οριακή νοημοσύνη με μαθησιακές δυσκολίες έως ήπια με μέτρια νοητική αναπηρία. Τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι συνηθισμένα και μπορεί να περιλαμβάνουν οργή και καταναγκαστική συμπεριφορά.[3]
Πρόσθετα χαρακτηριστικά αυτής της κατάστασης περιλαμβάνουν διακριτικά χαρακτηριστικά του προσώπου, όπως ένα στενό μέτωπο, μάτια σε σχήμα αμυγδάλου και ένα τριγωνικό στόμα, κοντό ανάστημα και μικρά χέρια και πόδια. Τόσο τα προσβεβλημένα αρσενικά όσο και τα προσβεβλημένα θηλυκά έχουν υπανάπτυκτα γεννητικά όργανα. Η εφηβεία είναι καθυστερημένη ή ατελής, και τα περισσότερα άτομα που επηρεάζονται δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά (στείρα).[2]
Περίπου το 74% των περιπτώσεων εμφανίζονται όταν διαγράφεται μέρος του πατρικού χρωμοσώματος 15. Σε ένα άλλο 25% των περιπτώσεων, το προσβεβλημένο άτομο έχει δύο αντίγραφα του μητρικού χρωμοσώματος 15 και δεν διαθέτει το πατρικό αντίγραφο. Οι περισσότερες περιπτώσεις του συνδρόμου αυτού δεν κληρονομούνται. Οι γενετικές αλλαγές συμβαίνουν ως τυχαία γεγονότα κατά τον σχηματισμό αναπαραγωγικών κυττάρων (ωάριο και σπερματοζωάριο) ή κατά την πρώιμη εμβρυϊκή ανάπτυξη.[2][1] Όσοι έχουν ένα παιδί με σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι έχουν λιγότερο από 1% πιθανότητα να επηρεαστεί το επόμενο παιδί.[4]
Το σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι δεν μπορεί να θεραπευτεί οριστικά. Ωστόσο μια έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή στη μείωση του αριθμού των συμπτωμάτων.[5] Στα νεογέννητα για την αντιμετώπιση της δυσκολίας σίτισης μπορούν να χρησιμοποιηθούν σωλήνες σίτισης. Στα παιδιά συνήθως υπάρχει αυστηρή παρακολούθηση της λήψης τροφής σε συνδυαμό με πρόγραμμα άσκησης. Η θεραπεία με αυξητική ορμόνη έχει θετική επίδραση στο ύψος, ενώ η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να επιλύσει κάποια προβλήματα συμπεριφοράς.[6] Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται σε 1 στα 10.000 έως 30.000 άτομα παγκοσμίως.[2]
Τα συμπτώματα του συνδρόμου Πράντερ-Γουίλι μπορεί να κυμαίνονται από κακό μυϊκό τόνο κατά τη βρεφική ηλικία έως προβλήματα συμπεριφοράς στην πρώιμη παιδική ηλικία. Μερικά συμπτώματα που απαντώνται συνήθως στα βρέφη, εκτός από τον κακό μυϊκό τόνο, είναι η έλλειψη συντονισμού των ματιών, μερικά γεννιούνται με μάτια σε σχήμα αμυγδάλου και λόγω του κακού μυϊκού τόνου, μερικά μπορεί να μην έχουν έντονο αντανακλαστικό πιπίλισμα. Οι κραυγές τους είναι αδύναμες και δυσκολεύονται να ξυπνήσουν. Ένα άλλο σημάδι αυτής της κατάστασης είναι ένα λεπτό άνω χείλος.[7]
Τα παιδιά με το σύνδρομο αυτό εμφανίζουν συνεχή πείνα και αύξηση του σωματικού βάρους, υπανάπτυκτα γενετικά όργανα, κακή σωματική ανάπτυξη, νοητική αναπηρία, καθυστερημένη ανάπτυξη της κίνησης, προβλήματα στην ομιλία, συμπεριφορικά προβλήματα, διαταραχές ύπνου. Άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία του συνδρόμου περιλαμβάνουν μικρά χέρια και πόδια, σκολίωση, προβλήματα ισχίου, μειωμένη ροή σάλιου, μυωπία και άλλα προβλήματα όρασης, προβλήματα ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος, υψηλή ανοχή στον πόνο, και έλλειψη χρωστικής (υποχρωματισμός) στα μαλλιά, μάτια και δέρμα.[7][8]
Το σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι (SPW) σχετίζεται με ένα επιγενετικό φαινόμενο γνωστό ως γονιδιωματική αποτύπωση. Κανονικά, ένα έμβρυο κληρονομεί ένα εντυπωμένο[9] μητρικό αντίγραφο γονιδίων PW και ένα λειτουργικό πατρικό αντίγραφο γονιδίων PW. Λόγω της εντύπωσης, τα μητρικά κληρονομικά αντίγραφα αυτών των γονιδίων είναι σχεδόν σιωπηλά και επομένως το έμβρυο βασίζεται στην έκφραση των πατρικών αντιγράφων των γονιδίων.[10][11] Στο σύνδρομο Πράντερ-Γιούλι, ωστόσο, υπάρχει μετάλλαξη / διαγραφή των πατρικών αντιγράφων των γονιδίων PW, αφήνοντας το έμβρυο χωρίς λειτουργικά γονίδια PW. Τα γονίδια PW είναι τα γονίδια SNRPN και NDN, μαζί με συστάδες μικρών πυρηνικών RNA (snoRNA), όπως SNORD64, SNORD107, SNORD108, δύο αντίγραφα του SNORD109, 29 αντίγραφα του SNORD116 (HBII-85) και 48 αντίγραφα του SNORD115 (HBII-52). Αυτά τα γονίδια βρίσκονται στο χρωμόσωμα 15 στην περιοχή 15q11-13.[12][13][14] Αυτή η περιοχή στο πατρικό χρωμόσωμα 15 μπορεί να χαθεί από έναν από τους διάφορους γενετικούς μηχανισμούς, οι οποίοι στις περισσότερες περιπτώσεις συμβαίνουν μέσω τυχαίας μετάλλαξης. Άλλοι, λιγότερο συνηθισμένοι μηχανισμοί περιλαμβάνουν μονομετρική δυστομία, σποραδικές μεταλλάξεις, μετατοπίσεις χρωμοσωμάτων και διαγραφές γονιδίων.
Ο κίνδυνος το ζευγάρι να αποκτήσει ένα δεύτερο παιδί με σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι εξαρτάται από τον γενετικό μηχανισμό που προκάλεσε τη διαταραχή. Ο κίνδυνος είναι μικρότερος από 1% εάν το προσβεβλημένο παιδί έχει διαγραφή γονιδίου ή μονομετρική δυστομία, ενώ έως και 50% εάν το προσβεβλημένο παιδί έχει μετάλλαξη της περιοχής ελέγχου της γονιδιακής εντύπωσης και έως και 25% εάν υπάρχει γονική χρωμοσωμική μετατόπιση. Ο προγεννητικός έλεγχος μπορεί να ανιχνεύσει οποιονδήποτε από τους γνωστούς γενετικούς μηχανισμούς.
Η διάγνωση του συνδρόμου Πράντερ-Γουίλι βασίζεται σε ένα λεπτομερές ιστορικό ασθενούς, σε μια εμπεριστατωμένη κλινική αξιολόγηση και προσδιορισμό των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων. Παρόλο που υπάρχουν διαγνωστικά κριτήρια και είναι αποτελεσματικά για τον εντοπισμό πιθανών περιπτώσεων, ωστόσο απαιτείται γενετικός έλεγχος για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και για τον προσδιορισμό του συγκεκριμένου γενετικού υποτύπου (διαγραφή 15q11-q13, μητρική δισωμία 15, ελάττωμα εντύπωσης). Ως εκ τούτου, όλα τα βρέφη και τα νεογέννητα με ανεξήγητη υποτονία και κακή αναρρόφηση πρέπει να ελέγχονται για το σύνδρομο αυτό. Απαιτούνται ορισμένες εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως η ανάλυση μεθυλίωσης του DNA και ο φθορίζων in situ υβριδισμός (μέθοδος FISH). Πιο πρόσφατα, μελέτες χρωμοσωμικής μικροσυστοιχίας υψηλής ανάλυσης (aCGH)[15] με αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ανιχνευτές DNA από ολόκληρο το γονιδίωμα που αντιπροσωπεύουν όλα τα χρωμοσώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό μικρής διαγραφής ή διπλών αντιγράφων των χρωμοσωμάτων που δεν είναι ορατές με συνήθεις μελέτες χρωμοσωμάτων. Οι μικροσυστοιχίες είναι πιο χρήσιμες στον εντοπισμό της τυπικής διαγραφής χρωμοσώματος 15q11q13, μικρότερων αναδιατάξεων αυτής της χρωμοσωμικής περιοχής, ελαττωμάτων γονιδιακής εντύπωσης, και διαφόρων υπο-ομάδων μητρικών δισωμιών 15 που ανιχνεύονται στο σύνδρομο αυτό.[3]
Ο προγεννητικός έλεγχος μπορεί να ανιχνεύσει το σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι σε οικογένειες με προηγούμενο ιστορικό της ασθένειας αυτής. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται ανάλυση μεθυλίωσης μετά από αμνιοκέντηση.[3][16]
Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για το σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι. Η θεραπεία κατευθύνεται προς τα συγκεκριμένα συμπτώματα που είναι εμφανή σε κάθε άτομο. Η έγκαιρη παρέμβαση και η αυστηρή τήρηση του πρωτοκόλλου της θεραπείας μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τη συνολική υγεία και την ποιότητα ζωής των προσβεβλημένων ατόμων και των οικογενειών τους. Η θεραπεία μπορεί να απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες μιας ομάδας ειδικών.[3]
Ειδικές θεραπευτικές διαδικασίες και παρεμβάσεις μπορεί να ποικίλουν, ανάλογα με πολλούς παράγοντες, όπως η σοβαρότητα της νόσου, η παρουσία ή απουσία ορισμένων συμπτωμάτων, η ηλικία και η γενική υγεία ενός ατόμου και άλλα στοιχεία. Οι αποφάσεις σχετικά με τη χρήση συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής πρέπει να λαμβάνονται από γιατρούς και άλλα μέλη της ομάδας υγειονομικής περίθαλψης σε προσεκτική διαβούλευση με τον ασθενή / γονείς με βάση τις ιδιαιτερότητες της περίπτωσης.[3]
Αν και οι συγκεκριμένες θεραπείες ποικίλλουν ανάλογα με τα συμπτώματα, τα περισσότερα παιδιά με σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι θα χρειαστούν τα ακόλουθα[17][18]:
Άτομα με σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι επωφελούνται ιδιαίτερα από τη θεραπεία με αυξητική ορμόνη (GH), η οποία μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση του ύψους, στη βελτίωση της μάζας του σώματος, στην κινητικότητα και στην αναπνευστική λειτουργία, στη μείωση του σωματικού λίπους και τελικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η θεραπεία με GH μπορεί να βελτιώσει την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά.[3]
Το σύνδρομο Πράντερ-Γουίλι επηρεάζει 1 στα 10.000 έως 30.000 νεογέννητα. Περίπου 350.000-400.000 άνθρωποι ζουν με το σύνδρομο αυτό.[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
