Μαρία Κασσαβέτη Ζαμπάκο

Η Μαρία Κασσαβέτη Ζαμπακού (αγγλικά: Maria Kassaveti Zambaco, αρχικό όνομα Μαρία Τερψιθέα Κασσαβέτη/Marie Terpsithea Cassavetti, 29 Απριλίου 1843, Λονδίνο – 14 Ιουλίου 1914, Παρίσι), ήταν Βρετανίδα καλλιτέχνιδα και μοντέλο ελληνικής καταγωγής, δημοφιλής στο κίνημα των Προραφαηλιτών.

Μαρία Κασσαβέτη Ζαμπάκο
Γενικές πληροφορίες
Όνομα γεννήσεως	Μαρία Τερψιθέα Κασσαβέτη
Γέννηση	29  Απριλίου 1843[1][2] Λονδίνο
Θάνατος	14  Ιουλίου 1914[1][2] Παρίσι
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο του Γουέστ Νόργουντ
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ζωγράφος[3] γλύπτρια καλλιτεχνικό μοντέλο
Επηρεάστηκε από	Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς
Οικογένεια
Σύντροφος	Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς[4][5]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Νεαρή ηλικία

Η Κασσαβέτη ήταν κόρη του εύπορου αγγλοέλληνα εμπόρου Δημήτριου Κασσαβέτη (Demetrios Cassavetti) και της συζύγου του Ευφροσύνης, καθώς και ανιψιά του προξένου της Ελλάδας και εμπόρου Αλέξανδρου Κωνσταντίνου Ιωνίδη. Η Μαρία, μαζί με τις ξαδέρφες της, την Μαρία Σπαρτάλη και την Αγλαΐα Κορωνιού, ήταν γνωστές ως οι Τρείς Χάριτες (Three Graces) (απήχηση των Χαρίτων της ελληνικής μυθολογίας). Μετά τον θάνατο του πατέρα της και την κληρονομιά που της άφησε το 1858, μπορούσε πλέον να ζει άνετα και ανεξάρτητα.^[6]

Καλλιτεχνικό έργο

Αφιέρωση τον εαυτό της στην τέχνη· σπούδασε υπό τους Αλφόνς Λεγκρό (Alphonse Legros) και Ωγκύστ Ροντέν στο Παρίσι. Κατόπιν εργάστηκε ως γλύπτρια κατά την δεκαετία του 1880, και κάποια από τα έργα της -μετάλλια με κεφαλές νεαρών κοριτσιών- εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο.^{[7][8][9][10]}

Συμμετείχε στην έκθεση της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου το 1887 και σε αντίστοιχη έκθεση του 1889,^[11] καθώς και σε εκθέσεις στο Σαλόν του Παρισιού.^[12]

Ήταν γνώριμη στο καλλιτεχνικό κίνημα των Προραφαηλιτών για τα σκούρα κόκκινα μαλλιά της και την χλωμή επιδερμίδα της. Απεικονίστηκε ως μοντέλο από τους Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς, Τζέιμς Άμποτ Μακνήλ Ουίστλερ, και Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι.

Προσωπική ζωή

Το 1860, ο συγγραφέας θαυμαστής της Τζωρτζ ντυ Μωριέ (George du Maurier) ανέφερε για αυτήν πως ήταν αγενής και απρόσιτη, ωστόσο διέθετε σπουδαίο ταλέντο και μια πραγματικά εξαίσια ομορφιά. Η Κασσαβέτη παντρεύτηκε έναν γιατρό ελληνικής καταγωγής από την Κωνσταντινούπολη με το επώνυμο Ζαμπακό(ς) ^[13], και απέκτησε έναν γιό και μια κόρη ζώντας μαζί του στο Παρίσι. Ωστόσο χώρισε με τον σύζυγο της λίγα χρόνια αργότερα, και μετακόμισε στο σπίτι της μητέρας της το 1866.

Ο ζωγράφος Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς την συνάντησε για πρώτη φορά το 1866, όταν η μητέρα της Κασσαβέτη του ανάθεσε να την ζωγραφίσει στο έργο με θέμα Έρως και Ψυχή (Cupid and Psyche). Σύντομα έπειτα, παρότι ο Τζόουνς ήταν παντρεμένος, ανέπτυξαν ερωτική σχέση η οποία διήρκεσε έως περίπου τον Ιανουάριο του 1869, και κατόπιν διατήρησαν φιλικές σχέσεις. Η σύζυγος του Τζόουνς, Τζωρτζιάνα Μπερν - Τζόουνς, δεν ανέφερε κάτι για την σχέση αυτή στα απομνημονεύματα της για τον Έντουαρντ, αν και υπάρχουν αναφορές για δυσκολία στην σχέση κατά το διάστημα 1868-1871.^[14] Το 1869, ο Έντουαρντ αποπειράθηκε να παρατήσει την σύζυγο του για την Κασσαβέτη, κάτι που θεωρήθηκε μεγάλο σκάνδαλο. Η Μαρία του πρότεινε να αυτοκτονήσουν μαζί λαμβάνοντας λαύδανο, κάτι που τελικά δεν συνέβη.^[15] Μετά τον χωρισμό τους, η Μαρία εξακολούθησε να αναπαριστάται από τον Έντουαρντ ως μορφή στα έργα του, με τη μορφή μάγισσας ή ξελογιάστρας, σε έργα όπως The Beguiling of Merlin (το ξελόγιασμα του Μέρλιν), καθώς και αμφιλεγόμενο Phyllis and Demophoön (Φυλλίς και Δημοφών). Μετά τα γεγονότα αυτά, ο κύκλος των οικογενειακών φίλων της οικογένειας Μπερν-Τζόουνς, τερμάτισε τις συναναστροφές με την Κασσαβέτη.^[16]

Μετέπειτα

Η Μαρία Κασσαβέτη πέθανε στο Παρίσι το 1914, και το σώμα της επιστράφηκε στο Λονδίνο ώστε να ταφεί στην οικογενειακή σαρκοφάγο στο ελληνορθόδοξο τμήμα του νεκροταφείου του δυτικού Νόργουντ, όπου τάφηκε με το οικογενειακό της επώνυμο Κασσαβέτη.

Η οικογενειακή σαρκοφάγης Κασσαβέτη στο νεκροταφείο του δυτικού Νόργουντ

Φωτογραφικό υλικό

• 
  Μετάλλιο, 1885, καλλιτέχνις Μαρία Κασσαβέτη, Βρετανικό μουσείο
• 
  Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς : Φυλλίς και Δημοφών, 1870, Port Sunlight, Lady Lever Art Gallery
• 
  Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς : Το ξελόγιασμα του Μέρλιν, 1874, Port Sunlight, Lady Lever Art Gallery
• 
  Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς : Σχέδιο της Κασσαβέτη σε κατατομή, 1866, Μπέρμιγχαμ, Museum and Art Gallery
• 
  Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς : Σχέδιο της Κασσαβέτη, 1870
• 
  Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς : Σχέδιο της Κασσαβέτη, Έντουαρντ Μπερν - Τζόουνς
• 
  Ντάντε Γκαμπριέλ Ροσέτι : Προσωπογραφία της Κασσαβέτη, 1870, ιδιωτική συλλογή
• 
  Ντάντε Γκαμπριέλ Ροσέτι : Προσωπογραφία της Κασσαβέτη, 1870, Neuss, Clemens-Sels-Museum

Παραπομπές

1. «Cassavetti Zambaco, Maria» (Αγγλικά) 16  Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
2. (Αγγλικά) Find A Grave. 66953852. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
3. www.hartismag.gr/hartis-25/eikastika/maria-kassabeth-zampakoy. Ανακτήθηκε στις 9  Ιανουαρίου 2021.
4. biography/Sir-Edward-Coley-Burne-Jones-1st-Baronet.
5. «The Victorian Web». The Victorian Web.
6. Marsh, Jan, Pre-Raphaelite Sisterhood, (London: 1985), p. 271
7. MacCarthy, Fiona, The Last Pre-Raphaelite (London: Faber & Faber, 2011), p. 206
8. http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=938453&partId=1&searchText=zambaco&page=1
9. http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=938457&partId=1&searchText=zambaco&page=1
10. http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1396527&partId=1&searchText=zambaco&page=1
11. Jiminez, Jill Berk, Dictionary of Artists' Models (London: Routledge 200), p. 575
12. British Museum - Maria Zambaco (Biographical details)
13. «IdRef (Identifiants et Référentiels pour l'Enseignement supérieur et la Recherche)». Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2019.
14. Burne-Jones, Georgiana, The Memorials of Edward Burne-Jones, 2 Vol, (London: 1904)
15. Marsh, Jan, Pre-Raphaelite Sisterhood, (London: 1985), p. 273
16. MacCarthy, Fiona, The Last Pre-Raphaelite (London: Faber & Faber, 2011), p. 217

Σχετική βιβλιογραφία

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μαρία Κασσαβέτη Ζαμπάκο

• (Αγγλικά) Charlotte Yeldham: ‘Pre-Raphaelite women artists (act. 1848–1870s)’, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004, διαδικτυακή έκδοση, Ιανουάριος 2011
• (Αγγλικά) Marsh, Jan, Pre-Raphaelite Sisterhood, (London: 1985)
• (Αγγλικά) MacCarthy, Fiona, The Last Pre-Raphaelite (London: Faber & Faber, 2011)
• (Αγγλικά) West Norwood Cemetery Purchase Registers
• (Αγγλικά) Daly, Gay, Pre-Raphaelites in Love (Glasgow: HarperCollins, 1989)
• (Αγγλικά) Marsh, Jan and Nunn, Pamela Gerrish, Women Artists and the Pre-Raphaelite Movement (London: Virago, 1989)
• (Αγγλικά) Dimbleby, Josceline, A Profound Secret: May Gaskell, her daughter Amy, and Edward Burne-Jones (London: Black Swan, 2005)
• (Αγγλικά) Κληροδότημα του Ιωνίδη στο μουσείο Βικτόριας και Αλβέρτου