Αμπαντάν

To Αμπαντάν (περσικά آبادان, ābādān) είναι πόλη και νησί του Ιράν που ανήκει στην επαρχία Χουζεστάν, νοτιοδυτικά της χώρας. Οριοθετείται δυτικά από τον ποταμό Σατ αλ Άραμπ, βόρεια από τον ποταμό Καρούν, ανατολικά από το κανάλι του Μπαχμανσίρ και νότια από τον Περσικό Κόλπο.^[6]

Αμπαντάν
Αμπαντάν
Χώρα	Ιράν[1]
Διοικητική υπαγωγή	Central District[2]
Υψόμετρο	6 μέτρα[3]
Πληθυσμός	231.476 (24  Σεπτεμβρίου 2016)[4][5]
Τηλ. κωδ.	0631
Ζώνη ώρας	UTC+03:30
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ετυμολογία

Σε μεσαιωνικές πηγές συναντάται πάντα με την αραβική του ονομασία (عبادان, ʿAbbādān). Το όνομα της πόλης προέρχεται πιθανώς από τη λέξη αμπάντ (ʿabbād), που δηλώνει τον προσκυνητή. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, προέρχεται από το όνομα του ιδρυτή της, Αμπάντ μπιν Χοσέιν Καμπετί, ο οποίος οργάνωσε στην τοποθεσία αυτή φρουρά για τον κυβερνήτη Χατζάζ (75-95/695-714). Μια διαφορετική ιρανική ετυμολογία θέλει το όνομα Αμπαντάν να σημαίνει τον «σταθμό ακτοφυλακής» υποστηρίζοντας πως προέρχεται από τη λέξη «αμπ» (āb), δηλ. νερό, και τη ρίζα «πα» (pā) που δηλώνει τον φύλακα. Η εκδοχή αυτή στηρίζεται επίσης σε αναφορά του Κλαύδιου Πτολεμαίου (121-157), ο οποίος ονομάζει τη νήσο «Απφάνα» (Γεωγραφική Υφήγησις, 6.7). Ο Μαρκιανός ο Ηρακλειώτης (4ος αι.), ο οποίος αντλεί από τον Πτολεμαίο, επίσης παραδίδει το όνομα «Απφάντανα». Η σύγχρονη ονομασία της πόλης υιοθετήθηκε επισήμως με διάταγμα του 1314/1935.

Ιστορία

Την εποχή του χαλιφάτου των Αββασιδών, το Αμπαντάν ήταν σημαντικό λιμάνι. Εκεί εγκαταστάθηκε επίσης το 150/767 η πρώτη ασκητική κοινότητα Σούφι από ακολούθους του μαθητή του Χασάν Μπασρί, Αμπντ-αλ-Βαχίντ μπιν Ζαΐντ.^[7] Στα μέσα του 17ου αιώνα, όταν ο ποταμός Σατ αλ Άραμπ αναδείχθηκε ως φυσικό σύνορο μεταξύ της Περσίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, το Αμπαντάν αποτέλεσε αντικείμενο διεκδίκησης. Τελικά, με τη συνθήκη του Ερζερούμ, το 1847 παραχωρήθηκε στο Ιράν.

Πετρελαϊκή εποχή

Με την ανακάλυψη των πετρελαϊκών πηγών του Κουζεστάν, στις αρχές του 20ού αιώνα, το Αμπαντάν αποτέλεσε ιδανική τοποθεσία για την εγκατάσταση συγκροτημάτων διυλιστηρίων. Σε αυτό βοηθούσε η γειτνίασή του με το λιμάνι του Μοχαμεράχ, καθώς και με τον ποταμό Σατ αλ Άραμπ ο οποίος διευκόλυνε τη σύνδεση με την πόλη και ευνοούσε τη μεταφορά πλοίων μεγάλης χωρητικότητας. Τα διυλιστήρια του Αμπαντάν εγκαινιάστηκαν το 1912 και συνέχισαν να επεκτείνονται, τόσο, ώστε το 1960 αποτελούσαν το μεγαλύτερο κέντρο επεξεργασίας πετρελαίου με ετήσια δυναμικότητα 21 εκατ. τόνους.

Παράλληλα με τη ανάπτυξη των μονάδων διυλιστηρίων, ο πληθυσμός της πόλης γνώρισε μεγάλη αύξηση. Το 1943 αριθμούσε περίπου 100.000 κατοίκους, από τους οποίους περίπου το ένα τρίτο στα δυιλιστήρια.^[6] Το 1952 ο συνολικός πληθυσμός έφτανε στους 143.000 κατοίκους, ενώ το 1956 τους 226.000. Η πόλη γνώρισε μια δεύτερη περίοδο ανάπτυξης κατά τη δεκαετία του 1960 με περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας πετροχημικών, ωστόσο από τα μέσα της επόμενης δεκαετίας παρέμεινε σε οικονομική στασιμότητα. Ο πληθυσμός έφτασε τους 276.000 κατοίκους το 1966 και τους 296.000 το 1976. Το Αμπαντάν και το διυλιστήριο του υπέστησαν εκτεταμένες καταστροφές στη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι το εγκατέλειψαν.^[6] Μετά τη λήξη του ανακατασκευάστηκε και ξεκίνησε πάλι η παραγωγή πετρελαίου, αυτή τη φορά όμως σε μικρότερη κλίμακα.

Κλίμα

Το κλίμα της πόλης είναι ερημικό (τύπου BWh την κατά κλιματική ταξινόμηση Κέππεν) και χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλές θερμοκρασίες.

Παραπομπές

1. (Ρωσικά) The World Atlas. Federal Agency for Geodesy and Cartography. Μόσχα. 1999.
2. «АБАДАН • Большая российская энциклопедия - электронная версия». (Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8  Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2023.
3. (Αγγλικά) GeoNames. 2005.
4. «Ābādān (Ābādān, Khuzestan, Iran) - Population Statistics, Charts, Map, Location, Weather and Web Information». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8  Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2023.
5. «جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری». (περσικά) Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2023.
6. Pourshariati, Parvaneh (2004). «Abadan». Στο: Mattar, Philip, επιμ (στα αγγλικά). Encyclopedia of the Modern Middle East & North Africa. 1 (2η έκδοση). New York: Thomson/Gale. ISBN 0-02-865987-2.
7. Elwell-Sutton, de Planhol (1982)

Πηγές

• Elwell-Sutton, L. P.; de Planhol, X. (1982). «Ābādān». Στο: Yarshater, Ehsan, επιμ. Encyclopaedia Iranica. I. Routledge, σσ. 51–57. ISBN 978-0710090904. http://www.iranicaonline.org/articles/abadan. Ανακτήθηκε στις 2013-11-23.
• Lorentz, J.H. (2006), Historical dictionary of Iran, β' εκδ. Scarecrow Press, Inc.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Αμπαντάν