Ιράν
χώρα της Μέσης Ανατολής / From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Ιράν (περσικά: ايران), επίσημα Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν (περσικά: جمهوری اسلامی ايران), ανεπίσημα Περσία, είναι χώρα της Μέσης Ανατολής στη Νοτιοδυτική Ασία. Ενώ τοπικά η χώρα ήταν γνωστή ως Ιράν από την αρχαιότητα, έως το 1935 η επικρατούσα ονομασία παγκοσμίως ήταν Περσία. Μετά το 1935 χρησιμοποιούνταν διεθνώς και οι δύο ονομασίες, ο όρος Ιράν όμως καθιερώθηκε έκτοτε ως επίσημη ονομασία της χώρας.
Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν
جمهوری اسلامی ايران Τζομχουρί-γιε Εσλαμί-γιε Ιράν | |||
---|---|---|---|
| |||
Εθνικό σύνθημα: Esteqlāl, āzādi, jomhuri-ye eslāmi (περσικά: Ανεξαρτησία, ελευθερία, Ισλαμική Δημοκρατία) | |||
Η θέση του Ιράν (πράσινο) | |||
και μεγαλύτερη πόλη | Τεχεράνη 35°41′N 55°25′E | ||
Περσικά | |||
Θρησκεία | Σιιτικό ισλάμ | ||
Ισλαμική Προεδρική Δημοκρατία (Εκλεκτορική Θεοκρατική Συνταγματική Μοναρχία) | |||
Αλί Χαμενεΐ Μασούντ Πεζεσκιάν[1] Μοχάμαντ Μοκμπέρ | |||
Νομοθετικό σώμα | Ισλαμική Συμβουλευτική Συνέλευση | ||
Ανεξαρτησία Ιρανική Επανάσταση Ισχύον Σύνταγμα | 11 Φεβρουαρίου 1979 3 Δεκεμβρίου 1979, αναθεωρήθηκε στις 28 Ιουλίου 1989 | ||
• Σύνολο • % Νερό • Σύνορα Ακτογραμμή | 1.648.195 km2 (18η) 0,7 5.440 km 2.440 km | ||
Πληθυσμός • Εκτίμηση 20 Μαρτίου 2022 • Απογραφή 2011 • Πυκνότητα | 84.055.000[2] (19η) 75.149.669[3] 51,0 κατ./km2 (163η) | ||
ΑΕΠ (ΙΑΔ) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 1.454,517 δισ. $[4] 18.077 $[4] | ||
ΑΕΠ (ονομαστικό) • Ολικό (2016) • Κατά κεφαλή | 376,755 δισ. $[4] 4.682 $[4] | ||
ΔΑΑ (2021) | 0,774[5] (76η) – υψηλός | ||
Νόμισμα | Ριάλ (ريال) (IRR) | ||
• Θερινή ώρα | IRST (UTC +3:30) (UTC δεν χρησιμοποιείται) | ||
ISO 3166-1 | IR | ||
Internet TLD | .ir | ||
Οδηγούν στα | δεξιά | ||
Κωδικός κλήσης | +98 | ||
1Ο Αλί Χαμενεΐ, ως Υπέρτατος ηγέτης, κατέχει την πλήρη εξουσία στο Ιράν. Αυτός και το Συμβούλιο της Φρουράς έχουν δικαίωμα βέτο σε όλες τις αποφάσεις του κράτους |
Έχει έκταση 1.648.195 τ.χλμ. και πληθυσμό 84.055.000[2] σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022. Το Ιράν συνορεύει στα βόρεια με Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία και Τουρκμενιστάν, ανατολικά με Πακιστάν και Αφγανιστάν και δυτικά με Τουρκία και Ιράκ (Κουρδιστάν). Πρωτεύουσα είναι η Τεχεράνη, που αποτελεί το πολιτικό, πολιτιστικό, εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Το Ιράν θεωρείται σημαντική περιφερειακή δύναμη και καταλαμβάνει εξέχουσα θέση σε θέματα παγκόσμιας ενεργειακής πολιτικής και οικονομίας, ως αποτέλεσμα κυρίως των μεγάλων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει. Η χώρα είναι επίσης μέλος του ΟΠΕΚ και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Ιστορικά, είναι από τις περιοχές του κόσμου όπου αναπτύχθηκαν οι πρώτοι σημαντικοί πολιτισμοί, με τους πρώτους οργανωμένους οικισμούς το 7.000 π.Χ., ενώ από την πρώτη χιλιετία π.Χ. έως τον 7ο αιώνα μ.Χ. εγκαθιδρύθηκαν μεγάλες αυτοκρατορίες: Αχαιμενίδες, Πάρθοι, Σασσανίδες. Κατά τη χρυσή εποχή του Ισλάμ (7ος-11ος αιώνας), στο Ιράν άκμασαν οι επιστήμες: φιλοσοφία, ιατρική, αστρονομία, μαθηματικά καθώς και οι τέχνες και η λογοτεχνία. Το 1906 συστάθηκε το πρώτο κοινοβούλιο της χώρας, ενώ από την 1η Απριλίου 1979, έγινε ισλαμική δημοκρατία.
Το Ιράν είναι μια πολυπολιτισμική χώρα με πολλές εθνοτικές και γλωσσικές ομάδες. Οι μεγαλύτεροι είναι οι Πέρσες (61%), οι Αζέροι (16%), οι Κούρδοι (10%) και οι Λουρ (6%).[6]