Remove ads
Mae Afon Rhondda yn afon yn ne Cymru sy'n cael ei ffurfio lle mae dwy afon, afonydd Rhondda Fawr a Rhondda Fach yn cyfarfod. Er gwaethaf eu henwau mae'r ddwy tua'r un hyd.
Mae Afon Rhondda Fawr yn tarddu ger Llyn Fawr ac yn llifo i lawr Cwm Rhondda i ymuno ag Afon Tâf gerllaw Pontypridd. Mae'n llifo trwy Blaenrhondda lle mae Nant y Gwair yn ymuno â hi, yna trwy gyfres o bentrefi a threfi glofaol yn cynnwys Treherbert, Treorci, Pentre, Ton Pentre, Ystrad Rhondda, Llwynypia, Tonypandy, Dinas Rhondda, Y Porth a Threhafod.
Ceir tarddiad Afon Rhondda Fach ar y bryniau uwchben Blaenrhondda, yn agos i darddiad Rhondda Fawr. Mae'n llifo trwy gronfa Lluestwen yna trwy Maerdy a Glynrhedynog, Pendyrus ac Ynyshir cyn ymuno â Rhondda Fawr yn y Porth.
Ym mlynyddoedd mawr y diwydiant glo, yr oedd dŵr o'r glofeydd yn cael ei bwmpio yn syth i'r afon, ac roedd hyn yn ogystal â charthffosiaeth annigonol yn creu llygredd difrifol yn yr afon. Ers dechrau'r 1970au mae ansawdd dŵr yr afon wedi gwella'n raddol.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads