Βόρειες Χώρες
Γεωγραφική και πολιτιστική περιοχή / From Wikipedia, the free encyclopedia
Οι Βόρειες Χώρες (δανικά: , σουηδικά: και νορβηγικά: Norden, φινλανδικά: Pohjoismaat και ισλανδικά: Norðurlöndin) [1] αποτελούν γεωγραφική και πολιτιστική περιοχή στη Βόρεια Ευρώπη και τον Βόρειο Ατλαντικό, όπου είναι πιο γνωστές ως Norden (κυριολεκτικά «ο Βορράς»).[2] Ο όρος περιλαμβάνει τη Δανία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία, καθώς και τη Γροιλανδία και τα Νησιά Φερόες - που ανήκουν και στο Βασίλειο της Δανίας - και τα νησιά Ώλαντ και το Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ, που ανήκουν στη Φινλανδία και τη Νορβηγία αντίστοιχα [3], ενώ σε αντιδιαστολή τα Νορβηγικά εδάφη της Ανταρκτικής συνήθως δεν θεωρούνται τμήμα των Βόρειων Χωρών λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Πολλές περιοχές της Ευρώπης, όπως τα Βόρεια Νησιά της Σκωτίας, μοιράζονται πολιτιστικούς ή εθνοτικούς δεσμούς με αυτές, αλλά δεν θεωρείται πως συγκαταλέγονται στις Βόρειες Χώρες. Οι Σκανδιναβοί, που αποτελούν πάνω από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της περιοχής, είναι η μεγαλύτερη ομάδα, ακολουθούμενη από τους Φινλανδούς, που αποτελούν την πλειοψηφία στη Φινλανδία. Αλλες εθνοτικές ομάδες είναι οι Ινουίτ της Γροιλανδίας, οι Σαάμι και πρόσφατοι μετανάστες και οι απόγονοί τους. Οι τοπικές γλώσσες Σουηδική, Δανική, Νορβηγική, Ισλανδική και Φεροϊκή είναι όλες Βόρειες Γερμανικές γλώσσες με ρίζες στην Παλαιά Νορδική. Τοπικές μη γερμανικές γλώσσες είναι η Φινλανδική, η Γροιλανδική και αρκετές Σααμικές γλώσσες. Η κύρια θρησκεία είναι ο Λουθηρανικός Χριστιανισμός.[4] [5]
Βόρειες Χώρες
| |
---|---|
Η τοποθεσία των Νορδικών χωρών (σκούρο πράσινο) στην Υδρόγειο | |
Μέλη | χώρες/επικράτειες
5 χώρες Δανία ! Δανία Φινλανδία ! Φινλανδία Ισλανδία ! Ισλανδία Νορβηγία ! Νορβηγία Σουηδία ! Σουηδία 3 επικράτειες Åland ! Ώλαντ Νήσοι Φερόες ! Νήσοι Φερόες Γροιλανδία ! Γροιλανδία |
• Σύνολο | 3.425.804 km2 (7η) |
Πληθυσμός • Εκτίμηση 2013 • Απογραφή 2000 • Πυκνότητα | 26.091.396 (46η) 25,478.559 7.62 κατ./km2 (225η) |
Νόμισμα |
Οι Βόρειες Χώρες έχουν πολλά κοινά στον τρόπο ζωής τους, την ιστορία, τη θρησκεία τους, τη χρήση των Σκανδιναβικών γλωσσών και την κοινωνική δομή τους γενικότερα. Εχουν μακρά ιστορία πολιτικών ενώσεων και άλλων στενών σχέσεων, αλλά σήμερα δεν αποτελούν μια ενιαία οντότητα. Το Σκανδιναβικό κίνημα προσπάθησε να ενώσει τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία σε μια χώρα τον 19ο αιώνα. Με την ανεξαρτησία της Φινλανδίας στις αρχές και της Ισλανδίας στα μέσα του 20ου αιώνα, το κίνημα αυτό επεκτάθηκε στη σύγχρονη οργανωμένη συνεργασία των Βόρειων χωρών. Σε θεσμικό επίπεδο, η πρώτη πράξη εδραίωσης της συνεργασίας μεταξύ των κρατών αυτών, έλαβε χώρα το 1962 με τη Συνθήκη του Ελσίνκι. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, ιδρύθηκαν δύο θεσμικά όργανα: το Συμβούλιο των Βορείων Χωρών και το Υπουργικό Συμβούλιο των Βορείων Χωρών.[6]. Η Σκανδιναβία χρησιμοποιείται μερικές φορές ως συνώνυμο των Βόρειων Χωρών, αλλά ο όρος αυτός αναφέρεται κυριότερα στις τρεις μοναρχίες της Δανίας, της Νορβηγίας και της Σουηδίας. Γεωλογικά η Σκανδιναβική Χερσόνησος περιλαμβάνει την ηπειρωτική χώρα της Νορβηγίας και της Σουηδίας καθώς και το βορειότερο τμήμα της Φινλανδίας[7].
Η συνολική έκταση των Βόρειων Χωρών είναι 3.425.804 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Οι ακατοίκητοι πάγοι και οι παγετώνες αποτελούν περίπου το ήμισυ αυτής της περιοχής, κυρίως στη Γροιλανδία. Τον Ιανουάριο του 2013 η περιοχή είχε πληθυσμό περίπου 26 εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι ομάδες των σκανδιναβικών χωρών συνωστίζονται στην κορυφή σε πολλές μετρήσεις εθνικών επιδόσεων, όπως στην εκπαίδευση, την οικονομική ανταγωνιστικότητα, τις πολιτικές ελευθερίες, την ποιότητα ζωής και την ανθρώπινη ανάπτυξη [8] Με μόνο τέσσερις γλωσσικές ομάδες, η κοινή γλωσσική ετερογενής κληρονομιά είναι ένας από τους παράγοντες που συνθέτουν τη "βόρεια" ταυτότητά τους. Η Δανική, η Νορβηγική, η Σουηδική, η Ισλανδική και η Φεροϊκή γλώσσα έχουν όλες τις ρίζες τους στην Παλαιά Νορδική γλώσσα, ενώ η Δανική, η Νορβηγική και η Σουηδική θεωρούνται αμοιβαία κατανοητές. Αυτές οι τρεις επικρατούσες γλώσσες διδάσκονται σε σχολεία σε όλες τις Βόρειες Χώρες. Για παράδειγμα η Σουηδική γλώσσα είναι υποχρεωτικό μάθημα στα φινλανδικά σχολεία, δεδομένου ότι η Φινλανδία είναι νόμιμα δίγλωσση χώρα. Η Δανική είναι υποχρεωτική στα σχολεία των Νήσων Φερόες και της Γροιλανδίας, καθώς αυτά τα νησιωτικά κράτη υπάγονται στο Δανικό Στέμμα (Rigsfællesskabet). Η Δανική διδάσκεται επίσης στην Ισλανδία, δεδομένου ότι η Ισλανδία υπαγόταν επίσης στο Δανικό Στέμμα μέχρι το 1918. Εκτός από αυτές και τις νησιωτικές σκανδιναβικές γλώσσες, Φεροϊκή και Ισλανδική, που είναι επίσης Βόρειες γερμανικές γλώσσες, υπάρχουν ο Φιννικός και ο Σααμικός κλάδος των Ουραλικών γλωσσών, που μιλιούνται στη Φινλανδία και στη βόρεια Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία αντίστοιχα, και η Γροιλανδική, μια γλώσσα Εσκιμοαλεουτική, που μιλιέται στη Γροιλανδία. Όλες οι Βόρειες Χώρες έχουν μια Βόρεια Γερμανική επίσημη γλώσσα, που συνήθως ονομάζεται Νορδική γλώσσα στις Βόρειες Χώρες. Οι γλώσσες εργασίας των δύο πολιτικών οργάνων των Σκανδιναβικών περιοχών είναι η Δανική, η Νορβηγική και η Σουηδική.
Κάθε μία από τις Βόρειες χώρες έχει τα δικά της οικονομικά και κοινωνικά μοντέλα, μερικές φορές με μεγάλες διαφορές από τους γείτονές της, αλλά σε διαφορετικό βαθμό μοιράζονται το Βόρειο μοντέλο οικονομίας και κοινωνικής δομής: η οικονομία της αγοράς συνδυάζεται με ισχυρά εργατικά συνδικάτα και ένα τομέα καθολικής πρόνοιας που χρηματοδοτείται από βαριές φορολογικές επιβαρύνσεις. Υπάρχει υψηλός βαθμός αναδιανομής του εισοδήματος και ελάχιστες κοινωνικές αναταραχές και το μοντέλο περιλαμβάνει την υποστήριξη του λεγόμενου «καθολικού» κράτους πρόνοιας που στοχεύει ειδικά στην ενίσχυση της ατομικής αυτονομίας και στην προώθηση της κοινωνικής κινητικότητας, ένα Κορπορατιστικό σύστημα που περιλαμβάνει μια τριμερή συμφωνία, όπου οι εκπρόσωποι του εργατικού δυναμικού και των εργοδοτών διαπραγματεύονται τους μισθούς και την πολιτική αγοράς εργασίας με τη μεσολάβηση της κυβέρνησης, και δέσμευση για ευρεία ιδιωτική ιδιοκτησία, ελεύθερες αγορές και ελεύθερο εμπόριο.