Βάμμα ηλιοτροπίου
From Wikipedia, the free encyclopedia
Το βάμμα ηλιοτροπίου (αγγλικά: litmus tincture) είναι σκούρο ιώδες-μαύρο υδατικό διάλυμα που προκύπτει από την διάλυση της φυσικής χρωστικής ουσίας ηλιοτρόπιο (αγγλικά: litmus)[Σημ. 1] και χρησιμοποιείται ως δείκτης για έλεγχο του pH ενός διαλύματος. Σταγόνες βάμματος ηλιοτροπίου, στους 25°C, χρωματίζουν κόκκινο ένα όξινο διάλυμα με pH < 4,5 και γαλάζιο ένα αλκαλικό διάλυμα με pH > 8,3. Σε ενδιάμεσες τιμές pH το βάμμα διατηρεί το αρχικό του χρώμα[1]. Τις ιδιότητές του ως δείκτη, το βάμμα ηλιοτροπίου, τις οφείλει στη χρωμοφόρα ουσία 7-υδροξυ-φαινοξαζόνη[2].
Βάμμα ηλιοτροπίου | |||
---|---|---|---|
Γενικά | |||
Χημικά αναγνωριστικά | |||
Αριθμός CAS | 1393-92-6 | ||
Αριθμός EINECS | 215-739-6 | ||
Φυσικές ιδιότητες | |||
Πυκνότητα | περίπου 1 g/mL | ||
Διαλυτότητα στο νερό | διαλυτό | ||
Εμφάνιση | ιώδες, καφέ ή κόκκινο υδ/κό διάλυμα | ||
Χημικές ιδιότητες | |||
Επικινδυνότητα | |||
Φράσεις κινδύνου | 40-36/37/38 | ||
Φράσεις ασφαλείας | 24/25-36/37-36-26 | ||
Κίνδυνοι κατά NFPA 704 | |||
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). |
Το ηλιοτρόπιο είναι σκόνη με χρώμα μπλε-μαύρο και είναι μίγμα 10 έως 15 φυσικών χρωστικών ουσιών οι οποίες εξάγονται από τις λειχήνες και ειδικότερα από το είδος Roccella tinctoria. Τα περισσότερα από τα χημικά συστατικά του ηλιοτροπίου είναι πιθανό να είναι οι ίδια με εκείνα του παραπλήσιου μίγματος που είναι γνωστό ως ορσεΐνη[Σημ. 2] αλλά σε διαφορετικές αναλογίες. Σε αντίθεση με την ορσεΐνη, το ηλιοτρόπιο έχει μέσο μοριακό βάρος 3300[3]. Ορισμένα παράγωγα (κλάσματα) που προκύπτουν από το ηλιοτρόπιο έχουν ιδιαίτερα ονόματα όπως ερυθρολείνη, αζολιτμίνη, σπανιολιτμίνη κ.α. Η αζολιτμίνη μάλιστα έχει σχεδόν τα ίδια αποτελέσματα με το ηλιοτρόπιο.[4].
Η σκόνη ηλιοτροπίου πολλές φορές προσρροφάται πάνω σε διηθητικό χαρτί το οποίο έχει δύο χρώματα. Το μπλε χαρτί ηλιοτροπίου χρησιμοποιείται για έλεγχο της οξύτητας αφού παίρνει χρώμα κόκκινο σε όξινο περιβάλλον και το κόκκινο χαρτί ηλιοτροπίου χρησιμοποιείται για έλεγχο της αλκαλικότητας ενός διαλύματος αφού παίρνει μπλε χρώμα σε βασικό περιβάλλον.