From Wikipedia, the free encyclopedia
Η ορεινή ποδηλασία είναι το άθλημα στο οποίο ο αθλητής - αναβάτης οδηγεί ένα ποδήλατο σε εκτός δρόμου διαδρομές, συχνά πάνω σε ανώμαλο έδαφος, χρησιμοποιώντας ειδικά σχεδιασμένα ποδήλατα βουνού (Mountain Bike). Τα ποδήλατα βουνού έχουν αρκετές ομοιότητες με άλλα ποδήλατα αλλά ενσωματώνουν χαρακτηριστικά που προορίζονται για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την απόδοση του σε ανώμαλο έδαφος. Με πανελλήνιο πρωταθλητή τον Σαρίκο Θωμά.
Είδος ποδηλασίας | |
Ύψιστη διοικητική αρχή | International Mountain Bicycling Association |
---|---|
Άλλο όνομα | Ποδηλασία βουνού |
Πρώτο παιχνίδι | Ανοικτό προς συζήτηση. Σύγχρονη εποχή άρχισε στα τέλη του 1970 |
Χαρακτηριστικά | |
Μικτών φύλων | Ναι, διαφορετικές διοργανώσεις για άντρες και γυναίκες αν και δεν υπάρχει κανονισμός που να απαγορεύει τον ανταγωνισμό μεταξύ στα δύο φύλα |
Κατηγοριοποίηση | Ποδηλασία |
Παρουσία | |
Χώρα ή περιοχή | Παγκόσμια |
Η ορεινή ποδηλασία μπορεί γενικά να χωριστεί σε πολλαπλές κατηγορίες με κυριότερες τις Διαδρομές αντοχής (Cross country), Κατάβαση (Downhill), Μαραθώνιο και Τετραπλό 4Χ.
Αυτό το ατομικό άθλημα απαιτεί αντοχή, σωματική δύναμη και ισορροπία, δεξιότητες χειρισμού του ποδηλάτου και ικανότητα του αναβάτη να είναι αυτοδύναμος.
Η ορεινή ποδηλασία μπορεί να πραγματοποιηθεί σχεδόν οπουδήποτε, από μια πίσω αυλή σε ένα χωματόδρομο, αλλά η πλειοψηφία των ποδηλατών βουνού επιλέγουν εκτός δρόμου διαδρομές, επαρχιακούς δρόμους, ή στενά μονοπάτια που περνάν μέσα από δάση, βουνά, ερήμους ή χωράφια. Υπάρχουν πτυχές της ορεινής ποδηλασίας που είναι πιο παρόμοιες με αυτές του ορεινού τρεξίματος παρά με την κοινή ποδηλασία. Επειδή οι αναβάτες απομακρύνονται συχνά από τον πολιτισμό, κυριαρχεί μια ισχυρή ηθική αυτοδυναμίας στο άθλημα. Οι αναβάτες μαθαίνουν να επισκευάζουν μόνοι τους τα ποδήλατα σε περίπτωση βλάβης καθώς βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις από βοήθεια. Πολλοί αναβάτες φέρουν σακίδια πλάτης, τα οποία περιλαμβάνουν μπουκάλια με νερό, και όλα τα απαραίτητα εργαλεία και εξοπλισμό για τις επισκευές στα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την διάρκεια της ανάβασης. Πολλοί αναβάτες φέρουν, επίσης, προμήθειες έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση τραυματισμού μακριά από οποιαδήποτε βοήθεια. Βόλτες σε ομάδες και άλλες μορφές ομαδικών αναβάσεων είναι κοινές, ειδικά σε μεγαλύτερες διαδρομές.
Ένα από τα πρώτα δείγματα ποδηλάτου βουνού, τροποποιημένο ειδικά για διαδρομές εκτός δρόμου, χρησιμοποιήθηκε σε αποστολή των Buffalo Soldier (μέλη του 10ου Συντάγματος Ιππικού του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών) από την Μιζούλα προς το Εθνικό Πάρκο Γιέλοουστοουν και πίσω, κατά τον Αύγουστο του 1896.[1]
Άλλο ένα πρώιμο παράδειγμα χρήσης ποδηλάτων εκτός δρόμου είναι όταν ποδηλάτες αγώνων δρόμου χρησιμοποίησαν το Cyclo-cross (ποδηλατικοί αγώνες στο χώμα) ως μέσο διατήρησης της φόρμας κατά τις θερινές περιόδους. Το Cyclo-cross σταδιακά διαχωρίστηκε από την αγωνιστική ποδηλασία και θεωρήθηκε ξεχωριστό αγώνισμα κατά το 1940, με το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα Cyclo-cross να πραγματοποιείται το 1950. Επίσης, η γαλλική ποδηλατική ομάδα Velo Cross Club Parisien (VCCP) περιελάμβανε 21 νεαρούς ποδηλάτες από τα περίχωρα του Παρισιού, οι οποίοι, μεταξύ του 1951 και 1956, ανέπτυξαν ένα άθλημα που ήταν αξιοσημείωτα παρόμοιο με τη σημερινή ορεινή ποδηλασία.[2]
Το 1955 δημιουργήθηκε από ποδηλάτες εκτός δρόμου του Ηνωμένου Βασιλείου ένας οργανισμός αφιερωμένος στην ποδηλασία εκτός δρόμου εν ονόματι Roughstuff Fellowship.[3] Το 1966 ο D. Gwynn κατασκεύασε ένα ποδήλατο, ειδικά σχεδιασμένο για διαδρομές με ανώμαλο έδαφος. Το ονόμασε "Mountain Bicycle" (Ποδήλατο βουνού) λόγω της προοριζόμενης χρήσης του. Αυτή ίσως και να είναι η πρώτη χρήση αυτής της ονομασίας.[4]
Στην Αγγλία, το 1968, ο Γκέοφ Απς, ένας αναβάτης μοτοσικλέτας, άρχισε να πειραματίζεται με τον σχεδιασμό ποδηλάτων εκτός διαδρομής. Κατά το 1979, κατόπιν παραγγελίας, κατάφερε να αναπτύξει ένα ποδήλατο ελαφρού βάρους το οποίο ήταν κατάλληλο για τις υγρές και λασπώδεις εκτός δρόμου διαδρομές της νοτιοανατολικής Αγγλίας.
Υπήρξαν αρκετές ομάδες από ποδηλάτες σε διάφορες περιοχές των Η.Π.Α. που κάνουν έγκυρους τους ισχυρισμούς ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην γέννηση του αθλήματος. Ποδηλάτες από το Κολοράντο και την Καλιφόρνια επιδιόρθωναν τα ποδήλατα τους και τα προσάρμοζαν στις σκληρές συνθήκες των εκτός δρόμων διαδρομών.
Τροποποιημένα ποδήλατα τύπου Cruiser (παλιά ποδήλατα δρόμου που χρονολογούνται γύρω στο 1930-1940) εφοδιασμένα με καλύτερα φρένα και χοντρότερα λάστιχα, γνωστά και ως ποδήλατα Schwinn, χρησιμοποιήθηκαν για καταβάσεις βουνοπλαγιών στην Καλιφόρνια, στα μέσα του 1970. Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν ποδήλατα βουνού. Οι πιο πρώιμοι πρόγονοι των μοντέρνων ποδηλάτων βουνού βασίστηκαν στα ποδήλατα τύπου Cruiser, όπως αυτά που κατασκευάστηκαν από την Scwinn. Το μοντέλο Schwinn Excelsior ήταν το καλύτερο της κατηγορίας του λόγω της γεωμετρίας του.
Κατά το τέλος του 1970 και στις αρχές του 1980, εταιρίες ποδηλάτων δρόμου άρχισαν να κατασκευάζουν ποδήλατα βουνού χρησιμοποιώντας υψηλής τεχνολογίας υλικά λιγοστού βάρους. Ο Τζο Μπρηζ είναι αποδεκτός στους περισσότερους ως ο άνθρωπος που εισήγαγε στον ποδηλατικό κόσμο το πρώτο ποδήλατο βουνού, κατασκευασμένο ειδικά για αυτόν τον σκοπό, το 1978. Ο Τομ Ρίτσεϊ, ένας μεταλοκολλητής με δεξιότητες στην κατασκευή ποδηλάτων, προχώρησε αργότερα στην κατασκευή σκελετών ποδηλάτων για μία εταιρία επονομαζόμενη MountainBikes η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Fisher Mountain Bikes. Τα πρώτα ποδήλατα βουνού ήταν στην ουσία απλά ποδήλατα δρόμου (με διαφορετική σωλήνωση και γεωμετρία) με ευρύτερο σκελετό και διακλαδώσεις για να επιτρέπουν την ύπαρξη χοντρότερων ελαστικών. Τα τιμόνια ήταν επίσης διαφορετικά καθώς ήταν ίσια και εγκαρσίως τοποθετημένα σε αντίθεση με τα χαμηλωμένα και κυρτά τιμόνια που χρησιμοποιούνταν στα ποδήλατα δρόμου. Επίσης διάφορα κομμάτια, κατά την πρώιμη κατασκευή ποδηλάτων βουνού, πάρθηκαν από τα ποδήλατα BMX. Άλλοι συνεισφέροντες ήταν οι Ότις Γκάι και Κιθ Μπόντρατζερ.
Ο Τομ Ρίτσεϊ κατασκεύασε το πρώτο τακτικά διαθέσιμο ποδήλατο βουνού, το οποίο εξοπλίστηκε αργότερα από τους Γκάρι Φίσερ και Τσάρλι Κέλι και πουλήθηκε από την εταιρία τους, ονομαζόμενη MountainBikes (αργότερα επονομάστηκε σε Fisher Mountain Bikes). Τα δύο πρώτα ποδήλατα βουνού τα οποία είχαν μαζική παραγωγή πουλήθηκαν στις αρχές του 1980· το Specialized STumpjumper και το Univega Alpina Pro. Το 2007 δημοσιεύθηκε το ντοκιμαντέρ “Klunkerz: A Film About Mountain Bikes”, μέσα στο οποίο περιγράφεται το θέμα της ιστορίας της ορεινής ποδηλασίας κατά τη διάρκεια αυτής της καθοριστικής περιόδου στη Βόρεια Καλιφόρνια.
Εκείνη την εποχή, η βιομηχανία ποδηλάτων δεν είχε ενθουσιαστεί με την ιδέα των ποδηλάτων βουνού, τα οποία πολλοί θεωρούσαν ως μια βραχυπρόθεσμη μόδα. Συγκεκριμένα, μεγάλοι κατασκευαστές όπως η Schwinn και η Fuji απέτυχαν να δουν την σημασία ενός ποδηλάτου ικανού να χρησιμοποιείται σε όλων των ειδών τις διαδρομές και την επερχόμενη έκρηξη στα “σπορ περιπέτειας”. Αντίθετα, η πρώτη μαζική παραγωγή ποδηλάτων βουνού ήταν πρωτοπορία νέων εταιριών όπως οι MountainBikes (έπειτα, Fisher Mountain Bikes), Ritchey, και Specialized.
Κατά το 1990 και την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, η ορεινή ποδηλασία αναπτύχθηκε από ένα ελάχιστα γνωστό άθλημα σε μία κύρια δραστηριότητα. Ποδήλατα βουνού και ο εξοπλισμός αυτών, τα οποία ήταν κάποτε διαθέσιμα μόνο σε εξειδικευμένα καταστήματα ή κατόπιν ταχυδρομικής παραγγελίας έγιναν διαθέσιμα σε απλά ποδηλατικά καταστήματα. Κατά τα μέσα της πρώτης δεκαετίας του εικοστού πρώτου αιώνα, ακόμα και πολυκαταστήματα όπως το Wal-Mart άρχισαν να πουλούν φτηνά ποδήλατα βουνού με ολοκληρωμένη ανάρτηση και δισκόφρενα. Κατά την πρώτη δεκαετία του 2000, η μόδα στα ποδήλατα βουνού περιλαμβάνει το "all mountain bike", το 29άρι και το Singlespeed.
Η Ελλάδα προσφέρεται για ορεινή ποδηλασία(εμφανίστηκε στις αρχές του 1990,ενώ το 1996 εντάχθηκε επίσημα στο πρόγραμμα της ΕΟΠ) , σχεδόν σε όλες τις εποχές του χρόνου και ειδικότερα άνοιξη - καλοκαίρι - φθινόπωρο. Το ανάγλυφό της, προσφέρει μια πλειάδα μονοπατιών και δασικών δρόμων, στους οποίους μπορεί ν' απολαύσει κανείς ορεινή ποδηλασία, σε όλες τις κλίσεις και σε όλα τα εδάφη.[5] Σε όλη την Ελλάδα μπορεί κανείς να βρει ειδικά μονοπάτια (trails) και να χαρεί την ποδηλασία στη φύση. Τέτοιες διαδρομές στην περιοχή της πρωτεύουσας υπάρχουν στην Πάρνηθα, στη Βαρυμπόμπη, στην Πεντέλη, και στο Διόνυσο.[6] Τέλος, είναι γνωστό ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων, το αγώνισμα της ορεινής ποδηλασίας διεξήχθη σε βουνό, στην Πάρνηθα.[7]
Ο τρόπος και το επίπεδο προστασίας ποικίλλει σημαντικά σε κάθε ποδηλάτη και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων το έδαφος, το περιβάλλον, τον καιρό, πιθανά εμπόδια στην διαδρομή, εμπειρία, τεχνικές επιδεξιότητες, φυσική κατάσταση, αντιλαμβανόμενο ρίσκο, επιθυμητό στυλ και άλλους πολλούς. Ένα ειδικό κράνος για ορεινή ποδηλασία και απλά γάντια που καλύπτουν όλο το χέρι είναι ένα καλός ελάχιστος εξοπλισμός για την πλειοψηφία των ποδηλατών.
Η προστασία των πλευρών είναι πολύ σημαντική όταν η ταχύτητα αυξάνεται, οι επιφάνειες γίνονται πιο χαλαρές και ατελής, το έδαφος είναι τεχνητό και οι συντριβές γίνονται πιο συχνές και πιο επώδυνες.
Κράνη που καλύπτουν ολόκληρο το κεφάλι και θωρακισμένες στολές ή μπουφάν χρειάζονται περισσότερο σε κλάδους που σχετίζονται με την βαρύτητα και τον αέρα και που χρησιμοποιούν άλματα και πτώσεις, όπου ο επιπλέον όγκος και το βάρος αντισταθμίζεται από τις μεγαλύτερες και πιο συχνές συγκρούσεις με χειρότερες συνέπειες.
Τα γάντια μπορούν να προσφέρουν άνεση κατά την διάρκεια της ποδηλασίας, αμβλύνοντας την συμπίεση, την τριβή, και την προστασία σε περίπτωση κτυπήματος στο πίσω μέρος του χεριού ή την παλάμη. Τα γάντια προστατεύουν επίσης τα χέρια, τα δάκτυλα, και τις αρθρώσεις από την τριβή σε τραχιές επιφάνειες, όπως το σκυρόδεμα. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά στυλ γαντιών τα οποία κατηγοριοποιούνται με κριτήριο το μέγεθος της παλάμης, το μήκος των δακτύλων, και την θωράκιση των χεριών.
Η Ορεινή ποδηλασία αποτελεί ολυμπιακό αγώνισμα από τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, το 1996. Το άθλημα της ορεινής ποδηλασίας διαχωρίζεται σε δύο υποκατηγορίες, αυτή των διαδρομών αντοχής (Cross-Country) ανδρών και αυτή των διαδρομών αντοχής γυναικών. Στη γραμμή εκκίνησης παρατάσσονται πενήντα αθλητές στον αγώνα των ανδρών και 30 αθλήτριες στον αγώνα των γυναικών, και ο πρώτος/η πρώτη που θα περάσει τη γραμμή του τερματισμού ανακηρύσσεται νικητής/νικήτρια. Η ακριβής πορεία της διαδρομής δεν καθορίζεται μέχρι την ημέρα πριν από τον αγώνα, όταν οι επίσημοι κριτές βλέπουν τις καιρικές συνθήκες και τις συνθήκες των μονοπατιών - διαδρομών. Όπως και στα υπόλοιπα Ολυμπιακά αθλήματα, δίνονται χρυσά, ασημένια και χάλκινα μετάλλια στους αθλητές που τερμάτισαν πρώτοι, δεύτεροι και τρίτοι αντίστοιχα.[12]
Ο Γάλλος Ζουλιέν Αμπσαλόν (Julien Absalon) και η Ιταλίδα Πάολα Πέτσο (Paola Pezzo) έχουν ήδη κατακτήσει δυο συνεχόμενα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην καριέρα τους και είναι δύο από τα πιο αναγνωρίσιμα ονόματα στο χώρο της ορεινής ποδηλασίας ενώ ο μοναδικός Έλληνας συμμετέχον μέχρι τώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ο Περικλής Ηλίας. [13][14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.