Κρίση των ομήρων στο Ιράν (1979)
διπλωματική κρίση μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ / From Wikipedia, the free encyclopedia
Με τον όρο κρίση των ομήρων γίνεται αναφορά στη διπλωματική κρίση που ξέσπασε μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ όταν 52[3] Αμερικανοί κρατήθηκαν όμηροι στην αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη από μια ομάδα ισλαμιστών φοιτητών. Η κρίση διήρκεσε από τις 4 Νοεμβρίου 1979 μέχρι τις 20 Ιανουαρίου του 1981. Αφού απέτυχαν διπλωματικές προσπάθειες της αμερικανικής κυβέρνησης, επιβλήθηκαν οικονομικές πιέσεις στο Ιράν, όπως εμπάργκο σε ιρανικά προϊόντα και δέσμευση ιρανικών καταθέσεων σε αμερικανικές τράπεζες. Ακολούθησαν απειλές στρατιωτικής επέμβασης και μια αποτυχημένη μυστική επιχείρηση διάσωσης των ομήρων, γνωστή με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Νύχι του Αετού» (αγγλ. Operation Eagle Claw), η οποία κατέληξε στο θάνατο οκτώ Αμερικανών στρατιωτών και ενός ιρανού πολίτη. Η κρίση έληξε με τη διακήρυξη του Αλγερίου που υπογράφτηκε στις 19 Ιανουαρίου 1981 και η οποία, μεταξύ άλλων, προέβλεπε πως οι ΗΠΑ δεν θα αναμιγνύονταν στρατιωτικά ή πολιτικά στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν. Η κατάληξη της κρίσης χαρακτηρίστηκε ως ήττα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ[4] έχοντας αρνητικές επιπτώσεις στην υποψηφιότητα του τότε προέδρου Τζίμι Κάρτερ. Οδήγησε στη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσιγκτον, σηματοδοτώντας παράλληλα την έναρξη μιας έντονης και μακράς περιόδου εχθρότητας μεταξύ των δύο χωρών[5]. Η κρίση των ομήρων έλαβε χώρα σε μια περίοδο πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας που διαδέχτηκε τα γεγονότα της ιρανικής επανάστασης. Ενώ για τον υπόλοιπο κόσμο το γεγονός της κατάληψης αντιμετωπίστηκε ως μια διεθνής κρίση, για το Ιράν υπήρξε κυρίως ένας αγώνας στο εσωτερικό της χώρας με αναφορά στο δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα[6]. Η κρίση, σε συνδυασμό με την στήριξη των φοιτητών από τον Ρουχολάχ Χομεϊνί, οδήγησε τον πρωθυπουργό Μεχντί Μπαζαργκάν σε παραίτηση.
Κρίση των ομήρων στο Ιράν | |||
---|---|---|---|
Μέρος της εδραίωσης της Ιρανικής Επανάστασης. | |||
Ιρανοί φοιτητές συνωστίζονται στην Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη (4 Νοεμβρίου 1979) | |||
Χρονολογία | 4 Νοεμβρίου 1979 – 20 Ιανουαρίου 1981 (444 ημέρες ή 1 έτος, 2 μήνες, 2 εβδομάδες και 2 ημέρες) | ||
Τόπος | Τεχεράνη, Ιράν | ||
Έκβαση | Απελευθέρωση ομήρων
| ||
Αντιμαχόμενοι | |||
Ηγετικά πρόσωπα | |||
Απολογισμός | |||
|
Κυρίαρχο ρόλο στα γεγονότα της κατάληψης της αμερικανικής πρεσβείας και της ομηρίας των Αμερικανών υπαλλήλων είχαν οι τρεις φοιτητές Ιμπραΐμ Ασγαρζαντέ, Αμπάς Αμπντί και Μοχσέν Μιρνταμαντί, εκ των οποίων ο πρώτος φαίνεται πως είχε την αρχική ιδέα του σχεδίου τους[7]. Στις 4 Νοεμβρίου 1979, περίπου 300 Ιρανοί φοιτητές κατέλαβαν την αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη. Την ίδια περίοδο ο σάχης Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί βρισκόταν στις ΗΠΑ για θεραπεία κατά του καρκίνου, γεγονός που ερμηνεύτηκε ως μια νέα απόπειρα των ΗΠΑ για ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν, όπως είχε συμβεί το 1953, με σκοπό την ανατροπή του νέου καθεστώτος που διαμορφωνόταν μετά τα γεγονότα της ιρανικής επανάστασης. Στη διάρκεια της κρίσης, οι σπουδαστές προέβαλαν ευαίσθητα έγγραφα που βρέθηκαν στο αρχείο της πρεσβείας, ερμηνεύοντας αυτά ως απόδειξη της ύπαρξης ενός κινήματος για την ανατροπή της ιρανικής επανάστασης. Με αυτό τον τρόπο δικαιολόγησαν τη συνέχιση της κατάληψης της πρεσβείας, η οποία χαιρετίστηκε και ως «δεύτερη ισλαμική επανάσταση»[8]. Η κατάληψη αντιμετωπίστηκε θετικά όχι μόνο από τον κλήρο αλλά και από την αντι-ιμπεριαλιστική αριστερά, όπως για παράδειγμα το κόμμα Τουντέχ[9].