From Wikipedia, the free encyclopedia
Το Γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας είναι περιστερόμορφο πτηνό της οικογενείας των Περιστεριδών, που απαντά αποκλειστικά στην Νέα Γουινέα. [i] Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Goura scheepmakeri και περιλαμβάνει 2 υποείδη.[1][2] Ωστόσο, έρευνα του 2014 έδειξε, ότι τα δύο αυτά υποείδη πιθανόν να αποτελούν ξεχωριστά είδη (βλ. Συστηματική ταξινομική).
| Γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ζωγραφική απεικόνιση του γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας, από τον Ο. Φινς που περιέγραψε το είδος (1875) | ||||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||||
|
VU/NT
(IUCN 3.1) | ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Goura scheepmakeri (Γκούρα του σχέιπμάκερ) Finsch, 1876 | ||||||||||||||||
| Υποείδη | ||||||||||||||||
|
Goura scheepmakeri scheepmakeri | ||||||||||||||||
Το γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας, αποτελεί ένα από τα τρία είδη του γένους Γκούρα, μοναδικά σε εμφάνιση πτηνά που ανήκουν στα περιστέρια, αλλά με χρώματα και δομές που δεν «θυμίζουν» με πρώτη ματιά τα μέλη της οικογένειας όπου ανήκουν.
Η επιστημονική ονομασία του γένους Goura είναι (νεο-)λατινικός λογισμός, άμεση απόδοση του ομώνυμου όρου, από ιθαγενή ονομασία που χρησιμοποιείται στη νήσο της Νέας Γουινέας, αγνώστου λοιπής ετυμολογίας.[5]
Ο λατινικός όρος scheepmakeri στην επιστημονική ονομασία του είδους, αναφέραται στον Ολλανδό έμπορο Κ. Σχέιπμάκερ (C. Scheepmaker), προς τιμήν του οποίου ονομάστηκε το πτηνό.
Η αγγλική λαϊκή ονομασία του είδους, Southern crowned pigeon «Νότιο (ενν. τμήμα της Νέας Γουινέας) εστεμμένο περιστέρι», παραπέμπει στην περιοχή της Νέας Γουινέας όπου απαντά. Από την αγγλική, πήρε και την ελληνική του ονομασία το είδος.
Το είδος περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανό φυσιοδίφη και εξερευνητή Οτο Φίνς (Friedrich Hermann Otto Finsch, 1839-1917), το 1876 από την Ν. Νέα Γουινέα (απέναντι από το νησί Γιούλε).[6] Το ονόμασε προς τιμήν ενός Ολλανδού εμπόρου που παρέδωσε κάποια δείγματα στον ζωοολογικό κήπο του Άμστερνταμ.
Μάλλον, είναι στενότερος συγενής με το γκούρα της δυτικής Νέας Γουινέας, παρά με το γκούρα της Βικτωρίας.[7]
Επειδή το πρόβλημα δεν έχει διευθετηθεί, τα υποείδη εξετάζονται ξεχωριστά όπου χρειάζεται (π.χ. Γεωγραφική κατανομή), σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της IUCN. Σύμφωνα με τους κανόνες της ονοματολογίας και, εάν τελικά γίνει αποδεκτή η νέα κατάσταση, η ονομασία του είδουςGoura scheepmakeri παραμένει η ίδια («Γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας»), ενώ το νέο είδος Goura sclaterii παίρνει την ονομασία του -τέως- υποείδους Goura scheepmakeri sclaterii και γίνεται, «Γκούρα του Σκλέιτερ» (Sclater's Crowned-pigeon).
Το γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας απαντά αποκλειστικά στη Νέα Γουινέα, [i] νησί που -από βιογεωγραφική άποψη- αποτελεί «ζωντανό μουσείο» Φυσικής Ιστορίας, με πολλά «περίεργα» είδη και υψηλότατο βαθμό ενδημισμού, δηλαδή τα taxa που βρίσκονται εκεί δεν υπάρχουν αλλού στην υφήλιο.
Τα δύο υποείδη (ή είδη) κατανέμονται στο νότιο τμήμα του νησιού, με το Goura scheepmakeri scheepmakeri στα ανατολικά αυτού του τμήματος (τομέας Παπούα Νέα Γουινέα και το Goura scheepmakeri sclaterii στα δυτικά και κεντρικά (ινδονησιακός τομέας και τομέας Παπούα Νέα Γουινέα).
Εξαπλώνεται μόνον σε σχετικά περιορισμένες περιοχές, στην ΝΑ. Νέα Γουινέα, ανατολικά του ποταμού Φλάι (Fly), που ανήκει στο κράτος της Παπούα Νέα Γουινέα. Έχει εκριζωθεί από την ευρύτερη γειτονία της πρωτεύουσας Πορτ Μόρεσμπι, ενώ φαίνεται να είναι πιο κοινό στην περιοχή της Λεκάνης Λακεκάμου (Lakekamu), παρόλο που εξακολουθεί να θηρεύεται τακτικά.[8][9][10]
Εξαπλώνεται από τον ποταμό Φλάι και δυτικότερα, σε όλη την νότια πλευρά της Παπούα Νέα Γουινέα και συνεχίζει δυτικά στον ινδονησιακό τομέα του νησιού, μέχρι τον ποταμό Μιμίκα (Mimika), περίπου, πολύ πριν την περιοχή Φόχελκοπ (Vogelkop).[11][12] Αν και είναι σπάνιο ή εκριζωμένο από τις τοποθεσίες γύρω από τα περισσότερα χωριά, εξακολουθεί να είναι τοπικά κοινό σε απομακρυσμένες περιοχές της Ινδονησιακής Παπούα, καθώς και στις επαρχίες Δυτική και Κόλπου της Παπούα Νέα Γουινέα.[13][14][15][16]
| Αρ. | Υποείδος | Περιοχές αναπαραγωγής (επιδημητικό ή/και καλοκαιρινός επισκέπτης) | Περιοχές μετακίνησης ή/και διαχείμασης | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Goura scheepmakeri scheepmakeri | NA Νέα Γουινέα | Ενδημικό στην περιοχή | Πιθανόν ξεχωριστό είδος, Goura scheepmakeri σύμφωνα με δεδομένα του 2014 |
| 2 | Goura scheepmakeri sclaterii | Ν/NΚ Νέα Γουινέα | Ενδημικό στην περιοχ | Πιθανόν ξεχωριστό είδος, Goura sclaterii σύμφωνα με δεδομένα του 2014 |
Τα δύο υποείδη, συνολικά, απαντούν στα, χωρίς όχληση, ξηρά ή/και πλημμυρισμένα δάση, συχνά προσχωσιγενή/αλλουβιακά εδάφη, σε πεδινές περιοχές έως τα 500 μ.[8][17]
Το γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας, όπως όλα τα μέλη του γένους, είναι περιστέρι με μεγάλο μέγεθος και πολύ όμορφα χρώματα, που ζει στα δάση της ΝΑ. Νέας Γουινέας.
Ο βασικός χρωματισμός του πτερώματος είναι γκριζοκυανός, με τις πτέρυγες και την ουρά πιο σκοτεινόχρωμες –η ουρά έχει πλατύ σταχτί τελείωμα. Η περιοχή του προλόβου και το στήθος είναι πορφυρά-καφέ (στο χρώμα του κρασιού). Η αμάρα, το κάτω μέρος των πλευρών και τα καλυπτήρια φτερά της κάτω επιφανείας των πτερύγων είναι λιγότερο γκριζοκυανά από την άνω επιφάνεια. Τα πρώτα έξι φτερά από τα μεγάλα στέγαστρα είναι σταχτόλευκα με στενές μαυριδερές άκρες, ενώ τα υπόλοιπα είναι σταχτόμαυρα, όπως και η πρώτη σειρά από τα μεγάλα πρωτεύοντα στέγαστρα. Αυτός ο συνδυασμός, εμφανίζει στο κέντρο της πτέρυγας μια σταχτόλευκη περιοχή, πλαισιωμένη από πλατιά, μελανή ζώνη. Τα υπόλοιπα άνω καλυπτήρια φτερά είναι μαυριδερά, με σκουρόγκριζα περιθώρια.
Οι ρινοφθάλμιες (lores) και οφθαλμικές περιοχές είναι μαύρες, δημιουργώντας χαρακτηριστική σκοτεινή ζώνη, που εκτείνεται μέχρι την βάση των φτερών του στέμματος.
Το λοφίο έχει μεγάλο ύψος και ημικυκλικό σχήμα (βενταλωτό) αποτελείται από σταχτόχρωμα φτερά που, ανάλογα με το πώς πέφτει το φως, μπορεί να εμφανίζονται σταχτόλευκα με σταχτοκυανή βάση. Τα μεγαλύτερα από τα φτερά του λοφίου φθάνουν σε μήκος τα 14,5 εκ., περίπου. Το ράμφος είναι σκούρο σαρκόχρωμο με πιο ανοικτόχρωμη άκρη. Τα πόδια είναι μαυριδερά καφέ, τα δάκτυλα πιο ανοικτόχρωμα και τα νύχια μαυριδερά.
Γενικά, μοιάζει αρκετά με το γκούρα της Βικτωρίας, εκτός από την περιοχή του στήθους και των πτερύγων, των οποίων ο χρωματισμός είναι διαφορετικός.
(Πηγή:[6])
Το γκούρα της Νότιας Νέας Γουινέας τρώει κυρίως σωροκάρπια (berries), σπέρματα, έντομα και προνύμφες εντόμων.[19]
Όπως και τα άλλα γκούρα, το γκούρα της νότιας Νέας Γουινέας είναι αγελαίο είδος που, συνήθως, απαντά σε ζεύγη ή μικρές ομάδες 2-10 ατόμων όταν ψάχνει για τροφή. Στο φυσικό του περιβάλλον, το είδος τείνει να είναι λιγότερο «ντροπαλό» από το γκούρα της Βικτωρίας.[11]
Τα αρσενικά συχνά εμπλέκονται σε επιθετικές επιδείξεις, προκειμένου να καταδείξουν την δεσπόζουσα θέση τους στην ομάδα. Σε αυτές τις αντιπαραθέσεις, τα περιστέρια φουσκώνουν το στήθος και ανοίγουν επανειλημμένα τις φτερούγες τους, σαν να ετοιμάζονται να κτυπήσουν τον αντίπαλο. Επίσης, κάνουν μικρές «επιθέσεις», αλλά σπάνια μπορεί να κτυπηθούν πραγματικά μεταξύ τους και, αυτό, μόνο κατά την εποχή του ζευγαρώματος.
Πρακτικά, τίποτε δεν είναι σαφώς καθορισμένο για την αναπαραγωγή του είδους, λόγω ελλιπών στοιχείων. Συνήθως οι καταγεγραμμένες αναφορές προέρχονται από άτομα που ζούν σε αιχμαλωσία, στους διάφορους ζωολογικούς κήπους. Τα πτηνά που βρίσκονται σε αιχμαλωσία, αρχίζουν να αναπαράγονται σε ηλικία 15 μηνών, περίπου, ωοτοκούν ένα (1) αβγό και επιτηρούν τον νεοσσό για μερικούς μήνες μετά την εκκόλαψη.[20]
Το είδος θηρεύεται σε μεγάλο βαθμό για το κρέας και τα φτερά του λοφίου του, αν και λιγότερο από τα άλλα δύο είδη γκούρα, επειδή η οπλοκατοχή είναι χαμηλότερη από ό, τι στην Παπούα Νέα Γουϊνέα.[21].
Υπόκειται επίσης σε αυξημένη πίεση λόγω του εμπορίου, επειδή «εκτιμάται» ως σημαντικό τρόπαιο ανάμεσα στα κατοικίδια πτηνά.[20] Εκτεταμένες άδειες υλοτομίας έχουν χορηγηθεί εντός της επικρατείας του και μεγάλο μέρος των οικοτόπων του έχει ήδη χαθεί.[22] Επίσης, οι δρόμοι που διανοίγονται για την υλοτομία και την εξόρυξη πετρελαίου, προσφέρουν εύκολη πρόσβαση στους κυνηγούς.[23]
Έρευνα του 2009[24] κατέδειξε μέσω αναλύσεων τηλεπισκόπησης ότι, στην Παπούα Νέα Γουινέα υπήρξε καθαρή απώλεια των δασών της, κατά 15% μεταξύ 1972 και 2002, κυρίως εξαιτίας της εκτεταμένης υλοτομίας, ενώ επιπλέον ποσοστό 8,8% των δασών υπέστη εκτενή υποβάθμιση κατά την ίδια περίοδο. Επίσης, τα δάση στις πεδινές περιοχές, όπου απαντά το υποείδος/είδος αυτό, απειλούνται από την ανάπτυξη φυτειών φοίνικα για την παραγωγή φοινικέλαιου, ενώ με την υλοτομία οι διανοιχθέντες δρόμοι προσφέρουν άμεση πρόσβαση σε κυνηγούς.[9][15][20] Επίσης, η εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελόύν σημαντικές απειλές.[25] Σε πολλές περιοχές, ωστόσο, το πτηνό ανέχεται, προφανώς, την υλοτομία.[26]
Aυτό το μεγάλο περιστέρι, επίσης θηρεύεται για το κρέας του και, σε μικρότερο βαθμό, για τα φτερά του.[27] Έχει εκριζωθεί από κάποιες περιοχές στην Παπούα-Νέα Γουινέα, όπου άλλοτε είχε επιζήσει από το κυνήγι από ιθαγενείς,[20] όμως, αλλού φαίνεται να παραμένει κοντά σε οικισμούς κυνηγών.[26]
Eίναι δύσκολο να θανατωθεί χωρίς τη χρήση κυνηγετικών όπλων (τα οποία δεν είναι πλέον εύκολα διαθέσιμα στη Νέα Γουινέα), καθώς αντιλαμβάνεται από μεγάλη απόσταση (περίπου 40 μ.) τον κίνδυνο και πετάει ψηλά στον δασικό θόλο. Έτσι, είναι πολύ δύσκολο να θηρευτεί από τους ντόπιους κυνηγούς με τόξα, και το κυνήγι αντιπροσωπεύει σήμερα μικρότερη απειλή ό, τι παλαιότερα,[9][26] ωστόσο υφίσταται. Η σύλληψη για εμπόριο μπορεί να αποτελέσει περαιτέρω εντοπισμένη απειλή.[28]
Προτείνονται:
i. ^ Παρόλο που, τυπικά, το δυτικό τμήμα του νησιού ανήκει στην Ινδονησία, η βιογεωγραφική/οικογεωγραφική ζώνη αναφοράς είναι η νήσος της Νέας Γουινέας εν συνόλω, επειδή τα taxa που απαντούν εκεί, είναι ιδιαίτερα από κάθε άποψη.
ii. ^ Συμπεριλαμβάνει και το υποείδος G. s. wadai (Yamashina, 1944).[33]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
