Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου (Πουατιέ)

Το Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου (γαλλικά: Baptistère Saint-Jean) είναι παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο, το παλαιότερο χριστιανικό κτήριο στη Γαλλία, και βρίσκεται στο Πουατιέ. Η ανέγερσή του χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 4ου αιώνα και θεωρείται ένα από τα παλαιότερα υπάρχοντα χριστιανικά μνημεία στη Δύση και ένα από τα πιο σημαντικά δείγματα Μεροβίγγειας αρχιτεκτονικής.^[3]

Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου στο Πουατιέ
Baptistère Saint-Jean
Είδος	βαπτιστήριο[1]
Αρχιτεκτονική	Merovingian architecture
Διεύθυνση	rue Jean-Jaurès
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Θρήσκευμα	Καθολικισμός
Θρησκευτική υπαγωγή	Αρχιεπισκοπή του Πουατιέ
Διοικητική υπαγωγή	Πουατιέ[1][2]
Χώρα	Γαλλία[1][2]
Προστασία	κατηγοριοποιημένο ιστορικό μνημείο στη Γαλλία (από 1846)[1]
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου, δυτική πρόσοψη

Σήμερα, στεγάζει αρχαιολογικό μουσείο που περιλαμβάνει σαρκοφάγους που χρονολογούνται από την εποχή των Μεροβίγγειων (5ος–8ος αιώνας).^[4]

Ιστορικό

Ρωμαϊκή εποχή

Το κεντρικό τμήμα του κτηρίου κατασκευάστηκε γύρω στο 360, πάνω σε ερείπια ρωμαϊκού οικοδομήματος που κατεδαφίστηκε το 276, στην τοποθεσία που στη συνέχεια έγινε η επισκοπική συνοικία της πόλης του Πουατιέ, κοντά στην κατοικία του Αγίου Ιλαρίου και στον μελλοντικό καθεδρικό ναό της πόλης. Στο αρχικό οικοδόμημα έγιναν στη συνέχεια πολλές μετατροπές.^[5]

Πρώιμος Μεσαίωνας και Αποκατάσταση

Το κτήριο υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια της κατάληψης της περιοχής από τους Βησιγότθους κατά τον 5ο αιώνα. Η αποκατάσταση ξεκίνησε αφού ο Κλόβις Α' νίκησε τον Αλάριχο Β' το 507 στη μάχη του Βουγιέ, κοντά στο Πουατιέ. Η αποκατάσταση αυτή περιλάμβανε την επισκευή των άνω τμημάτων των τοίχων του σηκού, την προσθήκη εγκάρσιου τμήματος και αψίδας, τη διακόσμηση του εξωτερικού και του εσωτερικού του κτηρίου και προστέθηκε μια οκταγωνική βαπτιστική δεξαμενή, καθώς εκείνη την εποχή το βάπτισμα γινόταν με πλήρη κατάδυση.^[6]

Μέχρι τον 10ο αιώνα το οικοδόμημα είχε ερειπωθεί και έγιναν νέες προσθήκες και επισκευές. Αυτές περιελάμβαναν την κατεδάφιση δύο μικρών σκευοφυλακίων (τα οποία αρχικά προορίζονταν ως θάλαμοι προετοιμασίας για κατηχουμένους) και του εγκάρσιου τμήματος και ο τετράγωνος νάρθηκας έλαβε το σημερινό πολυγωνικό του σχήμα.

Ήταν περίπου εκείνη την εποχή που το βάπτισμα με κατάδυση εγκαταλείφθηκε ως πρακτική από την Καθολική Εκκλησία και η οκταγωνική βαπτιστική δεξαμενή καλύφθηκε και αντικαταστάθηκε από κολυμβήθρα βαπτίσματος. Το βαπτιστήριο έγινε τότε ενοριακός ναός.

Ύστερος Μεσαίωνας

Βόρεια πρόσοψη

Από τον 11ο έως τον 13ο αιώνα, η εκκλησία διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες που είναι ορατές μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνουν παραστάσεις της ανάληψης του Χριστού, συμβολικά παγώνια, τέσσερις ιππείς με μανδύες, ένας εκ των οποίων φέρει επιγραφή που παραπέμπει στον αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο, και προτομή της Παναγίας.^[7]

Σύγχρονη εποχή

Εσωτερικό

Νότια πρόσοψη

Ο ναός έπαψε να λειτουργεί το 1791, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης, κατασχέθηκε και πουλήθηκε ως εθνική περιουσία σε ιδιώτη που το χρησιμοποιούσε ως αποθήκη. Σώθηκε από την κατεδάφιση με δημόσια συνδρομή που επέτρεψε την επαναγορά του από το κράτος το 1834.^[8]

Οι ανασκαφές κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα εμφάνισαν την παλαιά οκταγωνική βαπτιστική δεξαμενή και επέτρεψαν να γίνει πιο ακριβής η χρονολόγηση του κτηρίου. Αυτή η βελτιωμένη χρονολόγηση απέκλεισε τη θεωρία ότι το βαπτιστήριο χρησίμευε αρχικά ως ειδωλολατρικός ναός. Αντίθετα, φαίνεται ότι κατασκευάστηκε με σκοπό το βάπτισμα, ένα μυστήριο που προηγουμένως γινόταν στον ποταμό Κλαιν, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά.

Νέα συντήρηση του οικοδομήματος έγινε στα μέσα του 20ού αιώνα.

Μουσείο

Τον Ιούνιο του 1838 το γαλλικό κράτος παραχώρησε τη χρήση του βαπτιστηρίου στην Εταιρεία Αρχαιοτήτων Δύσης και ο χώρος έγινε αρχαιολογικό μουσείο, το οποίο περιλαμβάνει πολλές πέτρινες σαρκοφάγους που χρονολογούνται από την εποχή των Μεροβίγγειων τον 5ο έως τον 7ο αιώνα, πολλές από τις οποίες είναι περίτεχνα διακοσμημένες με σκαλιστά σχέδια. Περιλαμβάνει επίσης τμήματα ρωμαϊκών στηλών, την κολυμβητική δεξαμενή και άλλα κειμήλια.

Το Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου κατατάσσεται στον κατάλογο των προστατευόμενων ιστορικών μνημείων της Γαλλίας από το 1846.^[9]

• Εσωτερική άποψη
• 
  Τοιχογραφία στο εσωτερικό
• 
  Τμήμα τοιχογραφίας
• 
  Εσωτερικό
• 
  Εσωτερικό

Παραπομπές

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Βαπτιστήριο του Αγίου Ιωάννου (Πουατιέ)

1. «base Mérimée» (Γαλλικά) Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας.
2. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 13071. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
3. Piotr Skubiszewski, L'art du Haut Moyen-Âge:L'art européen du VIe au IXe siècle, Paris, Pochothèque, 1998, 480 p. (ISBN 2-253-13056-7), p. 96
4. . «tourisme-vienne.com/fr/baptistere-saint-jean». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022.
5. . «britannica.com/place/Baptistere-Saint-Jean».
6. . «poitiers.fr/Datas/Focus-BaptistereSaint-Jean.pdf» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022.
7. . «1001patrimoines.com/baptistere-saint-jean-poitiers/».
8. . «visitpoitiers.fr/en/activite/baptistere-saint-jean/».
9. . «pop.culture.gouv.fr/notice/merimee/Baptistère Saint-Jean».