Pertinax

Publius Helvius Pertinax (1 Awst 126 – 28 Mawrth 193) oedd Ymerawdwr Rhufain o 1 Ionawr 193 hyd ei farwolaeth.

Pertinax
Ganwyd	1 Awst 126  Alba
Bu farw	28 Mawrth 193  Rhufain
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	gwleidydd, person milwrol, milwr
Swydd	ymerawdwr Rhufain, seneddwr Rhufeinig, Praefectus urbi, proconsul, llywodraethwr Rhufeinig
Tad	Helvius Successus
Mam	Unknown
Priod	Flavia Titiana
Partner	Annia Cornificia Faustina Minor
Plant	Pertinax the Younger, Helvia

Dechreuodd ei yrfa fel athro gramadeg, ond yn ddiweddarach penderfynodd chwilio am yrfa oedd yn talu'n well a daeth yn swyddog yn y fyddin Rufeinig. Daeth i amlygrwydd yn ystod y rhyfel yn erbyn y Parthiaid ac yn ddiweddarach ym Mhrydain, lle bu'n dribiwn militariadd lleng VI Victrix, ar Afon Donaw ac yn Dacia. Dan deyrnasiad Marcus Aurelius amharwyd ar ei yrfa gan gynllwynion yn y palas ymerodrol, ond daeth i amlygrwydd eto pan alwyd ef i gynorthwyo mewn rhyfel yn erbyn y Germaniaid. Cyn 185 yr oedd eisoes wedi bod yn rhaglaw taleithiau Moesia (uchaf ac isaf), Dacia, Syria a Britannia.

Yn y 180au bu'n delio a gwrthryfel ymhlith milwyr Rhufain ym Mhrydain. Anafwyd ef yn ddifrifol yn y broses, ond ar ôl gwella cosbodd y gwrthryfelwyr yn drwm. Bu'n broconswl Affrica (188-189) ac yn gonswl ar y cyd a'r ymerawdwr. Pan lofruddiwyd Commodus, cyhoeddwyd Pertinax fel ymerawdwr ar 31 Rhagfyr 192, ond dim ond 86 diwrnod oedd hyd ei deyrnasiad. Dywedir fod milwyr Gard y Praetoriwm yn disgwyl rhoddion ariannol pan ddaeth Pertinax yn ymerawdwr, a phan wrthodwyd hwy troes y milwyr yn ei erbyn. Llofruddiwyd ef gan aelodau o Gard y Praetoriwm a dilynwyd ef gan Septimius Severus.

Rhagflaenydd: Commodus	Ymerawdwr Rhufain 1 Ionawr – 28 Mawrth 193	Olynydd: Didius Julianus

Eginyn erthygl sydd uchod am Rufain hynafol. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato