Κατάλογος αρχηγών κράτους της Σοβιετικής Ένωσης
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Σύνταγμα της Σοβιετικής Ένωσης αναγνώριζε το Προεδρείο του Ανωτάτου Σοβιέτ και προηγουμένως την Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή (ΚΕΕ) του Συνεδρίου των Σοβιέτ , ως τα υψηλότερα όργανα κρατικής εξουσίας στην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ). Σύμφωνα με τα συντάγματα του 1924, 1936 και 1977 οι φορείς αυτοί υπηρετούσαν ως συλλογικοί αρχηγοί του κράτους της Σοβιετικής Ένωσης.[1] Ο Πρόεδρος των οργανισμών αυτών προσωπικά εκτελούσε τα κυρίως τελετουργικά καθήκοντα που τους ανατίθονται ως ενιαίοι αρχηγοί κράτους[2] αλλά είχαν λίγη πραγματική δύναμη.
Η Σοβιετική Ένωση ιδρύθηκε το 1922. Ωστόσο, το πρώτο σύνταγμα της χώρας εγκρίθηκε το 1924. Πριν από εκείνη την εποχή, το σύνταγμα της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του 1918 εκδιδόταν ως σύνταγμα της ΕΣΣΔ. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1918, ο πρόεδρος της Πανρωσικής Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής (ΚΕΕ) ήταν αρχηγός κράτους και είχε τη δύναμη να καθορίσει ποια θέματα εισοδήματος και φορολόγησης θα πάνε στον κρατικό προϋπολογισμό και ποια στα τοπικά Σοβιέτ. Η ΚΕΕ μπορούσε επίσης να περιορίσει τους φόρους.[3] Σε περιόδους μεταξύ των συγκλήσεων του Συνεδρίου των Σοβιέτ η ΚΕΕ είχε υπέρτατη δύναμη.[4] Μεταξύ των συνεδριών του Συνεδρίου των Σοβιέτ η ΚΕΕ ήταν υπεύθυνη για όλες τις υποθέσεις του Συνεδρίου των Σοβιέτ.[5] Η ΚΕΕ και το Συνέδριο των Σοβιέτ αντικαταστάθηκε από το Προεδρείο του Ανωτάτου Σοβιέτ μετά από αρκετές τροποποιήσεις στο σύνταγμα του 1936 το 1938.[6]
Το Ανώτατο Σοβιέτ ήταν το ανώτατο όργανο της κρατικής εξουσίας και ήταν το μοναδικό όργανο που κατείχε νομοθετική εξουσία στη Σοβιετική Ένωση.[6] Οι συνεδρίες του Ανωτάτου Σοβιέτ συγκαλούνταν από το Προεδρείο δύο φορές τον χρόνο, ωστόσο ειδικές συνεδρίες θα μπορούσαν να συγκληθούν υπό τις διαταγές μιας οποιαδήποτε Δημοκρατίας της Σοβιετικής Ένωσης.[6] Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και του Σοβιέτ των Εθνικοτήτων το Προεδρείο θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιτροπή συνδιαλλαγής. Αν αυτή η επιτροπή αποτύγχανε το Προεδρείο θα μπορούσε να διαλύσει το Ανώτατο Σοβιέτ και να ζητήσει νέες εκλογές.[6] Ο Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ, μαζί με τον πρώτο και δεκαπέντε άλλους αντιπροέδρους, σύμφωνα με το σύνταγμα του 1977, εκλέγονταν από τους βουλευτές του Ανωτάτου Σοβιέτ.[7] Όπως και με την ΕΕΚ επί Ιωσήφ Στάλιν, ο Πρόεδρος του Προεδρείου είχε πολύ λίγη εξουσία, επειδή η υπέρτατη εξουσία ήταν στα χέρια του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ).[8]
Η Προεδρία ιδρύθηκε το 1990 και ο Πρόεδρος, σύμφωνα με το τροποποιημένο σύνταγμα, εκλεγόταν από το Σοβιετικό λαό με άμεση και μυστική ψηφοφορία. Ωστόσο, ο πρώτος και μοναδικός Πρόεδρος της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, εξελέγη από το δημοκρατικά εκλεγμένο Κογκρέσο των Αντιπροσώπων του Λαού.[9] Σε σχέση με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι εθνικές εκλογές για το αξίωμα του Προέδρου δεν έγιναν ποτέ. Για να εκλεγεί στο αξίωμα, ένα πρόσωπο θα έπρεπε να ήταν Σοβιετικός πολίτης και μεγαλύτερος από 35 ετών, αλλά μικρότερος από 65 ετών. Το ίδιο άτομο δεν θα μπορούσε να εκλεγεί πρόεδρος για περισσότερες από δύο θητείες.[10] Η Προεδρία ήταν το υψηλότερο κρατικό αξίωμα, και ήταν το πιο σημαντικό αξίωμα στη Σοβιετική Ένωση σε επιρροή και αναγνώριση, επισκιάζοντας τον πρωθυπουργό και το Γενικό Γραμματέα. Με την ίδρυση της Προεδρίας η εκτελεστική εξουσία μοιράστηκε μεταξύ του Προέδρου και του Πρωθυπουργού. Η Προεδρία είχε ευρείες αρμοδιότητες, όπως η ευθύνη για τις διαπραγματεύσεις με την ιδιότητα του μέλους του Υπουργικού συμβουλίου με το Ανώτατο Σοβιέτ;[11] ενώ ο Πρωθυπουργός ωστόσο ήταν υπεύθυνος για τη διαχείριση της νομενκλατούρας και οικονομικών θεμάτων.[12]