From Wikipedia, the free encyclopedia
O Πολιτισμός Χάλστατ κυριάρχησε στην Δυτική και στην Κεντρική Ευρώπη την μετέπειτα Εποχή του Χαλκού (Χάλστατ Α΄ και Χάλστατ Β΄, 12ος αιώνας π.Χ.-8ος αιώνας π.Χ.) και στην μετέπειτα Εποχή του Σιδήρου (Χάλστατ Γ΄ και Χάλστατ Δ΄, 8ος αιώνας π.Χ.-6ος αιώνας π.Χ.). Ο πρόγονος του ήταν ο Πολιτισμός των Τεφροδόχων, τον διαδέχθηκε ο Πολιτισμός Λα Τεν. Είναι δεδομένο ότι σχετίζεται με τους άμεσους πρόγονους των Κελτών. Μερικές αναφορές του 20ου αιώνα ότι οι Ιλλυριοί αποτελούσαν τον ανατολικό κλάδο του Πολιτισμού Χάλστατ είναι αβάσιμες, δεν έχουν αποδειχτεί αρχαιολογικά.[1] Το όνομα του προήλθε από το λιμναίο χωριό Χάλστατ στην Αυστρία νοτιοανατολικά του Σάλτσμπουργκ, εκεί βρέθηκαν πλούσια ορυχεία άλατος και 1300 τάφοι με πλούσια ευρήματα. Τα αντικείμενα διένειμαν τον πολιτισμό σε 4 περιόδους (Α΄ μέχρι Δ΄), οι δύο πρώτες χρονολογούνται στην Εποχή του Σιδήρου και οι δύο τελευταίες στην Εποχή του Χαλκού. Τον 6ο αιώνα π.Χ. επεκτάθηκαν σε μια ευρύτερη περιοχή στην Ευρώπη, στα δυτικά και νότια από τις Άλπεις, κατόπιν κατέλαβαν την βόρεια Ιταλία (400 π.Χ.), την Ιβηρία και τμήματα της Βρετανίας. Ο πολιτισμός βασίστηκε στην γεωργία, η Μεταλλοτεχνία βρέθηκε σε μεγάλη πρόοδο στα τέλη μιας μακρόχρονης περιόδου εμπορίου με τον πολιτισμούς της Μεσογείου. Στην κοινωνία δεν υπήρχαν αρχικά διακρίσεις, αργότερα αναδείχθηκε σε ανώτατες τάξεις, με ηγεμόνες και οπλαρχηγούς που είχαν τις καλύτερες πολεμικές ικανότητες. Δεν υπάρχουν πολλές πηγές, οργανώθηκε με βάση την Φυλή, ένας από τους λίγους αρχαιότερους οικισμούς που βρέθηκαν από εκείνη την εποχή ήταν το Χουέινμπεργκ στην νότια Γερμανία. Ο ιστορικός Πάουλ Ράινεκε μοίρασε τον Πολιτισμό του Χάλστατ σε 4 περιόδους:[2]
Ο αρχαιολόγος Ότο Τίσλερ έκανε παρόμοιους συσχετισμούς με αντικείμενα που βρέθηκαν στην νότια Γερμανία από τάφους την Εποχή του Σιδήρου.[4] Στην περιοχή του Χάλστατ, από το 1846 έως το 1899 ανασκάφτηκε νεκρόπολη με περισσότερους από 2.000 τάφους που απέδωσαν αρκετά τέχνεργα, ώστε να διαμορφωθούν σχετικές θεωρίες. Σε πολλές περιπτώσεις, εξαιτίας των συντηρητικών ιδιοτήτων του άλατος, στάθηκε δυνατόν να φθάσουν ως την εποχή μας εργαλεία, τμήματα ρουχισμού, ακόμη και τα σώματα των αλατωρύχων. Ο πολιτισμός Χάλστατ χαρακτηρίζεται για τα σύνθετα νεκρικά τυπικά του, είτε στην εποχή της καύσης των νεκρών είτε στην εποχή της ταφής. Χαρακτηρίζεται από μια μετάβαση στην εκτεταμένη χρήση του σιδήρου ενώ η κεραμική διακρίνεται για τα επαναλαμβανόμενα γεωμετρικά μοτίβα της.
Ο αρχαιολόγος Γιόχαν Γκέοργκ Ράμζαουερ (1795–1874) ανακάλυψε (1846) ένα μεγάλο προϊστορικό κοιμητήριο κοντά στο Χάλστατ στην Αυστρία. Η ανασκαφή έγινε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, βρέθηκαν 1045 τάφοι αλλά κανένας οικισμός, πιθανότατα έχει καλυφτεί από το μετέπειτα χωριό που βρίσκεται στο στενό ανάμεσα στους λόφους και την λίμνη. Οι 1300 τάφοι που έχουν βρεθεί περιέχουν 2000 γυναίκες, παιδιά και βρέφη.[5] Δεν υπάρχουν πριγκιπικές ταφές αλλά υπάρχει ωστόσο μεγάλος αριθμός ταφών με πλούσια αγαθά που διαβεβαιώνουν για ένα ψηλό επίπεδο διαβίωσης. Η κοινότητα του Χάλστατ ήταν βασικά αγροτική, η διαβίωση της ήταν εξαρτημένη από την εξόρυξη αλατιού στα ορυχεία με αποκορύφωμα την περίοδο από τον 8ο μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. Η μορφή, η διακόσμηση των τάφων και τα αγαθά που βρέθηκαν σε αυτούς ήταν διαδεδομένα εκείνη την περίοδο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με το αλάτι διατηρήθηκαν πολλά αγαθά όπως ξύλο, δέρμα αλλά και αντικείμενα ένδυσης όπως υφάσματα, παπούτσια σε πολύ καλές συνθήκες.[6] Τα ευρήματα του Πολιτισμού Χάλστατ (1200 π.Χ. - 500 π.Χ.) διαιρούνται σε 4 περιόδους:
Είναι προφανές σύμφωνα με όλα τα ευρήματα ότι η διάδοση του Πολιτισμού του Χάλστατ έγινε σε Κέλτικο υπόβαθρο.[11][12][13][14] Στην βόρεια Ιταλία αναπτύχθηκε ο Πολιτισμός της Γκολαζέκα σαν ανάμειξη των Λιγύρων με τους Κανεγκράτε.[15][16] Ο Πολιτισμός του Κανεγκράτε ήταν πανομοιότυπος με τον πολιτισμό του Χάλστατ τόσο στην κεραμεική όσο και στην μεταλλουργία, θεωρείται μια ανατολική επέκταση του στην βόρεια Ιταλία.[15][16][17] Η Λεποντική διάλεκτος που βρέθηκε στις επιγραφές της Γκολαζέκα ήταν ξεκάθαρα Κελτική με καταγωγή από την αντίστοιχη του Χάλστατ του 13ου αιώνα π.Χ.[15][16] Οι Λεποντικές επιγραφές βρέθηκαν στην Ούμπρια στην κεντρική Ιταλία που την κατοικούσαν οι Γαλάτες Ομβρικοί.[18] Οι Λεποντικές επιγραφές στην περιοχή της Ούμπριας ήταν όμοιες με αυτές των Χάλστατ και των Λα-Τέν.[19] Η Ουμβρική Νεκρόπολη του Τέρνι που χρονολογείται τον 10ο αιώνα π.Χ. είναι παρόμοια με την Κελτική Νεκρόπολη του Πολιτισμού της Γκολαζέκα.[20] Το εμπόριο με την Ελλάδα ήταν εκτενέστατο όπως δείχνουν τα ευρήματα από την Αττική Μελανόμορφη αγγειογραφία στους τάφους της άρχουσας τάξης των Χάλστατ, είχαν εισαχθεί πιθανότατα από την Ελληνική αποικία της Μασσαλίας.[21] Άλλα Ελληνικά αντικείμενα πολυτελείας περιέχουν Κεχριμπάρι, Ελεφαντόδοντο και Κρασί. Ο Τάφος του Βιξ (γύρω στο 500 π.Χ.) στην Γαλλική Κοτ-ντ΄Όρ περιέχει Ελληνικό Κρατήρα, στην ίδια περιοχή βρέθηκαν Ετρουσκικοί Λέβητες. Σε άλλα αρχαιολογικά ευρήματα βρίσκουμε Ελληνικές Υδρίες στο Καντόνι της Βέρνης, Ελληνικά Καζάνια στο Καντόνι της Λουκέρνης, Ελληνικά και Ετρουσκικά καζάνια στο Λαβώ.
Οι μεγαλύτεροι οικισμοί ήταν βαριά οχυρωμένοι σε λόφους με πολλά εργαστήρια κατασκευής μπρούτζινων, ασημένιων και χρυσών αντικειμένων. Στους μεγαλύτερους που κατοικούσε η άρχουσα τάξη κατασκευάστηκαν μνημειώδεις τάφοι, κτίρια και τείχη, θεωρούνται τα πρώτα αστικά κέντρα στον κόσμο.[22][23][24] Μερικές φορές καταγράφονται ως "οι πρώτες πόλεις βόρεια από τις Άλπεις".[25][26] Οι πιο τυπικές περιπτώσεις ήταν η Χουέινμπεργκ βόρεια από τον Δούναβη με επτά μεγάλους τάφους υπό μορφή Τύμβου και ο πολύ πλούσιος Τάφος του Βιξ στην Ανατολική Γαλλία κοντά στο Σατιγιόν-συρ-Σεν.[27][28] Πολλές άλλες τοποθεσίες βρέθηκαν στην Γερμανία, την Αυστρία και την Σλοβακία. Η μεγαλύτερη από αυτές το Άλτενμπουργκ πιθανότατα είχε τελετουργικό χαρακτήρα με θρησκευτικές τελετές και αθλητικούς αγώνες.[29][30] Στα τέλη της περιόδου Χάλστατ πολλά από τα κέντρα αυτά ερημώθηκαν, τον 3ο αιώνα π.Χ. με τον Πολιτισμό Λα-Τεν επέστρεψαν στους μικρούς οικισμούς.[31]
Στην Περίοδο Χάλστατ Δ΄ βρέθηκαν κοντά στα ερείπια των οχυρωμένων οικισμών πολύ πλούσιοι τάφοι με μεγάλους Τύμβους. Ο Τύμβος περιείχε ένα μεγάλο κασόνι από ξύλο στο οποίο ήταν τοποθετημένος ο νεκρός με τα αντικείμενα του. Μερικοί από αυτούς περιείχαν ταφικά πολεμικά άρματα, τα πιο χαρακτηριστικά ήταν τα ευρήματα στο σπήλαιο του Μοράβιαν Καστλ, ο Τάφος του Βιξ και το Οσντόρφ.[32][33] Ένα μοντέλο αυτού του άρματος βρέθηκε στην Καρινθία, ήταν πήλινα αγαλματίδια που παρίσταναν ένα άλογο με αναβάτη, τα "ταφικά άρματα" βρισκόντουσαν στους μεγαλύτερους τάφους. Τα αντικείμενα που βρέθηκαν ήταν κεραμικά ή μπρούτζινα δοχεία, όπλα, κοσμήματα και πέτρινες στήλες όπως ο Πολεμιστής του Χίρσλαντεν.[34] Τα στιλέτα που αντικατέστησαν τα σπαθιά στους ηγεμονικούς τάφους δεν ήταν τα σοβαρότερα όπλα αλλά τα αρχηγικά.[8] O υλικός πολιτισμός του Δυτικού Χάλστατ δημιούργησε μεγάλη κοινωνική σταθερότητα και οικονομική ευημερία. Η ίδρυση της Μασσαλίας από τους Έλληνες (600 π.Χ.) και το εμπόριο με τις ακτές της Μεσογείου έφερε μεγάλες κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές. Δημιουργήθηκαν νέοι ισχυροί οικισμοί με πολυτελή αγαθά από προϊόντα που απέκτησαν μέσω του εμπορίου, με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε ο Πολιτισμός Λα-Τέν. Η ειρηνική και ευημερούσα ζωή στα τέλη της Περιόδου Χάλστατ Δ΄ διαταράχτηκε με την καταστροφή των οικισμών και τις λεηλασίες των τάφων. Οι αιτίες δεν είναι γνωστές αλλά καταγράφεται μεγάλη μετακίνηση πληθυσμού στα δυτικά, με τον Πολιτισμό του Λα-Τέν δημιουργήθηκαν νέα κέντρα στα τελευταία χρόνια των Χάλστατ.[9]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.