Θάλασσα του Τιμόρ

Η Θάλασσα του Τιμόρ (Ινδονησιακά: Laut Timor) είναι μια σχετικά ρηχή θάλασσα που βρίσκεται στα βόρεια της νήσου Τιμόρ, στα ανατολικά της θάλασσας Αραφούρα και στα νότια της Αυστραλίας.

Θάλασσα του Τιμόρ
Η θάλασσα του Τιμόρ
Χώρες	Ανατολικό Τιμόρ, Αυστραλία, Ινδονησία
Έκταση	610.000 τ.χλμ.
Μέσο Βάθος	406 μ.
Μέγιστο Βάθος	3.300 μ. στην Τάφρο του Τιμόρ
Νησιά	Νήσος Μέλβιλ, Νήσοι Τίβι, Νήσοι Άσμορ και Καρτιέρ
Πόλεις	Ντάργουιν

Στη θάλασσα υπάρχουν ύφαλοι, ακατοίκητα νησιά και σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων. Η ανακάλυψη των αποθεμάτων συνοδεύτηκε από διαμάχες σε διεθνικό επίπεδο, που επιλύθηκαν με την υπογραφή της Συνθήκης του Ανατολικού Τιμόρ.

Το 2009 η Θάλασσα του Τιμόρ επλήγη από τη χειρότερη πετρελαιοκηλίδα σε διάστημα 25 χρόνων. ^[1]

Γεωγραφία

Η Θάλασσα του Τιμόρ βρίσκεται στον ανατολικό Ινδικό ωκεανό

Τα υδάτινο σώμα στα ανατολικά ονομάζεται θάλασσα Αραφούρα. Η θάλασσα του Τιμόρ είναι παρακείμενη σε τρεις σημαντικούς όρμους της βόρειας Αυστραλιανής ακτής, τον κόλπο του Ιωσήφ Βοναπάρτη, τον κόλπο του Μπιγκλ και τον κόλπο του Βαν Ντίμεν. Η πλησιέστερη πόλη στη θάλασσα είναι η Αυστραλιανή πόλη Ντάργουιν.^[2] Η μικρή πόλη Γουίνταμ βρίσκεται στα δυτικά του κόλπου του Κέιμπριτζ, έναν όρμο του κόλπου του Ιωσήφ Βοναπάρτη.

Στη Θάλασσα του Τιμόρ εκρέουν πολλά ποτάμια από τη Βόρεια Επικράτεια, όπως το ποτάμι Φις, ο ποταμός Κινγκ, ο ποταμός Ντράι, ο ποταμός Βικτόρια και οι ποταμοί Αλιγάτωρ. Στα ποτάμια από την περιοχή Κίμπερλι της Δυτικής Αυστραλίας, που εκρέουν στη θάλασσα του Τιμόρ περιλαμβάνονται ο ποταμός Ορντ, ο ποταμός Φόρεστ, ο ποταμός Πεντηκοστής και ο ποταμός Ντουράκ.^[3]

Η θάλασσα του Τιμόρ έχει πλάτος περίπου 480 χλμ. και καλύπτει μία έκταση περίπου 610.000 τ.χλμ. Το βαθύτερο σημείο της είναι η Τάφρος του Τιμόρ, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της θάλασσας και έχει βάθος 3.300 μ..^[4] Η υπόλοιπη θάλασσα είναι πολύ πιο ρηχή, με το μεγαλύτερο μέρος της να μην ξεπερνά σε βάθος τα 200 μ., καθώς υπερκαλύπτει την υφαλοκρηπίδα Σαχούλ, ένα τμήμα της Αυστραλιανής υφαλοκρηπίδας.^[5]

Οι ύφαλοι του Μπικμπάνκ είναι μια περιοχή στον κεκλιμένο θαλάσσιο βυθό, μεταξύ της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας και της Τάφρου του Τιμόρ, όπου βρίσκονται βυθισμένες όχθες και ρηχά νερά με ιδιαίτερα οικοσυστήματα.^[6] Τον Μάιο του 2010, ένας κρατήρας διαμέτρου περίπου 50 χλμ. ανακαλύφθηκε στο βυθό της θάλασσας του Τιμόρ. ^[7]

Εκταση

Τροπικός κυκλώνας Φλόιντ πάνω από τη θάλασσα του Τιμόρ, 2006

Ο Διεθνής Υδρογραφικός Οργανισμός ορίζει τη Θάλασσα του Τιμόρ ως ένα από τα υδατικά σώματα του Ανατολικού Ινδικού Αρχιπελάγους. Η οριοθέτηση είναι η εξής: ^[8]

Στο Βορρά: Το νοτιοανατολικό όριο της θάλασσας Σάβου, η νοτιοανατολική ακτή του Τιμόρ και το Νότιο όριο της θάλασσας Μπάντα.

Στην Ανατολή. Το δυτικό [όριο] της θάλασσας Αραφούρα.

Στο νότο. Η Βόρεια ακτή της Αυστραλίας από το Ακρωτήριο Ντον ως το Ακρωτήρι Λόντοντερι

Στη Δύση. Μία γραμμή από το Ακρωτήρι Λόντοντερι ως το νοτιοδυτικό σημείο της νήσου Ρότι

Μετεωρολογία

Πολλές τροπικές καταιγίδες και κυκλώνες έχουν ξεκινήσει ή περάσει από τη Θάλασσα του Τιμόρ, όπως ο τροπικός κυκλώνας Βίβιαν τον Φεβρουάριο του 2005^[9] και ο τροπικός κυκλώνας Γουίλι τον Μάρτιο του 2005, που ανάγκασε τις εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου της παράκτιας περιοχής να διακόψουν προσωρινά την λειτουργία τους.^[10]

Ύφαλοι και νησιά

Οι ύφαλοι του Ρόουλι, 2005

Στη θάλασσα υπάρχουν αρκετά νησιά, όπως η νήσος Μέλβιλ, ένα μέρος από τις νήσους Τίβι και οι νήσοι Άσμορ και Καρτιέρ.^[11] Λέγεται ότι οι πρώτοι άνθρωποι που έφτασαν στην Αυστραλία, διέσχισαν την θάλασσα του Τιμόρ «πηδώντας από νησί σε νησί».^[12][13]

Οι ύφαλοι Σκοτ και Σερινγκαπάταμ είναι σαν ατόλες δακτυλιοειδούς σχήματος στη θάλασσα του Τιμόρ. Στα δυτικά της ίδιας υφαλοκρηπίδας βρίσκονται οι κοραλλιογενείς ύφαλοι Ρόουλι.

Ρεύμα του Τιμόρ

Το ρεύμα του Τιμόρ είναι ένα επιφανειακό θαλάσσιο ρεύμα που ρέει νοτιοδυτικά κατά μήκος της ακτής του Τιμόρ στο Ινδονησιακό αρχιπέλαγος. Τροφοδοτείται από τις θάλασσες Αραφούρα και Μπάντα του Ειρηνικού ωκεανού και μεταφέρει 1-1,5 εκατομμύρια κ.μ. νερού ανά δευτερόλεπτο.^[14]

Κοιτάσματα πετρελαίου

Η πετρελαιοκηλίδα Μοντάρα στη θάλασσα του Τιμόρ, Σεπτέμβριος 2009.

Μπιγκ Τζον

Κάτω από τη θάλασσα του Τιμόρ υπάρχουν σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η επιβεβαίωση έγινε τον Ιούνιο του 1974, όταν το γεωτρύπανο της πλατφόρμας Μπιγκ Τζον στους υφάλους του Τροβαδούρου ανοίγοντας το πηγάδι Νο. 1 με βάθος 200 χλμ. εντόπισε μεγάλα κοιτάσματα.^[15][16] Από τότε έχουν κατασκευαστεί αρκετές παράκτιες εξέδρες άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου.^[17] Ένας αγωγός φυσικού αερίου μήκους 502 χλμ. ξεκινά από τα κοιτάσματα αερίου και διασχίζει τη θάλασσα του Τιμόρ για να φτάσει στις εγκαταστάσεις του σημείου Γουίκαμ, κοντά στην πόλη του Ντάργουιν.^[18]

Πετρελαιοκηλίδα της Μοντάρα

Η θάλασσα του Τιμόρ μολύνθηκε από τη μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα στην ιστορία της Αυστραλίας, όταν από τα κοιτάσματα πετρελαίου Μοντάρα διέρρευσαν πετρέλαιο, φυσικό αέριο και συμπύκνωμα φυσικού αερίου, από την 21η Αυγούστου ως την 3η Νοεμβρίου 2009.^[19][20][21] Η πετρελαιοκηλίδα είχε έκταση πάνω από 6.000 τ.χλμ. Οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων κατηγορήθηκαν για το συμβάν. Η επιχείρηση εκκαθάρισης της πετρελαιοκηλίδας κόστισε $5,3 εκατομ.^[22]

Συνθήκη της θάλασσας του Τιμόρ

Διαμαρτυρία εναντίον της Αυστραλίας τον Δεκέμβριο του 2013

Από τότε που ανακαλύφθηκαν τα κοιτάσματα πετρελαίου στη θάλασσα του Τιμόρ, κατά τη δεκαετία του 1970, υπήρξαν διαμάχες για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και εκμετάλλευσης των πόρων που βρίσκονται στο Κενό του ΤΙμόρ, δηλαδή το μέρος της θάλασσας του Τιμόρ που βρίσκεται εκτός χωρικών υδάτων οποιασδήποτε χώρας.^[23][24] Αυτές οι διαφωνίες αφορούσαν αρχικά την Αυστραλία και την Ινδονησία, και διευθετήθηκαν με την σύναψη της Συνθήκης για το Κενό του Τιμόρ το 1991.^[25] Αυτή έπαψε να ισχύει το 1999, όταν το Ανατολικό Τιμόρ ανεξαρτητοποιήθηκε από την Ινδονησία, και τότε συνάφθηκε η Συνθήκη για την θάλασσα του Τιμόρ μεταξύ του Ανατολικού Τιμόρ και της Αυστραλίας.^[26]

Η Συνθήκη για την θάλασσα του Τιμόρ, υπογράφτηκε την 20ή Μαΐου 2002. Στο πλαίσιο εφαρμογής της ιδρύθηκε η Εντεταλμένη Αρχή για τη Θάλασσα του Τιμόρ (TSDA), ένας οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων εξόρυξης πετρελαίου σε ένα τμήμα της θάλασσας του Τιμόρ που ονομάστηκε Κοινή Περιοχή Πετρελαιοπαραγωγών (JPDA).^[24] Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης της Κοινής Περιοχής μοιράστηκαν σε αναλογία 90:10 μεταξύ του Ανατολικού Τιμόρ και της Αυστραλίας.^[27]

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Τη δεκαετία του 1940 το Ιαπωνικό ναυτικό είχε στρατιωτικές βάσεις στη θάλασσα του Τιμόρ από όπου πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές στην Αυστραλία.^[28][29] Την 19η Φεβρουαρίου 1942 ένας στόλος από 4 αεροπλανοφόρα, 242 αεροσκάφη, 3 υποβρύχια και άλλες στρατιωτικές δυνάμεις του Ιαπωνικού ναυτικού επιτέθηκε στο Ντάργουιν της Αυστραλίας. Μετά τον βομβαρδισμό του Ντάργουιν, την 20ή Φεβρουαρίου 1942, ξεκίνησε η Μάχη του Τιμόρ που διήρκεσε μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943,^[30] και ήταν σημαντική στη θεατρική σκηνή του Ειρηνικού κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.^[31]

Παραπομπές

1. Andrew Burrell (29 April 2011). «Montara oil spill firm seeks permission for more drills». The Australian (News Limited). http://www.theaustralian.com.au/business/montara-oil-spill-firm-seeks-permission-for-more-drills/story-e6frg8zx-1226046540339. Ανακτήθηκε στις 22 May 2011.
2. «Survey Plan CP/5090 - localities within the Tiwi sub-region». Place Names Committee. Northern Territory Government of Australia. 5 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2019.
3. «Water in the Timor Sea Drainage Division» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Απριλίου 2020.
4. «Timor Sea | sea, Indian Ocean». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
5. «Geomorphic Features of the Continental Margin of Australia» (PDF).
6. «Big Bank Shoals» (PDF).
7. Jess Teideman (21 Μαΐου 2010). «Vast asteroid crater found in Timor Sea». Australian Geographic. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2010.
8. «Limits of Oceans and Seas, 3rd edition» (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. σελ. 28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2019.
9. «Hurricane Vivienne: 04/05/1994 - 04/13/1994». Weather Underground. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
10. «Tropical cyclone Willy» (PDF).
11. «The biogeography of the Australian North West shelf» (PDF).
12. «Island-hopping study shows most likely route first people took to Australia». The Independent (στα Αγγλικά). 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
13. «Explained: The journey of the first Australians». Cosmos Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
14. «Timor Current | current, South Pacific Ocean». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
15. «TIMELINE-Australia and East Timor's struggle to develop Sunrise gas fields» (στα αγγλικά). Reuters. 2013-08-30. https://www.reuters.com/article/timor-australia-gas-idUSL4N0GS1CT20130830. Ανακτήθηκε στις 2019-12-17.
16. «Robert King analysis». www.laohamutuk.org. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
17. «Το αλφαβητάρι των εξορύξεων» (PDF).
18. «Mapping and Development of Industry Capabilities in Timor–Leste - Advisian». www.advisian.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
19. «Department of the Environment and Energy». Department of the Environment and Energy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
20. «Υγροποιημένο φυσικό αέριο». Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (NGL) είναι υγροί ή υγροποιημένοι υδρογονάνθρακες που λαμβάνονται από φυσικό αέριο σε εγκαταστάσεις διαχωρισμού ή σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας αερίου. Στα υγρά φυσικού αερίου περιλαμβάνονται το αιθάνιο, το προπάνιο, το βουτάνιο (σύνηθες βουτάνιο και ισοβουτάνιο), το πεντάνιο και το ισοπεντάνιο, καθώς και τα πεντάνια plus (που ενίοτε αναφέρονται ως κοινή βενζίνη ή συμπύκνωμα).
21. «Υγροποιημένο φυσικό αέριο». Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ ή Liquefied Natural Gas - LNG) είναι φυσικό αέριο που ψύχεται σε θερμοκρασία –160ο C, προκειμένου να υγροποιηθεί. Έτσι, διευκολύνεται η μεταφορά του με δεξαμενόπλοια αφού καταλαμβάνει πολύ μικρότερο όγκο για να αποθηκευτεί.
22. «Oil spill finally stopped: company». www.webcitation.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2019.
23. «Minding The Timor Gap | Dollars & Sense». www.dollarsandsense.org. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
24. Richard Baker (21 Απριλίου 2007). «New Timor treaty 'a failure'». Theage.com.au. The Age Company Ltd. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2010.
25. «Treaty between Australia and the Republic of Indonesia on the Zone of Cooperation in an Area between the Indonesian Province of East Timor and Northern Australia [Timor Gap Treaty] [1991] ATS 9». www.austlii.edu.au. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
26. «Timor Sea Treaty Between the Government of East Timor and the Government of Australia (Dili, 20 May 2002) - [2003] ATS 13». www.austlii.edu.au. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
27. Office, Australian Taxation. «Timor Sea Treaty - Joint Petroleum Development Area instructions 2018». www.ato.gov.au (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
28. «Northern Territory Library | Summary of Roll of Honour». www.ntlexhibit.nt.gov.au. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
29. «Bombing of Darwin: 70 years on». ABC News (στα Αγγλικά). 17 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
30. «Dutch West Timor Island in 1942». dutcheastindies.webs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019.
31. Kafka, Roger. (1946). Warships of the world [microform]. Cornell Maritime Press. 17114142.