Slěwcyna

Slěwcyna^[1][2] (Prunus domestica) jo sadowy bom ze swójźby rožowych rostlinow. Jogo płod jo slěwka^[1][2][3]. Rostlina wěrjepódobnje jo stara hybrida z puckowiny^[4][5] (Prunus spinosa) a wišnjoweje slěwcyny (Prunus cerasifera).

Slěwcyna

Slěwcyna (Prunus domestica)'
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
	Rosidy Eurosidy I
pórěd:	(Rosales)
swójźba:	Rožowe rostliny (Rosaceae)
rod:	Prunus
družyna:	Slěwcyna[1][2]
wědomnostne mě
Prunus domestica
L.
Wikipedija:Projekt za botaniku
p • d • w

Wopis

Slěwcyna jo bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 3 až do 15 m.

Głowne gałuzy nagle górje rostu.

Łopjena

Łopjena su jajojte až eliptiske, zarězane až rězane, na dolnem boku wótergi gusto kósmate a dośěgnu 4 až do 10 cm.

Kwiśonki

Kwiśo wót apryla až do maja. Běłe abo nazeleń běłe kwiśonki se pśed abo z łopjenjami jawje. Wóni njejsu wupołnjone, stoje pó dwěma až pó tśoch a dośěgnu pśeměr wokoło 2 cm. Jich wogonki su měškowje kósmate.

Płody

Płody wjelgin wariěruju pó póddružynje. Wóni su mjeńše mězgate ako chinska slěwcyna (Prunus salicina) a dośěgnu dłujkosć wót 3 až do 8 cm. Jich měso jo zelene abo žołte.

Slěwki su wjelike, kulojte až krotko-owalne, zwětšego módro-wioletne a wót awgusta zezdrjaju.

Knykački su jajojte, kóńckate, módre až wioletne.

Mirabele su małke, kulowate a žołte.

Reneklody su zeleno-žołte až cerwjenojte a wjelgin wjelike.

Stojnišćo

Preferujo humusowe zemje, ale howacej jo njewupominajuca.

Rozšyrjenje

Póchada originalnje z prědneje Azije.

Systematika

Sajźanje mirabelow w Rynowej Hesseńskej

Slěwcyna bu w leśe 1753 wót Carl von Linné prědny raz wopisana. Wóna so do 7 póddružynow rozdźěli:

• domacna slěwcyna (Prunus domestica subsp. domestica)
• psowica^[6] (Prunus domestica subsp. insititia) jo wěcej śernjata a rosćo w regionach, kótarež za druge sorty su pśeliš zymne. Jeje małke carnowioletne, wjelgin kisałe płody se za marmeladu a želej wužywaju.
• (Prunus domestica subsp. intermedia)
• (Prunus domestica subsp. italica)
• (Prunus domestica subsp. pomariorum)
• (Prunus domestica subsp. prisca)
• mirabela^[7] (Prunus domestica subsp. syriaca)

Wužywanje

Mnogolicbne sorty se zwětšego dla słodkich płodow sajźaju, mjaztym až někotare sorty teke ako pyšnjece rostliny sajźaju.

Nožki

1. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 452
2. W internetowem słowniku: Pflaumenbaum
3. W internetowem słowniku: Pflaume
4. Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 396
5. W internetowem słowniku: Schlehe
6. Petrick, W. et al.: Flora des Spreewaldes. Natur und Text, Rangsdorf 2011, b. 296.
7. W internetowem słowniku: Mirabelle

Žrědła

• Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN=978-3-8331-4467-7, bok 681 (nim.)
• Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN=978-3-440-11273-1, bok 176 (nim.)
• Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN=978-3-440-10794-2, bok 106 (nim.)

Eksterne wótkaze

Commons

Glědaj pśidatne dataje we Wikimedia Commons:
Slěwcyna

Sad

ananas • aprikoza • awokado • banana • brěška • carnica • citrona • curuba • dorničałka • durian • etrog • figa • grapefruit • granatowe jabłuko • guawa • hendryška • hurmi kaki • jabłuko • jackfruit • kaki • karambola • kiwi • kiwano • kšuška • kumkwat • kwětla • limeta • litśi • malina • mandarina • mandla • mango • marakuja • maruša • naši • oliwa • ostružina • papaja • paw-paw • pitahaya • oranža • pomelo • pogjarzlina • rambutan • janske jagodki (běłe, cerwjene, carne) • ringlota • slěwka • tamarillo • třěšeń • słynica • winowa jagodka • wišnja