Afon Yenisei

Afon fawr yng nghanolbarth Rwsia yw Afon Yenisei (Rwseg: Енисе́й). Dyma'r afon fwyaf i lifo i'r Cefnfor Arctig, sydd hefyd, gyda hyd o 5,539 km (3,445 milltir), y bumed afon yn y byd o ran ei maint. Gan darddu ym Mongolia, mae'n llifo ar gwrs i gyfeiriad y gogledd i lifo i mewn i Gwlff Yenisei ar y Môr Kara. Yn Siberia mae nifer fawr o afonydd llai yn aberu ynddi, yn cynnwys Afon Angara, sy'n tarddu yn Llyn Baikal, ac Afon Tunguska Isaf. Mae basn dalgylch Afon Yenisei yn dynodi terfyn dwyreiniol Gwastadedd Gorllewin Siberia.

Afon Yenisei

Math	afon
Daearyddiaeth
Sir	Twfa, Khakassia, Crai Krasnoyarsk
Gwlad	Rwsia
Cyfesurynnau	71.8297°N 82.7161°E, 51.7279°N 94.4518°E
Tarddiad	Twfa, Delgermörön, Afon Ider
Aber	Môr Kara
Llednentydd	Afon Abakan, Afon Kas, Afon Sym, Yeloguy, Afon Turukhan, Afon Mana, Afon Kan, Afon Angara, Bolshoy Pit, Afon Podkamennaya Tunguska, Bakhta, Afon Tunguska Isaf, Sopochnaya, Afon Bolshaya Kheta, Afon Kureika, Afon Khemchik, Afon Khantayka, Kem, Dubches, Afon Oya, Afon Little Yenisei, Afon Bolshoy Yenisei, Tanama, Afon Bazaikha, Afon Kacha, Sisim, Sukhaya Tunguska, Us, Afon Kantegir, Averina River, Alina, Antsiferovka, Aschayakha, Baklanikha, Berëzovka, Bidzha, Bolshaya, Bolshaya, Bolshaya Baykalikha, Bol'shaya Bobrovka, Bol'shaya Varlamovka, Bol'shaya Vesnina, Bolshaya Gorbushina, Bol'shaya Igarka, Bolshaya Melnitsa, Bol'shaya Sliznëva, Bol'shaya Tel', Bol'shaya Shorikha, Buzim, Byuza, Verkhny Imbak, Verkhnyaya Denezhkina, Vyatka, Afon Galaktyonyha, Graviyka, Gremuchaya, Gryaznaya, Gryaznukha, Devyashikha, Dërbina, Dzhoy, Dorofeyevskaya, Dudinka, Yezagash, Emtikha, Ermachikha, Yesaulovka, Igarskaya Protoka, Ilyushkina, Isakovka River, Kazantseva, Kazachya, Kazyrsug, Nikandrovskaya, Karynsuk, Kimbirka, Kiya, Kokora, Koma, Komsa, Kuzeeva, Kutukas, Kychkova, Lapkhay, Loginskaya, Lugavka, Malaya, Malaya Sazonovka, Malaya Kheta, Malaya Shorikha, Malyshevka, Mezenina, Miroedikha, Mongoche, Nemutikha, Nizhny Imbak, Nizhnyaya Lebedinka, Nizhnyaya Podyomnaya, Nizhnyaya Surnikha, Nikiforova, Nichka, Osinovka, Payyakha, Paysalya, Verkhnyaya Podyomnaya, Polovinka, Poloy, Potashikha, Priluchnaya, Protoka Surgutikha, Pucheglazikha, Pyativyorstnaya, Roslyakovskaya, Rudikovka, Savina, Savinskaya, Sanchugovka, Sarafanikha, Sarchikha, Salnaya Kurya, Semivyorstnaya, Senkina, Simonova, Srednyaya, Srednyaya Orlovka, Stolbovaya, Sumarochikha, Sukharikha, Sukhaya Dudinka, Tatarka, Tati, Tasheba, Tes, Tis, Tanalau, Tochinskaya, Tryokhvyorstnaya, Tugulan, Ubey, Ui River, Fat'yanikha, Filkina, Fokina, Kholpakova, Chayka, Chaa-Khol', Chërnaya, Chistoklet, Shagonar, Shambato, Shilka, Elegest, Erbek, Bol'shaya Yudinka, Yunyakha, Nosovaya, Yuryachkovskaya, Yagodkina, Yazevaya, Yakovleva, Yama, Yangodayakha, Yarayakha, Zverevskaya, Bolshaya Avamskaya, Galevka, Garevka, Golchikha, Laletina
Dalgylch	2,580,000 cilometr sgwâr
Hyd	3,487 cilometr
Arllwysiad	19,800 metr ciwbic yr eiliad
Llynnoedd	Sayano-Shushenskoe Reservoir, Krasnoyarsk Reservoir
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Rhwydwaith afonol Afon Yenitsei

Yn ei rhannau uchaf mae'n llifo trwy ardaloedd anghysbell yn ardal Crai Krasnoyarsk lle nad oes llawer o bobl yn byw. Yn ei chwrs canol ceir cyfres o argaeau trydan dŵr sy'n ffynhonnell ynni bwysig yng nghanolbarth Rwsia. Cafodd rhai o'r argaeau hyn eu codi gan lafur penyd o'r gulags ac mae llygredd yn broblem heddiw. Mae'n llifo yn ei blaen i'r gogledd trwy ardal o dirwedd taiga eang, gan dderbyn nifer fawr o afonydd a ffrydiau, i gyrraedd Môr Kara mewn ardal o dirwedd twndra lle mae'n rhewi am hanner y flwyddyn.

Afon Yenisei yn llifo heibio i Krasnoyarsk

Eginyn erthygl sydd uchod am Rwsia. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.