From Wikipedia, the free encyclopedia
ސެނެގާލަކީ ހުލަނގު އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ.
République du Sénégal | |
---|---|
މޮޓޯ: "Un Peuple, Un But, Une Foi" (French) "One People, One Goal, One Faith" | |
ގައުމީ ސަލާމް: Pincez Tous vos Koras, Frappez les Balafons | |
ވެރިރަށް and largest city | Dakar |
ރަސްމީ ބަސްތައް | French |
އާންމު ސަރަހައްދީ ބަސްތައް | Wolof, Soninke, Seereer-Siin, Fula, Maninka, Diola,[1] |
ޑިމޮނިމް | Senegalese |
ސަރުކާރު | Semi-presidential republic |
• President | Abdoulaye Wade |
• Prime Minister | Souleymane Ndéné Ndiaye |
• from France | 4 April 1960 |
ސަރަޙައްދު | |
• Total | 196,723 km2 (75,955 sq mi) (87th) |
• Water (%) | 2.1 |
އާބާދީ | |
• 2009 estimate | 13,711,597[2] (67th) |
• 2002 census | 9,967,215 |
• Density | 69.7/km2 (180.5/sq mi) (134th) |
ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $21.773 billion[3] |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $1,739[3] |
ޖީޑީޕީ (nominal) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $13.350 billion[3] |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $1,066[3] |
ޖިނީ (1995) | 41.3 medium |
އެޗްޑީއައި (2007) | 0.464 Error: Invalid HDI value (166th) |
ފައިސާ | CFA franc (XOF) |
ޓައިމް ޒޯން | UTC |
ޑްރައިވިންގ ސައިޑް | right |
ކޯލް ކޯޑް | 221 |
އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް | SN |
އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .sn |
ސެނެގާލްގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ފަރަންސޭސި ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މި ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ ސެނެގާލީސްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ޑާކާރެވެ. މި ޤައުމުގެ ވެރި ރަށަކީ ވެސް މިއީއެވެ. މި ޤައުމަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް ރިޕަބްލިކެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 12 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 71 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.19 މިލިޔަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ sn. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +221 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ސީ.އެފް.އޭ ފްރޭންކެވެ.
ސެނެގާލްގެ ނަން ނިސްބަތްވަނީ މި ޤައުމުގެ އުތުރުގައި އޮތް ސެނެގާލް ކޯރަށެވެ.
ސެނެގާލްގެ ހުޅަނގުގައި އޮތީ އެޓްލާންޓިކް މާކަނޑެވެ. އުތުރުގައި އޮތީ މުރިޓާނިޔާއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ މާލީއެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ ގިނީ އާއި ގިނީ ބިސާއުއެވެ. އަދި ގެންބިޔާގެ ތިން ފަރާތުގައި އޮތީ ވެސް ސެނެގާލެވެ. ގެންބިޔާގެ އަނެއް ފަރާތުގައި އޮތީ އެޓްލާންޓިކް މާކަނޑެވެ. ސެނެގާލުގެ މޫސުމަކީ ޓްރޮޕިކަލް މޫސުމެކެވެ. ޑާކާރަށް އަހަރަކު ވާރޭ ވެހޭ މިންވަރަށް ބަލާއިރު 600 މިލިމީޓަރުގެ ވާރޭ ވެހެއެވެ. ހޫނު މިން އެންމެ މައްޗަށް ދަނީ 27 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށް ކަމުގައިވާ އިރު އެންމެ ދަށަށް ދަނީ 17 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސްއަށެވެ.
އާސާރީ ހޯދުންތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ޕްރީހިސްޓޯރިކް ޒަމާނޭ ކިޔޭ ހިސާބުން ފެށިގެން ވެސް ސެނެގާލްގައި މީހުން ވަނީ ވަޒަންވެރިވެފައެވެ. އިރުމަތީ ސެނެގާލަކީ އެއް ޒަމާނެއްގައި އެމްޕަޔަރ އޮފް ގާނާގެ ބައެކެވެ. މި ވެރިކަން ފެށިފައިވަނީ ތުކުލޯރާ ހަމައިންނެވެ. އެއީ ސެނެގާލް ކޯރުގެ މެދު ވާދީގައެވެ. ސެނެގާލުގެ އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ތަބާވާ ދީނަކީ އިސްލާމްދީނެވެ. މި ސަރަޙައްދަށް އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްލާމްދީން އައިސްފައިވަނީ މީލާދީން 11 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައެވެ. މީލާދީން 13 ވަނަ ޤަރުނާއި 14 ވަނަ ޤަރުނާ ހިސާބުގައި މި ސަރަޙައްދަށް އިރުމަތީ ވެރިންގެ ނުފޫޒު ފެތުރިގެން ދިޔައެވެ. ސެނެގާލުގެ ޔޮލޮފް އެމްޕަޔަރ އުފަންވީ ވެސް ހަމަ މި ދުވަސްވަރުއެވެ. މީލާދީން 15 ވަނަ ޤަރުނުން ފެށިގެން 1677 އާ ހަމަޔަށް ޔޫރަޕުގެ ޤައުމުތައް ކަމުގައިވާ ޕޯޗުގަލް އާއި ނެދަލޭންޑްސް އާއި ބްރިޓޭނުން ވަނީ މި ސަރަޙައްދުގެ ވިޔަފާރީގައި ކުރި ހޯދުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް މަސައްކަތްކޮށްފައެވެ. ދެން ފެށިގެން އައީ ފަރަންސޭސީންގެ ނުފޫޒެވެ. 1850 ގެ ތެރޭގައި ފަރަންސޭސީން ސެނެގާލުގެ މައިކަރައިގެ ތެރެ ހޯދަން ފެށިއެވެ. 1959 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީ މަހުގައި ސެނެގާލާއި ފަރަންސޭސި ސޫދާން ގުޅިގެން މާލީ ފެޑެރޭޝަން އުފެދުނެވެ. ސެނެގާލަށް ފަރަންސޭސީންގެ އަތްދަށުން މިނިވަންކަން ލިބިފައިވަނީ 4 އެޕްރީލް 1960 ގައެވެ.
ސެނެގާލްގެ އާބާދީގެ 42% މީހުން ދިރިއުޅެނީ ރަށްފުށުގެ ހިސާބުތަކުގައެވެ. ސެނެގާލުގައި އެތައް ނަސްލެއްގެ މީހުން ދިރިއުޅެމުން ގެންދެއެވެ. އަދި ހަމަ އެހެންމެ އެފްރިކާގެ އެހެން ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން ސެނެގާލުގައި ވެސް ވަރަށް ގިނަ ބަސްބަހުން ވާހަކަ ދައްކައެވެ. ސެނެގާލުގެ އާބާދީގެ ތެރެއިން 43% މީހުންނަކީ ވޮލޮފް ނަސްލަށް ނިސްބަތްވާ މީހުންނެވެ. ސެނެގާލްގެ އާބާދީގެ 95% މީހުންނަކީ މުސްލިމުންނެވެ. 4% އަކީ ކްރިސްޓިޔަނުންނެވެ. 1% މީހުންނަކީ އަދިވާސީ ދީންތަކަށް ތަބަޢަވާ މީހުންނެވެ.
ސެނެގާލްގެ މިއުޒިކުގެ ސަގާފަތަކީ އެފްރިކާގެ އެހެން ޤައުމުތަކަށް ވުރެ ވެސް ކުރިއަރާފައިވާ ސަގާފަތެއް ކަމަށް ބުނެވެއެވެ.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.