Κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα 1945
From Wikipedia, the free encyclopedia
Η κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα (Ιανουάριος - Απρίλιος 1945), διαδέχθηκε την προηγούμενη κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου ίσως στην πιο ταραγμένη περίοδο της νεώτερης πολιτικής ιστορίας αφού τα χρόνια που θα ακολουθούσαν θα σημαδεύονταν από τον εμφύλιο πόλεμο.
Βασιλευομένη Δημοκρατία | |
Ημερομηνία σχηματισμού | 3 Ιανουαρίου 1945 |
---|---|
Ημερομηνία διάλυσης | 8 Απριλίου 1945 |
Πρόσωπα και δομές | |
Αρχηγός Κράτους | Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός αντιβασιλέας |
Πρόεδρος Κυβέρνησης | Νικόλαος Πλαστήρας |
Συνολικός αριθμός Μελών | 26 |
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα | κυβέρνηση συνεργασίας κομμάτων |
Ιστορία | |
Εκλογές | κυβέρνηση διορισμένη, όχι εκλεγμένη |
Θητεία νομοθετικού σώματος | χωρίς νομοθετικό σώμα |
Προηγούμενη | Κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου Εθνικής Ενότητος 1944 |
Διάδοχη | Κυβέρνηση Πέτρου Βούλγαρη Απρίλιος 1945 |
Ένα από τα αιτήματα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ προκειμένου να ενταχτούν στην προηγούμενη κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» ήταν η μη επάνοδος του βασιλέα Γεωργίου μέχρι να αποφασιστεί μέσω δημοψηφίσματος το πολιτειακό ζήτημα. Έτσι, με τη μεσολάβηση των Άγγλων, απέναντι στον δυστροπούντα βασιλέα, ορίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, -μια προσωπικότητα ευρείας αποδοχής, αγαπητή στο λαό και σεβαστή από τους πολιτικούς - ως Αντιβασιλέας της Ελλάδας, την 31η Δεκεμβρίου του 1944, ενώ ο βασιλιάς Γεώργιος παρέμεινε στο Λονδίνο.[1]
Στο διάγγελμά του προς τον Ελληνικό λαό επί τη αναλήψει της Αντιβασιλείας, ο Αρχιεπίσκοπος, επισημαίνει τις προτεραιότητές του : «...θεωρούμεν πρώτιστον καθήκον να διακηρύξωμεν, δημοσία και επισήμως, την ανάγκην της άνευ αναβολής αναστηλώσεως του κύρους του Κράτους έναντι πάντων και της αμέσου καταπαύσεως της εθνοκτόνου αδελφικής αιματοχυσίας.(...) επιμένομεν εις την εθνικώς επιτακτικήν ανάγκην της αμέσου συμφωνίας περί διακοπής των συγκρούσεων, ως αναγκαίας απαρχής και προϋποθέσεως προς επίτευξιν των ριζικών και σωστικών λύσεων (...)επιπλέον, καλούμεν, εν ονόματι της δεινοπαθούσης Πατρίδος, τους ενόπλους, όπως συμφωνήσουν να καταθέσουν πάραυτα τα όπλα και εμπιστευτούν εις την Αντιβασιλείαν και εις την Κυβέρνησιν αυτής, την ορθήν, δικαία και δια δημοκρατικών μέσων επίλυσιν των επιμάχων ζητημάτων...» [2]
Αμέσως μετά την όρκιση του Αρχιεπισκόπου ως Αντιβασιλέα, η κυβέρνηση Παπανδρέου έσπευσε να υποβάλλει την παραίτησή της.
Ο Νικόλαος Πλαστήρας, ως "πρόσωπο κοινής αποδοχής" ανέλαβε να σχηματίσει κυβέρνηση. Στις 5 Ιανουαρίου, και ενώ είχε αρχίσει η υποχώρηση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ από την Αθήνα, ο Πλαστήρας ζητάει με το διάγγελμά του: «...προσκαλώ όθεν τους παραπλανηθέντας να πιστεύσουν από σήμερον τουλάχιστον, εις τον λόγον μου ότι ουδείς κίνδυνος υπάρχει επιβολής βιαίας καταστάσεως και να καταθέσουν άνευ και της ελαχίστης αναβολής τα όπλα προσερχόμενοι εις τας τάξεις του νομίμου Κράτους δια να συντελέσουν εις την ταχυτέραν αποκατάστασιν της ομαλότητας.» [3].
Η κυβέρνηση Πλαστήρα και το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο υπέγραψαν τη συμφωνία της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945 σε μια προσπάθεια κλεισίματος των πληγών των «Δεκεμβριανών».
Η προσωπικότητα και οι πράξεις του στρατηγού Πλαστήρα, σύντομα, ανέτρεψαν το υπέρ αυτού ρεύμα που είχε δημιουργηθεί. Συγκεκριμένα, αφενός ο Πλαστήρας αδυνατούσε να συνεργαστεί με τον πανίσχυρο τότε στην Ελλάδα, βρετανικό παράγοντα, αφετέρου η πολιτική του (που σύμφωνα με τον Γεώργιο Παπανδρέου βασιζόταν στον προσπορισμό κομματικών οφελών) δυσαρεστούσε τους Έλληνες πολιτικούς παράγοντες. Με την ενθάρρυνση και μελών του Λαϊκού κόμματος, οι Άγγλοι αποφάσισαν την παύση της κυβέρνησης Πλαστήρα. [4]Έτσι μια επιστολή του Νικολάου Πλαστήρα, - γραμμένη τον Σεπτέμβριο του 1941 (όταν ο στρατηγός βρισκόταν προ πολλού στη Γαλλία), όπου εκφραζόταν η διαφωνία του με τις ελληνικές πολιτικές και στρατιωτικές επιλογές που οδήγησαν στην Γερμανική κατοχή της χώρας [5] που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 1945 στη φιλοβασιλική εφημερίδα «Ελληνικόν Αίμα», ξεσήκωσε ανοιχτά πλέον τον πολιτικό κόσμο εναντίον του και ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός πείστηκε να ζητήσει την παραίτηση της κυβέρνησής του.