Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig

Siarl V (24 Chwefror 1500 – 21 Medi 1558), hefyd Siarl o Luxemburg, oedd yr Ymerawdwr Glân Rhufeinig rhwng 1519 a 1556. Roedd hefyd yn frenin Sbaen fel Siarl I rhwng 1516 a 1556.^[1]

Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig
Ganwyd	24 Chwefror 1500  Gent
Bu farw	21 Medi 1558  Yuste
Dinasyddiaeth	yr Ymerodraeth Lân Rufeinig
Galwedigaeth	teyrn
Swydd	teyrn Aragón, Brenin neu Frenhines Castile a Leon, Ymerawdwr Glân Rhufeinig, Lord of the Netherlands, Brenin Sardinia
Tad	Felipe I, brenin Castilla
Mam	Juana o Castilla
Priod	Isabel o Bortiwgal
Partner	Johanna Maria van der Gheynst, Barbara Blomberg
Plant	Felipe II, brenin Sbaen, Maria o Awstria, Ymerodres Lân Rufeinig, Infante Fernando o Awstria, Joanna o Awstria, Isabel o Castile, Margaret o Parma, Tadea o Awstria, John o Awstria
Perthnasau	Anne o Bohemia a Hwngari, Louis II of Hungary, Ferrando II, Isabel I, brenhines Castilla, Mari I, Maximilian I, Maria van Bourgondië
Llinach	Tŷ Hapsbwrg Sbaen, Habsburg
Gwobr/au	Marchog Urdd y Cnu Aur, Urdd Alcántara, Urdd Calatrava, Urdd Santiago, Urdd y Gardas, illustrious son
llofnod

Portread o Siarl V (1532) gan Jakob Seisenegger (1505–1567)

Roedd yn fab i Felipe I, a fu'n frenin Castilla am gyfnod byr, a'i wraig Juana o Castilla (Juana Wallgof). Ei daid a'i nain ar ochr ei fam oedd Ferdinand II, brenin Aragon ac Isabella I, brenhines Castilla, tra ar ochr ei dad, roedd yn ŵyr i Maximilian I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig.

Priododd Isabella, chwaer Ioan III, brenin Portiwgal, yn 1526. Roedd eu plant yn cynnwys:

• Felipe II, brenin Sbaen (1527–1598)
• Maria o Awstria (1528–1603), a briododd Maximilian II, Ymerawdwr Glân Rhufeinig

Ef a roddodd bum llong i Ferdinand Magellan, y cyntaf i hwylio o gwmpas y byd yn 1522, wedi i frenin Portiwgal ei wrthod. Ymestynnodd ymerodraeth Sbaen yn y Byd Newydd yn fawr yn ystod ei deyrnasiad, gyda Hernán Cortés a Francisco Pizarro yn gorchfygu ymerodraethau'r Asteciaid a'r Inca. Bu'n ymladd llawer gydag Ymerodraeth yr Otomaniaid dan y Swltan Swleiman I.

Cyfeiriadau

1. John Landwehr; Brill Academic Pub (1971). Splendid Ceremonies; State Entries and Royal Funerals in the Low Countries, 1515-1791: A Bibliography (yn Saesneg). De Graaf. t. 5. ISBN 978-90-6004-287-8.

Darllen pellach

• Geoffrey Parker, Emperor: A New Life of Charles V (New Haven, Connecticut: Yale University Press, 2019).
• Martyn Rady, The Emperor Charles V (Abingdon, Swydd Rydychen: Routledge, 1988).

Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig Tŷ Hapsbwrg Ganwyd: 24 Chwefror 1500 Bu farw: 21 Medi 1558
Rhagflaenydd: -	Brenin Sbaen (Castile ac Aragon) 14 Mawrth 1516 – 15 Ionawr 1556	Olynydd: Felipe II
Rhagflaenydd: Maximilian I	Ymerawdwr Glân Rhufeinig 28 Mehefin 1519 – 27 Awst 1556	Olynydd: Ferdinand I