priordy yng Nghwynedd From Wikipedia, the free encyclopedia
Clas Celtaidd ac yn ddiweddarach priordy o Ganoniaid Rheolaidd Awstinaidd oedd Priordy Beddgelert.
Roedd Beddgelert yn glas Celtaidd o gyfnod cynnar iawn, yn ôl traddodiad yr hynaf yng Nghymru ar ôl Abaty Ynys Enlli. Yng nghyfnod Gerallt Gymro (tua 1188), roedd y sefydliad yn parhau i fod yn glas traddodiadol.
Erbyn y cyfnod hwnnw, roedd Abaty Aberconwy wedi derbyn rhoddion o diriogaethau eang yn Eryri, hyd at ychydig lathenni o glas Beddgelert. Bu anghydfod rhyngddynt, ac apeliodd Beddgelert at y pab. Oddeutu'r flwyddyn 1200, daeth y fynachlog yn briordy Awstinaidd; yn ôl pob tebyg trwy ddylanwad Llywelyn Fawr, a berswadiodd nifer o glasau yng Ngwynedd i droi yn dai Awstinaidd yn y cyfnod hwn. Cafodd y priordy rodd bellach o dir gan Llywelyn ap Gruffudd yn 1268.
Llosgwyd y priordy yn ystod rhyfel 1282, a thalwyd iawndal am hyn yn 1284. Diddymwyd y priordy yn 1536; dim ond tri canon, yn cynnwys y prior, oedd yno yr adeg honno. Amcangyfrifwyd fod yr incwm blynyddol yn £69.
Mae eglwys y priordy yn eglwys plwyf Beddgelert, ac mae rhai rhannau ohoni yn dyddio o gyfnod y priordy. Nid oes dim yn weddill o'r adeiladau eraill.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
