Jabłušcyna[1][2] (teke jabłukowy bom[2], Malus) jo rod ze swójźby rožow. Rod wopśimjejo něźi 40 až do 55 družynow listochytacych bomow a kerkow z lěsow a gusćinow pódpołnocneje měrneje cony w Europje, Aziji a pódpołnocnej Americe, z kótarychž teke wjelika licba jo na cesto śěžko se rozeznawacych hybridow nastawała.
Toś ten nastawk z temu bom jo pó lema na drugi nastawk pódobny. Drugi lema Jabłuko ma temu płod.
Swětodaloko z wótstawkom nejznaśejše a góspodaŕski wjelgin wuznamna družyna jo kultiwěrowana jabłušcyna (Malus × domestica). Mimo togo bu někotare z pódzajtšneje Azije pochadźane družyny z jano něźi wišničkowjelikimi płodami, kaž na pśi. Japańska jabłušcyna (Malus floribunda), wišnjojta jabłušcyna (Malus baccata) a Malus × zumi w měrnych klimowych regionach kaž pyšne kerki a štomy nasajźane. Nic zaměnjowaś z jabłušcynami su nic bliže pśiswójźbne granatowe jabłuka (Punica granatum).
Kwiśonka jabłušcyny
Płody jabłušcynow, jabłuka
Jabłuce sorty "Idared" na štomje
Zakładne fakty
Malus asiatica, Kwiśonki z kronowymi łopjenkami
Malus florentina, płody
Malus prunifolia, płody
Malus sikkimensis, płody
Malus transitoria, kćenja
Začinić
Rod Malus słuša k subtribusoju Pyrinae tribusa Pyreae w pódswójźbje Spiraeoideae znutśika swójźby Rosaceae. Mě roda Malus bu w lěśe 1754 wót Philip Miller w Gard. Dict. Abr., 4.nakład, S.835, nejpjerwjej wózjawjone. Synonymy za MalusMill. su Docyniopsis (C.K.Schneid.) Koidz., Eriolobus (DC.) M.Roem.[3]
Eksistěrujo něźi 42 až 55 Malus-družynow; tu listowanje z informacijami wó domownje. W Chinskej se góźe něźi 25 družynow namakaś z kótarychž 15 jano tam. Rod Malus se do (šesć[3] hač) wósym sekcijow (2006 a 2008 dwa k tomu pśišłej) rozrědujo:
Sekcija Chloromeles: Z jano hyšći tśimi płaśiwymi družynami jano w Pódpołnocnej Americe:
Südlicher Wildapfel (Malus angustifolia (Aiton) Michx.): Domownja jo USA.
Kirschapfel, auch Sibirischer Wildapfel oder Beerenapfel genannt (Malus baccata(L.) Borkh. (Syn: Malus pallasiana Juz., Malus sibirica (Maxim.) Kom., Malus daochengensis C.L.Li, Malus rockii Rehder, Malus jinxianensis J.Q.Deng & J.Y.Hong, Malus xiaojinensis M.H.Cheng & N.G.Jiang): Domownja jo Pódzajtšna Azija.
Halls Apfel (Malus hallianaKoehne): Domownja jo Japańska a Chinska.
Teeapfel oder Chinesischer Wildapfel (Malus hupehensis (Pamp.) Rehder: Domownja jo Chinska.
Malus mandshurica (Maxim.) Kom. ex Skvortsov (Syn: Malus cerasifera Spach, Malus sachalinensis Juz., Pyrus baccata var. mandshurica Maxim., Malus baccata ssp. mandshurica (Komarov) Likhonos, M. baccata var. mandshurica (Maxim.) C.K.Schneider): Domownja jo Pódzajtšna Azija.
Malus sikkimensis (Wenz.) Koehne ex C.K.Schneid.: Domownja jo Himalaja.
Malus spontanea (Makino) Makino
Sekcija Malus: Z něźi jadnasćo družynami a někotarymi hybridami:
Malus chitralensis Vassilcz.
Japańska źiwa jabłucyna (Malus floribunda Sieb. ex Van Houtte): Domownja jo Japańska.
Malus muliensis T.C.Ku
Kawkazowa jabłušcyna (Malus orientalis Uglitzk.), górske góle a kšomy góle pódpołdnjowego Kawkaza - Mimo M. sieversii drugi nejwažnjejšy prědownik kulturneje jabłucyny
Malus prunifolia (Willd.) Borkh.: Domownja jo Chinska.
Malus pumila Mill. (Syn.: Malus communis Poiret, M. dasyphylla Borkhausen, M. dasyphylla var. domestica Koidzumi, M. domestica Borkhausen, M. domestica subsp. pumila (Mill.) Likhonos, M. pumila var. domestica C.K.Schneider, Niedzwetzki-ApfelM. niedzwetzkyana Dieck ex Koehne, M. sylvestris ssp. mitis Mansfeld, Pyrus malus L., P. malus var. pumila Henry), (zapadna Azija, Centralna Azija a Wuchodna Europa)
Źiwa jabłušcyna (Malus sylvestris (L.) Mill.), pódwjacorna Azija a Europa – pó nejnowšych pśepytowanjach nejskerjej njejo žedna póchadna forma zagrodneje jabłušcyny, ale snano jo w tej zakśicona.
Malus zhaojiaoensis N.G.Jiang
Malus ×adstringens Zabel (= M. baccata × M. pumila)
Malus ×arnoldiana (Rehder) Sarg. ex Rehder (= M. baccata × M. floribunda, Syn.: Malus floribunda var. arnoldiana Rehder)
Malus ×asiaticaNakai (Syn.: Malus ringo Sieb. ex Carrière): Heimat ist China, dort gibt es viele Sorten für den Fruchtanbau.
Malus ×astracanica hort. ex Dum. Cours. (= M. prunifolia × M. pumila)
Zagrodna jabłušcyna (Malus domestica Borkh.), pochad leži w Aziji. Póchadne formy su nejskerjej Aziska źiwa jabłušcyna (M. sieversii) a Kawkaziska jabłušcyna (M. orientalis). Mimo togo buchu rane kśicenja z M. dasyphylia a M. praecox měnjone.
Malus ×hartwigii Koehne (= M. baccata × M. halliana)
Malus ×magdeburgensis Hartwig (= M. pumila × M. spectabilis), (Nimska, Pśipadnowa namakanka w bliskosći Magdeburga)
Malus ×micromalus Makino (= M. spectabilis × M. baccata): Wóna se w Chinskej šyroko rozšyrjona ako pyšne drjewa a dla jědnych płodow sajźa.
Purpurowa jabłušcyna (Malus ×purpurea (A.Barbier) Rehder, = M. ×atrosanguinea × M. pumila, Syn.: Malus floribunda var. lemoinei É.Lemoine, Malus floribunda var. purpurea A.Barbier, Malus ×purpurea f. eleyi (Bean) Rehder, Malus ×purpurea f. lemoinei (É.Lemoine) Rehder, Malus ×purpurea var. aldenhamensis Rehder)
Malus ×robusta (Carrière) Rehder (= M. baccata × M. prunifolia, Syn.: Malus microcarpa var. robusta Carrière)
Malus ×scheideckeri Späth ex Zabel (= M. floribunda × M. prunifolia)