Ζουότουφ

Το Ζουότουφ (πολωνικά: Złotów, γερμανικά: Flatow‎‎) είναι πόλη και η έδρα του Πόβιατ Ζουότουφ, στο Βοεβοδάτο της Μεγάλης Πολωνίας της βορειοδυτικής Πολωνίας. Τα έτη 1975 έως 1998, ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Πίουα. Ο πληθυσμός του είναι 18.373 κάτοικοι (2020).^[3]

Ζουότουφ
Σημαία Έμβλημα
Ζουότουφ
Χώρα	Πολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγή	Πόβιατ Ζουότουφ
Έκταση	11,58 km²
Υψόμετρο	110 μέτρα
Πληθυσμός	18.768 (31  Μαρτίου 2021)[2]
Ταχ. κωδ.	77-400
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η πόλη βρίσκεται στον ποταμό Γκουόμια και περιβάλλεται από πέντε λίμνες. Είναι μέρος της ιστορικής περιοχής της Μείζονος Πολωνίας. Μια σιδηροδρομική γραμμή συνδέει την πόλη με την Πίουα και το Χοϊνίτσε, στην οποία λειτουργούν επίσης τοπικές λεωφορειακές γραμμές. Το τοπικό εργοστάσιο κουφωμάτων Metaplast είναι ο μεγαλύτερος βιομηχανικός εργοδότης. Το Euro Eco Meeting διοργανώνεται τακτικά εκεί κάθε Ιούλιο.

Ιστορία

Το Ζουότουφ είναι το ιστορικό κέντρο του βόρειου τμήματος της Κράινα. Η ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή χρονολογείται από τον 8ο αιώνα π.Χ.. Γύρω στο 700 μ.Χ., ένα λοφώδες οχυρό στην όχθη της λίμνης Μπάμπα ήταν η κατοικία ενός αρχηγού μια πομερανικής φυλής. Η γη ανήκε στους δούκες της Ανατολικής Πομερανίας από τον οίκο των Σαμβορίδων εντός της διαιρεμένης Πολωνίας και μετά τον θάνατο του τελευταίου δούκα, Μέστβιν Β΄, το 1294 πέρασε υπό την άμεση κυριαρχία της δυναστείας των Πιαστ. Στις αρχές του 14ου αιώνα καταλήφθηκε από τους Τεύτονες Ιππότες. Το Ζουότουφ αναφέρθηκε το 1370 στο χρονικό του Γιαν του Τσάρνκουφ. Το 1370, το Ζουότουφ έλαβε δικαιώματα του Μαγδεμβούργου ενώ βρισκόταν υπό πολωνική κυριαρχία. Σύμφωνα με την τελευταία διαθήκη του Πολωνού βασιλιά Καζίμιρ Γ΄ του Μέγα μετά τον θάνατό του το 1370, ο εγγονός του, Καζιμίρ Δ΄ της Πομερανίας-Στολπ, επρόκειτο να κληρονομήσει τα εδάφη Ντόμπζιν, Μπίντγκοστς, Κρουσφίτσα, Ζουότουφ και Βάουτς ως φέουδα.^[4]

Μπαρόκ Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Το Ζουότουφ καταστράφηκε από τους Τεύτονες Ιππότες το 1455 κατά τη διάρκεια του Δεκατριετούς Πολέμου.^[5] Η πόλη αργότερα ανήκε στην οικογένεια Ποτουλίτσκι (Potulicki) που της έδωσε ένα νέο γοτθικό κάστρο σε αναγεννησιακό στυλ στις αρχές του 17ου αιώνα. Το 1619, ο Γιαν Ποτουλίτσκι εξέδωσε ιδρυτικό έγγραφο για την εκκλησία και την ενορία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αργότερα πέρασε στην οικογένεια Γκρουντζίνσκι (Grudziński). Το 1665, η πόλη είχε ακόμα τα δικαιώματα του Μαγδεμβούργου. Το κάστρο καταστράφηκε κατά τη σουηδική εισβολή το 1657. Ο βομβαρδισμός κατέστρεψε επίσης άλλα μέρη της πόλης, συμπεριλαμβανομένου του δημαρχείου. Μια νέα εκκλησία, που στέκεται ακόμα και σήμερα, ιδρύθηκε εκεί το 1664 από τον Άντζεϊ Κάρολ Γκρουντζίνσκι. Μετά το τέλος της διακυβέρνησης της οικογένειας Γκρουντζίνσκι το 1688, η οικογένεια Ντζιαουίνσκι (Działyński) ήρθε στην εξουσία.

Από το 1709 έως το 1711, μια πανώλη εξαπλώθηκε στην περιοχή. Σύμφωνα με ελλιπή εκκλησιαστικά αρχεία, περίπου 1.650 άνθρωποι πέθαναν ως αποτέλεσμα της επιδημίας. Μετά τον πρώτο διαμελισμό της Πολωνίας το 1772, το Ζουότουφ ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Πρωσίας. Το 1784, χτίστηκε μια προτεσταντική ξύλινη εκκλησία στην πλατεία της μεγάλης αγοράς, η οποία κατά το χρονικό διάστημα 1829–31 αντικαταστάθηκε από μια σύγχρονη εκκλησία που σχεδιάστηκε από τον Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ.

Από το 1772 έως το 1945, ως τμήμα της Πρωσίας και αργότερα της Γερμανικής Αυτοκρατορίας ήταν γνωστό ως Flatow (Φλάτοφ). Η πόλη έλαβε το καθεστώς κομητείας (Kreis) το 1818. Ήταν μέρος του Κράις Φλάτοφ στην πρωσική επαρχία της Δυτικής Πρωσίας. Το 1871, ολοκληρώθηκε μια σιδηροδρομική γραμμή από την Πίουα (τότε Schneidemühl). Εκείνη την εποχή, πολλοί ντόπιοι μετανάστευσαν στην Αμερική, συμπεριλαμβανομένων πολλών μελών της τοπικής πολωνικής κοινότητας. Παρά την πολιτική γερμανοποίησης των πρωσικών αρχών, οι ντόπιοι Πολωνοί ίδρυσαν πολλές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της Λαϊκής Τράπεζας (Bank Ludowy), της χορωδίας Cecylia, η οποία είναι μια από τις παλαιότερες ακόμη υπάρχουσες χορωδίες της Μείζονος Πολωνίας και έναν γεωργικό και εμπορικό συνεταιρισμό, όπου και οι τρεις αυτές οντότητες λειτουργούν μέχρι σήμερα.^[5]

Αρχηγεία του μεσοπολέμου διαφόρων πολωνικών οργανώσεων

Το 1919, αποφασίστηκε ότι το ανατολικό τμήμα του Κράις Φλάτοφ θα παραχωρηθεί στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία και το δυτικό τμήμα του κράις, συμπεριλαμβανομένης της πόλης Φλάτοφ θα παραμείνει στη Γερμανία. Αυτό προκάλεσε τεράστιες διαμαρτυρίες από τη μεγάλη πολωνική μειονότητα της πόλης (περίπου 12%) και τις γύρω αγροτικές εκτάσεις. Από το 1922 έως το 1938, το Φλάτοφ ήταν μέρος της νεοσύστατης επαρχίας Grenzmark Posen-Δυτική Πρωσία εντός της Γερμανίας. Όταν αυτή η επαρχία διαλύθηκε την 1η Οκτωβρίου 1938, ο Φλάτοφ ενσωματώθηκε στην Επαρχία Πομερανίας. Παρ΄ όλα αυτά, η πόλη έγινε η έδρα των τοπικών παραρτημάτων της Ένωσης Πολωνών στη Γερμανία και της Πολωνο-Καθολικής Σχολικής Εταιρείας.^[5] Οι ντόπιοι Πολωνοί κατάφεραν να ιδρύσουν ένα πολωνικό σχολείο, προσχολικό σταθμό,^[5] βιβλιοθήκη^[6] και τον ποδοσφαιρικό σύλλογο Σπάρτα Ζουότουφ (σύλλογος πολλαπλών τμημάτων μετά τον πόλεμο). Ο πολωνικός τύπος εξακολουθούσε να κυκλοφορεί στην πόλη.^[5] Το πολωνικό σχολείο καταστράφηκε από τους Γερμανούς τη δεκαετία του 1930,^[7] και η τοπική συναγωγή καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Νύχτας των Κρυστάλλων το 1938. Το 1939, λίγο πριν την εισβολή στην Πολωνία, ντόπιοι Πολωνοί ακτιβιστές και δάσκαλοι συνελήφθησαν και αργότερα φυλακίστηκαν σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.^[8] Τους τελευταίους μήνες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη καταλήφθηκε από τα πολωνικά στρατεύματα στη Μάχη του Ζουότουφ στις 31 Ιανουαρίου 1945 και τελικά επανενσωματώθηκε με την Πολωνία.^[5]

Τελετή αποκαλυπτηρίων του μνημείου του Πιαστ του Τροχοποιού το 1957

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα επανασχεδιασμένα σύνορα που επιβλήθηκαν στη Γερμανία και την Πολωνία από τη Σοβιετική Ένωση στη Συμφωνία του Πότσνταμ, τοποθέτησαν την πόλη, για άλλη μια φορά, εντός της Πολωνίας. Ο πρώτος μεταπολεμικός δήμαρχος της ήταν ο Γιαν Κότσικ, κορυφαίος προπολεμικός Πολωνός ακτιβιστής στο Ζουότουφ, ο οποίος φυλακίστηκε από τους Γερμανούς στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ζάξενχαουζεν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ήδη το 1945, ιδρύθηκαν νέα πολωνικά σχολεία και τόσο ο αθλητικός σύλλογος Σπάρτα Ζουότουφ όσο και η χορωδία «Cecylia» ξανάρχισαν τις δραστηριότητές τους.^[5] Το Πολιτιστικό Κέντρο ιδρύθηκε το 1946 και η Δημοτική Βιβλιοθήκη το 1947.^[5] Το 1957, αποκαλύφθηκε στο Ζουότουφ το μοναδικό μνημείο του Πιαστ του Τροχοποιού στην Πολωνία, του ημι-θρυλικού ιδρυτή του Οίκου των Πιαστ.^[5][9] Το 1961 ιδρύθηκε το Περιφερειακό Μουσείο.^[5]

Δημογραφική ανάπτυξη

Architecture of Złotów (examples)

Δημαρχείο

Εκκλησία του Αγίου Στανίσλαους Κόστκα

Κτίριο Πόβιατ Ζουότουφ Office

Μουσείο του Ζουότουφ

Πλατεία Παντερέφσκι

Saint Roch church

Έτος	Κάτοικοι	Σημειώσεις
1783	0 1.597	Συμπεριλαμβανομένων περίπου 600 Γερμανών Προτεστάντων, 300 Καθολικών και 714 Εβραίων[10]
1805	0 1.764	Συμπεριλαμβανομένων 1.058 Χριστιανών και 705 Εβραίων[11]
1831	0 1.960	[12]
1849	0 2.841	[13]
1853	0 2.772	Συμπεριλαμβανομένων 2.163 Χριστιανών και 609 Εβραίων[11]
1864	0 3.172	Συμπεριλαμβανομένων 1.631 Προτεστάντων και 993 Καθολικών[14]
1871	3.311	Συμπεριλαμβανομένων 1.700 Προτεστάντων και 1.050 Καθολικών (730 Πολωνοί)[15]
1875	0 3.510	[16]
1880	0 3.921	[16]
1890	0 3.852	Συμπεριλαμβανομένων 2.082 Προτεστάντων, 1.368 Καθολικών και 402 Εβραίων (800 Πολωνοί)[16]
1925	0 5.939	Συμπεριλαμβανομένων 3.555 Προτεστάντων, 2.105 Καθολικών και 211 Εβραίων[17]
1933	0 7.112	[16]
1939	0 7.496	[16]
2012	18.754

Διεθνείς σχέσεις

Αδελφοποιημένες πόλεις

Το Ζουότουφ είναι αδελφοποιημένο με τις:

• Ράτενο, Γερμανία
• Έγκεσιν, Γερμανία
• Γκίφορν, Γερμανία

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 50387. Ανακτήθηκε στις 27  Ιανουαρίου 2024.
2. bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/023016031011-0967423?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2022.
3. «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
4. Βέρνερ Μπούχολς, Pommern, Siedler, 1999, σελ. 154-158, (ISBN 3-88680-272-8) (γερμανικά)
5. «Dzieje Złotowa». Złotów - Wielkopolskie Zdroje (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020.
6. Βαρντζίνσκα 2009, σελ. 31.
7. Βαρντζίνσκα 2009, σελ. 33-34.
8. Βαρντζίνσκα 2009, σελ. 76, 79.
9. «Złotów - Pomnik Piasta Kołodzieja». PolskaNiezwykla.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020.
10. Johann Friedrich Goldbeck: Vollständige Topographie des Königreichs Preußen. Part II, Marienwerder 1789, pσελ. 99-100, no. 4). (γερμανικά).
11. F. W. F. Schmitt: Topographie des Flatower Kreises. In: Preußische Provinzialblätter, Andere Folge, Vol. VII, Königsberg 1855, σελ. 116 (γερμανικά).
12. August Eduard Preuß: Preußische Landes- und Volkskunde. Königsberg 1835, σελ. 377, no. 6 (γερμανικά).
13. Amtsblatt für den Regierungsbezirk Marienwerder. Vol. 43, No. 23 from 8 June 1853, σελ. 135 (γερμανικά).
14. E. Jacobson: Topographisch-statistisches Handbuch für den Regierungsbezirk Marienwerder, Danzig 1868, pσελ. 4–5, no. 36 (γερμανικά).
15. Neumann, Gustav (1874). Das Deutsche Reich in geographischer, statistischer und topographischer Beziehung (στα Γερμανικά). Müller.
16. Michael Rademacher Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern - Landkreis Flatow (2006) (γερμανικά).
17. Gunthard Stübs und Pommersche Forschungsgemeinschaft: Die Stadt Flatow im ehemaligen Kreis Flatow in Pommern Αρχειοθετήθηκε 2019-10-01 στο Wayback Machine. (2011) (γερμανικά).

Πηγές

• Βαρντζίνσκα, Μάρια (2009). Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ζουότουφ

• Επίσημος ιστότοπος
• Ιστότοπος του πόβιατ με μερικές πληροφορίες για την πόλη