From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Πρωτάθλημα Α1 Εθνικής Κατηγορίας Ανδρών ή Handball Premier [1] διεξάγεται από την Ομοσπονδία Χειροσφαιρίσεως Ελλάδος (ΟΧΕ) και αποτελεί την κορυφαία διοργάνωση του ανδρικού χάντμπολ στην Ελλάδα.
Τρέχουσα διοργάνωση: 2023–24 | |
Άθλημα | Χειροσφαίριση |
---|---|
Ίδρυση | 1979 |
Εναρκτήρια σεζόν | 1979–80 |
Αριθμός ομάδων | 12 |
Χώρα | Ελλάδα |
Τελευταίος κάτοχος | Ολυμπιακός (4ος τίτλος) |
Περισ. κατακτήσεις | Ιωνικός Ν.Φ. (10 τίτλοι) |
Επίπεδο | 1 |
Υποβιβασμός | Α2 Εθνική |
Εγχώρια κύπελλα | Κύπελλο Ελλάδας Σούπερ Καπ |
Διεθνή κύπελλα | Τσάμπιονς Λιγκ Κύπελλο Ομοσπονδίας Τσάλεντζ Καπ |
Επίσημη ιστοσελίδα | handball.org.gr |
Ξεκίνησε ως Πανελλήνιο Πρωτάθλημα την αγωνιστική περίοδο 1979-80 έως το 1981-82, συνεχίστηκε από το 1982-83 έως το 1988-89 ως Α' Εθνική Κατηγορία, ακολούθησε ως Πρωτάθλημα Α1 Εθνικής Κατηγορίας Ανδρών από το 1989-90 έως το 2014-15 και ως Handball Premier από το 2015-16 έως και σήμερα.
Τους περισσότερους τίτλους έχει κατακτήσει ο Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας με 10 και ακολουθεί ο Φίλιππος Βέροιας με 9 (+1). Κάτοχος του τροπαίου για το 2024 είναι ο Ολυμπιακός Πειραιώς.
Ο Ευάγγελος Καλφαρέντζος, διευθυντής γυμναστηρίου του Πανελλήνιου Γυμναστικού Συλλόγου της Αθήνας, καθηγητής φυσικής αγωγής και συγγραφέας, αναγνωρίζεται ως εισηγητής του αθλήματος στην Ελλάδα, με τον ίδιο να μεταφράζει επίσης τους κανονισμούς.[2] Στο ποδοσφαιρικό γήπεδο του σωματείου (Πεδίον του Άρεως) πραγματοποιήθηκαν το 1922 οι πρώτες αναμετρήσεις με ομάδες των 11 παικτών, σύμφωνα δηλαδή με τη γερμανική μορφή του χάντμπολ.[σημ. 1]
Στο ίδιο μέρος καταγράφεται το 1930 διασυλλογική διοργάνωση –πιθανότατα η εναρκτήρια–[σημ. 2] με πρωτοβουλία από τα "συνεργαζόμενα σωματεία" Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος, Πανιώνιος Σμύρνης και Πανελλήνιος,[4] συμμετοχή δε των ΑΕ Ελληνορώσσων (ή Ελληνορωσσικού), Νήαρ Ηστ και Παναθηναϊκού. Δύο χρόνια αργότερα, η αύξηση των συλλόγων είχε οδηγήσει σε εισαγωγή και προκριματικής φάσης πριν την τελική, καθώς τμήματα δημιούργησαν ανά καιρούς οι Ατρόμητος Αθηνών, Νέοι Βύρωνος, ΧΑΝ Αθηνών,[5] ΑΟ Παλαιού Φαλήρου,[6] ΑΕΚ, Απόλλων Αθηνών και ΑΕ Χαλκίδος.[2] Ο Πανελλήνιος αναδείχθηκε 5 φορές πρωταθλητής και σίγουρα το 1935,[7] με τη δραστηριότητα γύρω από το άθλημα να ατονεί όμως στο δεύτερο μισό της δεκαετίας και να εγκαταλείπεται.
Το διάστημα 1951-54 συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των σχολικών πρωταθλημάτων της Θεσσαλονίκης, εκ νέου μεταξύ ομάδων από 11. Περί το 1970, πάντως, δεν αποτελούσε παρά μακρινή ανάμνηση: "Σπορ ελκυστικό, κατάλληλο για άνδρες και γυναίκες από ηλικίας 9 ετών και άνω [...] παλαιότερα μια μικρή υποτυπώδης κίνηση γύρω από το χαντ - μπωλ είχε εμφανισθή στη χώρα μας χωρίς όμως να συγκεντρώση το ενδιαφέρον της νεολαίας."[8]
Η πρώτη επίσημη αγωνιστική εκδήλωση αναβίωσης, προγραμματίστηκε στο Αμύνταιο της Φλώρινας για την 13η Φεβρουαρίου 1977, όπου έλαβαν μέρος οι:
Την άνοιξη έγιναν στην Αθήνα συναντήσεις ανάμεσα στον Πανελλήνιο και τον Τελαμώνα Σαλαμίνας.
Τα επόμενα χρόνια η χειροσφαίριση σημείωσε εντυπωσιακή εξάπλωση στον ελληνικό χώρο. Τα στοιχεία της ΟΧΕ κάνουν λόγο για υπέρ των 140 σωματείων που καλλιεργούν το άθλημα και ένα σύνολο 25 χιλιάδων ατόμων κάθε ηλικίας που έχουν ασχοληθεί με αυτό. Η διασπορά του ανά την Ελλάδα παρουσιάζεται άκρως ενθαρρυντική, τέλος, με πλήθος συλλόγων να μην περιορίζονται στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά να εκπροσωπούν τις Άρτα, Ημαθία, Θεσσαλία, Πελοπόννησο κ.ά. ή και τις ακριτικές Θράκη, Κρήτη, Λέσβο, Φλώρινα.[2]
Την εναρκτήρια διοργάνωση εθνικού επιπέδου διεξήγαγε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Γυμναστικών Αθλητικών Σωματείων (ΣΕΓΑΣ) το Σεπτέμβριο του 1977 στην Αθήνα, με συμμετοχή 12 ομάδων και νικητή το Φίλιππο Βέροιας. Στην ίδια πόλη διοργανώθηκε το 1978 πρωτάθλημα Κέντρου και στην Κατερίνη το Μάιο η δεύτερη πανελλήνια συνάντηση σωματείων, στην οποία επικράτησε ο Αμύντας Αμυνταίου.[2]
Με την υπ’ αριθμών 2155/12.9.1979 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών αναγνωρίζεται και λειτουργεί η Ομοσπονδία Χειροσφαιρίσεως Ελλάδος (ΟΧΕ) -που περιλαμβάνει στη δύναμη της σωματεία που διαθέτουν αποκλειστικά ή έχουν μεταξύ άλλων τμήμα χειροσφαίρισης- με έδρα την πόλη της Αθήνας.
Η σφραγίδα της Ομοσπονδίας είναι κυκλική, φέρει στην περιφέρεια τον τίτλο «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣΦΑΙΡΙΣΕΩΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1979» και στο κέντρο παράσταση χειροσφαιριστή.
Πρώτος Πρόεδρος της Ομοσπονδίας εκλέγεται ο Μιλτιάδης Μπουφίδης.
Τα ιδρυτικά σωματεία της ΟΧΕ:
Φίλιππος Βέροιας, Ιωνικός ΝΦ, Αρχέλαος Κατερίνης, Άρης Νίκαιας, Εθνικός Κοζάνης, Αθηναϊκός, Αμύντας Αμυνταίου, Τελαμών Σαλαμίνας, Πανελλήνιος, Ζαφειράκης Νάουσας, Μέγας Αλέξανδρος Γιαννιτσών, ΣΑΚΑ, ΑΝΟ Γλυφάδας, ΑΕΕΑ, Άφοβος Αθηνών, ΑΕ Χαλανδρίου, ΓΑΣ Έδεσσας, ΓΕ Ιωαννίνων, ΓΑΣ Λέσβου, Αρίων Μυτιλήνης, Παλλεσβιακός, ΜΕΑΣ Τρίτων, ΑΟ Σερρών.
Το πρώτο πρωτάθλημα διεξήχθη την περίοδο 1979-80 και πρωταθλητής αναδείχθηκε ο Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας, σύλλογος άλλωστε που έχει κατακτήσει τους περισσότερους τίτλους (10).
Την περίοδο 2018-19, η 4η της Handball Premier, άλλαξαν οι κανόνες πλέι-οφ, οι ομάδες που τερμάτισαν στις θέσεις 1-8 θα λάβουν μέρος στα πλέι-οφ. Στις 2 νίκες κρίνεται η πρόκριση μεταξύ των ομάδων (1-8, 2-7, 3-6, 4-5) στους 4. Εν συνεχεία, οι νικητές των ζευγαριών [(1-8 vs 4-5) & (2-7 & 3-6)], που κρίνεται επίσης στις 2 νίκες, προκρίνονται στον Τελικό Πρωταθλήματος και οι χαμένοι εξ αυτών στον μικρό τελικό για τις θέσεις κατάταξης 3-4. Ο Τελικός Πρωταθλήματος κρίνεται στις 3 νίκες, ενώ ο μικρός τελικός στις 2. Το πλεονέκτημα έδρας το έχει πάντα η ομάδα που έχει τερματίσει υψηλότερα στην κανονική περίοδο του Πρωταθλήματος.
Σύλλογος | Τίτλοι | Χρονιές |
---|---|---|
Ιωνικός Ν.Φ. | 10 | 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1987, 1992, 1993, 1999 |
Φίλιππος Βέροιας | 9 | 1986, 1988, 1989, 1990, 1991, 1994, 1995, 2003, 2016 |
Πανελλήνιος | 5 | 2000, 2002, 2004, 2006, 2007 |
Α.Ε.Κ. | 2011, 2013, 2020, 2021, 2023 | |
Ολυμπιακός Σ.Φ.Π. | 4 | 2018, 2019, 2022, 2024 |
Α.Σ.Ε. Δούκα | 3 | 1998, 2001, 2008 |
Π.Α.Ο.Κ. | 3 | 2009, 2010, 2015 |
Διομήδης Άργους | 2 | 2012, 2014 |
ΕΣ Νέων Βριλησσίων | 1 | 1996 |
ΓΕ Βέροιας | 1997 | |
Αθηναϊκός | 2005 | |
ΙΕΚ ΞΥΝΗ ΔΙΚΕΑΣ | 2017 |
Στα 40 χρόνια διεξαγωγής του θεσμού, το πρωτάθλημα έχουν κατακτήσει 12 σωματεία από 5 διαφορετικές πόλεις.
Πόλη | Τίτλοι | Νικητές σύλλογοι |
---|---|---|
Αθήνα | 26 | Ιωνικός Ν.Φ. 10, Πανελλήνιος 5, Α.Ε.Κ. 5, Α.Σ.Ε. Δούκα 3, ΕΣ Νέων Βριλησσίων 1, Αθηναϊκός 1, ΙΕΚ ΞΥΝΗ ΔΙΚΕΑΣ 1 |
Βέροια | 10 | Φίλιππος Βέροιας 9, ΓΕ Βέροιας 1 |
Πειραιάς | 4 | Ολυμπιακός Σ.Φ.Π. 4 |
Θεσσαλονίκη | 3 | Π.Α.Ο.Κ. 3 |
Άργος | 2 | Διομήδης Άργους 2 |
Π.Π./Α'/A1/Handball Premier (1979/80-2023/24), Κύπελλο Ελλάδας (1983-2024), Σούπερ Καπ (1999-2023)
και Ευρωπαϊκές διοργανώσεις (Τσάλεντζ Καπ 2003, 2012, 2018, 2021, 2024).
Σύλλογος | Πρωτάθλημα | Κύπελλο | Σούπερ Καπ | Ευρωπαϊκό Κύπελλο | Τρόπαια | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 1 | 2 | 1 | 2 | 1 | 2 | Π/Κ/Ε | |
Ιωνικός Ν.Φ. | 10 | 4 | 2 | 5 | 4 | 1 | – | 16 | ||
Φίλιππος Βέροιας | 9 (1) | 10 (1) | 6 | 6 | 3 | – | 1 | 15 (16) | ||
Α.Ε.Κ. | 5 | 6 | 3 | 4 | 5 | – | 1 | 1 | 1 | 10 |
Ολυμπιακός | 4 | 2 | – | 3 | – | 2 | – | – | 1 | 9 |
Πανελλήνιος | 5 | 3 | 4 | 3 | 3 | 8 | ||||
Α.Σ.Ε. Δούκα | 3 | 3 | 10 | 4 | 7 | – | 1 | 7 | ||
Π.Α.Ο.Κ. | 3 | 2 | 6 | 4 | 2 | 7 | ||||
Αθηναϊκός | 1 | 3 | 1 | 3 | 3 | 4 | ||||
Διομήδης Άργους | 2 | 3 | 3 | – | 2 | 1 | – | 3 | ||
ΕΣ Νέων Βριλησσίων | 1 | – | 2 | 2 | 2 | 3 | ||||
Αρχέλαος Κατερίνης | – | 1 | 3 | 2 | 4 | 2 | ||||
Βυζαντινός Α.Ο. | – | 2 | – | 2 | – | 2 | ||||
Γ.Ε. Βέροιας | 1 | – | – | – | 1 | 1 | ||||
ΙΕΚ ΞΥΝΗ ΔΙΚΕΑΣ | 1 | – | – | – | 1 | |||||
ΓΑΣ Κιλκίς | – | 3 | 2 | 1 | 2 | 1 | ||||
ΑΣ Σχολών ΞΥΝΗ | – | 1 | – | 1 | 1 | 1 | ||||
Α.Ε.Σ.Χ. Πυλαίας | – | 1 | – | – | 1 | 1 | ||||
Αμύντας Αμυνταίου | – (1) | 1 | – (1) | – | – | – (1) | ||||
Νέα Ελβετία | – | 1 | 1 | – | 1 | – | ||||
ΑΝΟ Γλυφάδας | – | – | 1 | – | – | – | ||||
Π.Α.Σ. Αερωπός Έδεσσας | – | – | 1 | – | – | – | ||||
Εθνικός Κοζάνης | – | – (1) | – | – | – | – | ||||
Έσπερος Θεσσαλονίκης | – | – | – (1) | – | – | – | ||||
Δράμα 1986 | – | – | 1 | – | ||||||
Σύνολο Τροπαιούχων:17 (18) | 45 (47) | 41 | 3 | 2 | 83 (85) |
Σημείωση: Σε παρένθεση, αναφέρονται οι θέσεις των ομάδων στα 2 ανεπίσημα πρωταθλήματα που διοργάνωσε ο ΣΕΓΑΣ: Σεπ. 1977 και Μάιο 1978.
Το μοναδίκο τρεμπλ τίτλων το κατέχει η Α.Ε.Κ. από το 2021, καθώς κατέκτησε το Πρωτάθλημα, το Κύπελλο Ελλάδος και το Κύπελλο Ευρώπης.
Σύλλογος | Τρεμπλ | Χρονιές |
---|---|---|
Α.Ε.Κ. | 1 | 2021 |
Νταμπλ τίτλων έχει επιτευχθεί 17 φορές από 10 διαφορετικές ομάδες.[11]
Σε 43 διοργανώσεις από την καθιέρωση της Α' Εθνικής (1982/83 – 2024/25), ο Δούκας έχει μετάσχει σε σε 41.
Συνολικά 59 σωματεία έχουν λάβει μέρος στις Α', Α1 Κατηγορίες και Handball Premier, τα εξής:
|
|
Οι ομάδες που αγωνίζονται στην Handball Premier κατά την περίοδο 2024-25. |
Από τις 59 ομάδες που έχουν αγωνιστεί στην Α' και Α1 εθνική κατηγορία από την περίοδο 1982-83 εως το 2024-25, οι 23 προέρχονται από την Αττική. Υπάρχουν περιφέρειες όπως η Θεσσαλία και η Θράκη οι οποίες δεν έχουν καμία εκπροσώπηση.
Περιφέρεια | Συν. | Σύλλογοι |
---|---|---|
Αττική | Α.Σ.Ε. Δούκα, Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας, Πανελλήνιος, Αθηναϊκός, Ε.Σ.Ν. Βριλησσίων, Α.Ε.Κ., Άρης Νίκαιας, Μ.Α.Σ. Νέας Ελβετίας, Α.Σ. Σχολών Ξυνή, Πανιώνιος, Κολλέγιο Αθηνών, Κορωπί, Ολυμπιακός, ΔΙΚΕ.ΑΣ, Ηλιούπολη, Ηλυσιακός, Αναγέννηση Βύρωνα, Τελαμών Σαλαμίνας, Α.Ε. Χαλανδρίου, Λεωνίδας Αγίων Αναργύρων, Ολυμπιακός Κερατσινίου, Καματερό, HC Σαλαμίνα | |
Μακεδονία | Φίλιππος Βέροιας, Αρχέλαος Κατερίνης, Γ.Α.Σ. Κιλκίς, Αερωπός Έδεσσας, Γ.Ε. Βέροιας, Γ.Σ. Δράμας, Γ.Σ. Δράμας 1986, Ζαφειράκης Νάουσας, Αμύντας Αμυνταίου, Εθνικός Κοζάνης, Α.Ο. Σερρών, Α.Ο. Δράμας, Αρίων Πτολεμαΐδας | |
Θεσσαλονίκη | Π.Α.Ο.Κ.,Β.Α.Ο., Χ.Α.Ν.Θ., Απόλλων Καλαμαριάς, Φοίβος Συκεών, Α.Ε.Σ.Χ. Πυλαίας, Α.Ο.Δ. Θερμαϊκού, Τρίτων Θεσσαλονίκης, Άρης | |
Πελοπόννησος | Διομήδης Άργους, Ποσειδών Λουτρακίου, Φοίνικας Πάτρας, Έσπερος Πάτρας, Σεριφάτο Αιγίου, Σπόρτινγκ Πάτρας, Γ.Ε. Αργολίδας, Μινώταυρος Πάτρας | |
Ήπειρος | Αναγέννηση Άρτας, Α.Γ.Σ. Ιωαννίνων | |
Κρήτη | Κύδων Χανίων | |
Στερεά Ελλάδα | Α.Ψ.Λ. Μεδεών | |
Νησιά Αιγαίου | Αρίων Μυτιλήνης | |
Επτάνησα | Φαίακας Κέρκυρας |
Ομάδα | Ημιτελικά |
---|---|
Φίλιππος Βέροιας | 1993[12] |
*Μετά το τέλος της περιόδου 2011–12, η διοργάνωση Κύπελλο Κυπελλούχων, συγχωνεύτηκε με το Κύπελλο Ομοσπονδίας.
Ομάδα | Τίτλος | Φιναλίστ | Ημιτελικά | Προημιτελικά |
---|---|---|---|---|
Α.Ε.Κ. | 2021 | 2018[13] | 2019 | 2011[14], 20 |
Διομήδης Άργους | 2012[15] | |||
Φίλιππος Βέροιας | 2003[16] | |||
ΓΑΣ Κιλκίς | 2002, 04[17] | |||
Α.Σ.Ε. Δούκα | 2017 | |||
Ολυμπιακός | 2024[18] |
Διομήδης Άργους 2012 και ΑΕΚ 2021
Προπονητής | Πρωταθλήματα | Ομάδες |
---|---|---|
Ν. Μάντζος | 6 | Φίλιππος Βέροιας (88,89,90,91,03), Γ.Ε. Βέροιας (97) |
Π. Ιατρούδης | Ιωνικός Ν.Φ. (92,99), Πανελλήνιος (06,07), Βριλήσσια (96), ΙΕΚ ΞΥΝΗ ΔΙΚΕΑΣ (17) | |
Γ. Κρανάκης | 5 | Πανελλήνιος (00,02,04), ΑΣΕ Δούκα (98), Αθηναϊκός (05) |
Τ. Δανήλος | 4 | Ιωνικός Ν.Φ. (80,81,82,87) |
Δ. Δημητρούλιας | Διομήδης Άργους (12,14), ΑΕΚ (20,21) | |
Σ. Σεϊρεκίδης | 3 | Π.Α.Ο.Κ. (09,10), Φίλιππος Βέροιας (16) |
Τ. Παυλίδης | 2 | Φίλιππος Βέροιας (94,95) |
Γ. Αρβανίτης | ΑΕΚ (11,13) | |
Γ. Ζαραβίνας | Ολυμπιακός (18,19) |
Ο Γιώργος Κρανάκης έχει 14 πρωταθλήματα και κύπελλα, τους περισσότερους γενικά τίτλους σαν προπονητής (συμπεριλαμβάνεται και το νταμπλ με την γυναικεία ομάδα της Ορμής το 2007). Κατέκτησε 5 νταμπλ με 4 διαφορετικές ομάδες (Πανελλήνιος, Δούκας, Αθηναϊκός, Ορμή) και έχει τρομερό ποσοστό (8/9) σε τελικούς Κυπέλλου.
(6 πρωταθλήματα: Δούκας 1998, Πανελλήνιος 2000, 2002, 2004, Αθηναϊκός 2005, Ορμή 2007 και 8 κύπελλα: Πανελλήνιος 2000, 2001, 2002, Δούκας 1998, 2010, Αθηναϊκός 2005, 2006, Ορμή 2007)
Τάσος Δανήλος: 9 (4 πρωταθλήματα: Ιωνικός Ν.Φ. 1980, 1981, 1982, 1987 και 5 κύπελλα: Ιωνικός Ν.Φ. 1986, 1987, 1988, 1989 και ΙΕΚ Ξυνή 1995)
Νίκος Μάντζος: 9 (6 πρωταθλήματα: Φίλιππος Βέροιας 1988, 1989, 1990, 1991, 2003, Γ.Ε. Βέροιας 1997 και 3 κύπελλα: Φίλιππος Βέροιας 1991, 2003, 2007)
Παναγιώτης Ιατρούδης: 8 (6 πρωταθλήματα: Ιωνικός 1992, 1999, Βριλήσσια 1996, Πανελλήνιος 2006, 2007, ΙΕΚ ΞΥΝΗ 2017, 1 Κύπελλο: Βριλήσσια 1996, 1 Σούπερ Καπ: Ιωνικός 1999).
Δημήτρης Δημητρούλιας, έχει 2 Ευρωπαϊκούς τίτλους, 1 Τρεμπλ, 1 Νταμπλ και σύνολο 7 τρόπαια με 2 διαφορετικές ομάδες.
(2 Ευρωπαϊκά Κύπελλα: Διομήδης Άργους 2012, ΑΕΚ 2021, 4 Πρωταθλήματα: Διομήδης Άργους 2012,14, ΑΕΚ 2020,21, 1 Κύπελλο: ΑΕΚ 2021)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.