δήμος της αρχαίας Αθήνας From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Παλλήνη (αρχαία ελληνικά: Παλλήνη), (ο δήμος: Παλλήνης) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αντιοχίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Γενικά στοιχεία | |
---|---|
Ονομασία | Παλλήνη |
Κύριος οικισμός | Παλλήνη |
Διοικητικά στοιχεία | |
Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
Ονομασία δήμου | Δήμος Παλλήνης |
Ονομασία δημότη | Παλληνεύς |
Φυλή | Αντιοχίδα |
Τριττύς | Μεσογείων |
Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
Αριθμός βουλευτών | |
1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 6 ή 7 |
2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 9 |
3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 9 |
4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
Ιστορική εξέλιξη | |
Ίδρυση | 508 π.Χ. |
Λήξη | 3ος αιώνας |
Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Παλλήνης Αττικής |
Λατρευτικές παραδόσεις | |
Ιερά | Ναός της Παλληνίδος Αθηνάς Ναός του Άρη |
Μυθολογία | Πάλλαντας |
Αρχαιολογία | |
Περιοχή | |
Αρχαία Αθήνα Σήμερα: Σταυρός, Γέρακας, Παλλήνη Αττικής | |
Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας | |
Ο δήμος πήρε πιθανώς το όνομά του,[1] από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Πάλλαντα (Πάλλας ή Πάλλαντας), γιου του Πανδίονα και αδελφού του Λύκου, του Νίσου και του Αιγέα (πατέρα του βασιλιά της Αθήνας Θησέα), οι οποίοι ήταν συλλογικά γνωστοί ως οι Πανδιονίδες. Ο Πάλλαντας ήταν επίσης ο πατέρας των 50 Παλλαντιδών, οι οποίοι επαναστάτησαν εναντίον του Θησέα, μετά τον θάνατο του βασιλιά Αιγέα, προκειμένου να βοηθήσουν τον πατέρα τους Πάλλαντα να διεκδικήσει το θρόνο, που κληρονομικά ανήκε στον Θησέα. Ο Παλλάς, βαδίζοντας από τον δήμο του Σφηττού προς την Αθήνα, διαίρεσε τις δυνάμεις του στην περιοχή του δήμου Γαργηττού, δίνοντας στο ένα τμήμα την ηγεσία σε κάποιους από τους γιους του, προκειμένου να περικυκλώσει τις δυνάμεις που διοικούσε ο ανιψιός του Θησέας. Επειδή ο κήρυκας Λέοντας από τον δήμο του Αγνούντα πρόδωσε τους συνωμότες, οι οποίοι σφαγιάστηκαν τελικά από τον εχθρό, η εχθρότητα που επικράτησε μεταξύ των δήμων του Αγνούντα και της Παλλήνης ήταν τέτοιας έντασης, που υπήρξε απαγόρευση των γάμων μεταξύ των δημοτών των δυο αυτών δήμων.[2]
Ο δήμος της Παλλήνης, ήταν δήμος των Μεσογείων. Βρισκόταν περίπου 20 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του κυρίου οικισμού της αρχαίας Αθήνας, ακριβώς νότια του Πεντελικού όρους, στο δρόμο μεταξύ του Μαραθώνα και του κύριου οικισμού της Αθήνας,[3] στην περιοχή του λόφου Σταυρού[4] του Γέρακα. Έτσι η αρχαία Παλλήνη τοποθετείται δυτικότερα από τη σύγχρονη Παλλήνη, στις τοποθεσίες μεταξύ Μπαλάνας, Γέρακα και Σταυρού. Κατά τις ανασκαφές, για την κατασκευή της Αττικής οδού, βρέθηκαν σημαντικά ευρήματα για την ιστορία της περιοχής του δήμου. Οι αρχαιολογικές έρευνες επίσης έχουν αναδείξει τον Ναό της Παλληνίδος Αθηνάς, στην οδό Κλεισθένους στον Γέρακα.[1]
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[5] ως μέλος της Αντιοχίδας φυλής, συμμετείχε με 6 ή 7 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν με 9 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Ο δημότης της αρχαίας Παλλήνης ονομαζόταν Παλληνεύς.[6][7] Ειπώθηκε ότι στον δήμο αυτόν ήταν όπου, σύμφωνα με μια μυθολογική εκδοχή, ο Ιόλαος, άρχισε την καταδίωξη, η οποία οδήγησε στη δολοφονία του Ευρυσθέα, όταν αυτός είχε προσπαθήσει αποτυχημένα με την εκστρατεία του, να εκδιώξει τους Ηρακλείδες,[8] μακριά από την Αττική. Σύμφωνα με την παράδοση ο τάφος του Ευρυσθέα, ήταν στην Παλλήνη.[9] Σύμφωνα με άλλες εκδοχές ο τάφος του Ευρυσθέα βρισκόταν στη Μεγαρίδα, προς το μέρος της Κορίνθου, πάνω από τις Σκιρωνίδες Πέτρες (τη σημερινή «Κακιά Σκάλα»), ενώ ο Στράβων αντιθέτως γράφει ότι το σώμα του ετάφη στη περιοχή του δήμου Γαργηττού και το κεφάλι του στην «Μακαρία Κρήνη», ανάμεσα στην Τρικόρυνθο και τον Μαραθώνα. Σύμφωνα με μια από τις εκδοχές της ελληνικής μυθολογίας, ο βασιλιάς των Μυκηνών Ευρυσθέας σκοτώθηκε στην περιοχή του δήμου, κατά τη διάρκεια εκστρατείας εναντίον της πόλης του Μαραθώνα (σύμφωνα με μια εκδοχή από το γιο του Ηρακλή Ύλλο,[8] σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή από τον ανιψιό του Ηρακλή Ιόλαο[10][11]) και στη συνέχεια αποκεφαλίστηκε. Σύμφωνα λοιπόν με την εκδοχή του Στράβωνα, το σώμα του Ευρυσθέα θάφτηκε στον Γαργηττό, ενώ το κεφάλι του[12] θάφτηκε στην Τρικόρυνθο, κοντά στην Μακαρία Κρήνη. Ο τόπος της ταφής ονομάστηκε από τότε Ευρυσθέως Κεφαλή.[11]
Λόγω του κειμένου του Στράβωνα στο οποίο αναφέρονται ξεκάθαρα μόνο έντεκα από τις δώδεκα πόλεις της Δωδεκάπολης του Κέκροπα,[13] υπήρξε κατά το παρελθόν μεγάλος προβληματισμός, στο εάν θα μπορούσε η Παλλήνη να ήταν η δωδέκατη πόλη. Ωστόσο, σήμερα πιστεύεται ότι η 12η πόλη που λείπει από το αρχικό κείμενο είναι η ίδια η πόλη της Αθήνας.
Το 546 π.Χ. ο τύραννος Πεισίστρατος ήρθε στην εξουσία για τρίτη φορά, καθώς επιστρέφοντας από την εξορία του με μεγάλο στρατό μισθοφόρων, βρήκε τους Αθηναίους μη επαρκώς προετοιμασμένους για αυτήν την απειλή, τους συνάντησε κοντά στον ναό της Παλληνίδος Αθηνάς, όπου είχε συσταθεί στρατόπεδο από ένοπλους πολίτες και με μια αιφνιδιαστική επίθεση, στην Μάχη της Παλλήνης, ο τύραννος νίκησε τους δημοκρατικούς Αθηναίους.[14] Μετά τον τύραννο αυτόν, ανέλαβαν την εξουσία και οι γιοι του, μέχρι το 510 π.Χ., έτος πτώσης της τυραννίας, όταν η εξουσία πέρασε στα χέρια των Αλκμεωνιδών. Πιθανολογείται ότι σε ανάμνηση της νίκης στην Μάχη της Παλλήνης στήθηκε ο μαρμάρινος Λέων, ο οποίος σήμερα βρίσκεται στο Λεοντάριο Παλλήνης, γνωστό και ως Κάντζα.[1]
Πρωταγωνιστικό ρόλο κατά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, το 480 π.Χ., διαδραμάτισε ο Αμεινίας ο Παλληνεύς, ένα από τα σημαντικά ιστορικά πρόσωπα, του δήμου της αρχαίας Παλλήνης. Ο Αμεινίας ο Παλληνεύς βρισκόταν στο πλευρό του Θεμιστοκλή και βύθισε πρώτος την περσική ναυαρχίδα, στην οποία επέβαινε ο αρχηγός του περσικού στόλου Αριαβίγνης, αδελφός του Ξέρξη δημιουργώντας πανικό στον εχθρό. Στη συνεχεία βύθισε και άλλο περσικό πλοίο, που ήταν έτοιμο να εμβολίσει την τριήρη, πάνω στην οποία βρισκόταν ο Θεμιστοκλής.[1]
Στην αρχαία Παλλήνη βρισκόταν ο περίφημος ναός της Αθηνάς της Παλληνίδος και ο δήμος ήταν επίσης το κέντρο της θρησκευτικής συμμαχίας–συνομοσπονδίας, γνωστής ως η «Κοινωνία της Αθηνάς Παλληνίδος». Η θρησκευτική αυτή συμμαχία περιλάμβανε κυρίως, εκτός από τον δήμο της Παλλήνης, τους δήμους του Γαργηττού, των Αχαρνών και των Παιονιδών, αλλά δεν αποκλείεται η πιθανότητα συμμετοχής και άλλων δήμων. Ο Κλεισθένης τοποθέτησε βέβαια αυτούς τους τέσσερις δήμους σε ξεχωριστές φυλές και τριττύες, με κύριο στόχο να υπονομεύσει την εξουσία της θρησκευτικής αυτής ένωσης, η οποία, όπως και άλλες εντός της Αττικής, βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της αριστοκρατίας.
Τον πέμπτο αιώνα π.Χ. στην Παλλήνη υπήρχε επίσης ο Ναός του Άρη, ο οποίος διαλύθηκε και μεταφέρθηκε στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας, κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Η κατοίκηση της Παλλήνης συνεχίστηκε και στα χρόνια που ακολούθησαν την κλασική εποχή. Την αδιάσπαστη συνέχεια της κατοίκησης στην περιοχή έως σήμερα επιβεβαιώνουν, διάφορα σωζόμενα κατάλοιπα από την ρωμαϊκή και υστερορωμαϊκή εποχή. Η κατοίκηση του χώρου κατά τα υστερορωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια συμπληρώνεται από μεγάλες αγροικίες και εξοχικές κατοικίες. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιοχή της Παλλήνης αποκαλούνταν Χαρβάτι. Το 2001, η Παλλήνη υπολογίζονταν σε 33.611 κατοίκους και το 2011, με βάση την επίσημη απογραφή, σε 54.415 κατοίκους.
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο της Παλλήνης, όπως ο Βάλγιος (Αύλος Βάλγιος Βάσσος) ο Παλληνεύς, ο Βάτραχος ο Παλληνεύς, ο Βούλων ο Παλληνεύς γιος του Λεωστράτου, ο βουλευτής Γαϊανός (Φλάβιος) ο Παλληνεύς, ο άρχων Γάιος Ελβίδιος Σεκούνδος ο Παλληνεύς, ο βουλευτής Γλαύκος ο Παλληνεύς ο Πρεσβύτερος γιος του Αλεξάνδρου, ο ηγεμών Γναίος (Αττικός) ο Παλληνεύς, ο βουλευτής Γοργίας ο Παλληνεύς γιος του Μοσχίωνος, ο ιερέας Δεινίας ο Παλληνεύς, ο Δήμαρχος ο Παλληνεύς γιος του Δημάρχου, ο βουλευτής Δημοκλής ο Παλληνεύς, ο στρατηγός Δημόστρατος ο Παλληνεύς γιος του Διονυσίου, ο Διογένης ο Παλληνεύς γιος του Διονυσίου, ο βουλευτής Διόδοτος ο Παλληνεύς, ο βουλευτής Διομήδης ο Παλληνεύς γιος του Τρύφωνος, 9 συνονόματοι βουλευτές με το όνομα Διονύσιος ο Παλληνεύς, ο Διονυσόδωρος ο Παλληνεύς γιος του Ευτυχίδου, ο βουλευτής Διοφάνης ο Παλληνεύς κ.α.[15] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.