Δύο Έννοιες της Ελευθερίας
From Wikipedia, the free encyclopedia
«Δύο Έννοιες της Ελευθερίας» είναι ο τίτλος της εναρκτήριου διάλεξης που δόθηκε από τον φιλελεύθερο φιλόσοφο Αϊζάια Μπερλίν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στις 31 Οκτωβρίου 1958. Μεταγενέστερα εκδόθηκε ως 57-φυλλο έντυπο στην Οξφόρδη από την Clarendon Press. Επιπλέον εμφανίζεται στη συλλογή εγγράφων του Μπερλίν, η οποία τιτλοφορείται «Δοκίμια περί Ελευθερίας» (1969) και το 2002 επανεκδόθηκε σε μία συλλογή με τον απλό τίτλο «Ελευθερία[2]».
Αϊζάια Μπερλίν, Five Essays on Liberty: An Introduction[1]
Το δοκίμιο με την αναλυτική προσέγγισή του ως προς τον ορισμό των συλλήψεων της πολιτικής, επανεισήγαγε τη μελέτη της πολιτικής φιλοσοφίας στις μεθόδους της αναλυτικής φιλοσοφίας. Επίσης αποτελεί ένα από τα πρώτα έργα του Μπερλίν που εκφράζει την ηθική του αντίληψη αναφορικά με την αξία του πλουραλισμού. Ο Μπερλίν όρισε την αρνητική όψη της ελευθερίας (όπως ο όρος «ελευθερία» χρησιμοποιήθηκε από τον Τόμας Χομπς[3]) ως απουσία εξαναγκασμού ή παρέμβασης μέσω ιδιωτικής δράσης πρακτόρων, από ένα εξωτερικό κοινωνικό σώμα. Επίσης την όρισε ως ένα σχετικά πρόσφατο πολιτικό ιδεώδες, το οποίο επανεμφανίστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα, μετά την αργή και άναρθρη γέννησή του κατά τα αρχαίες διδασκαλίες του σοφιστή Αντιφώντα, τη μαθητεία των Κυρηναϊκών και του Οτάνη μετά το θάνατο του ψευδο-Σμέρδη[4]. Στην εισαγωγή του δοκιμίου ο Μπερλίν γράφει:
Όσον αφορά στον Οτάνη, δεν επιθυμούσε ούτε να εξουσιάζει ούτε να εξουσιάζεται- το ακριβώς αντίθετο από τη συλλογιστική του Αριστοτέλη για την πραγματική κοινωνική ελευθερία... [Αυτό το ιδεώδες] παραμένει απομονωμένο και, μέχρι την εποχή του Επίκουρου, μη ανεπτυγμένο... η έννοια δεν είχε προκύψει ρητά[5]