Lucius Licinius Lucullus

Cadfridog a chonswl Rhufeinig oedd Lucius Licinius Lucullus (tua 118 - 56 CC).

Lucius Licinius Lucullus
Ganwyd	c. 117 CC  Rhufain hynafol
Bu farw	c. 57 CC  Unknown
Man preswyl	Rhufain
Dinasyddiaeth	Rhufain hynafol
Galwedigaeth	gwleidydd hynafol, Rhufeinig, milwr Rhufeinig
Swydd	quaestor, aedile, seneddwr Rhufeinig, Conswl Rhufeinig, Praetor
Plaid Wleidyddol	optimates
Tad	Lucius Licinius Lucullus
Mam	Caecilia Metella
Priod	Clodia, Servilia Minor
Plant	Unknown, Licinia, Marcus Licinius Lucullus
Perthnasau	Faustus Cornelius Sulla, Fausta Cornelia, Cornelia Postuma
Llinach	Licinii Luculli

Ganed Lucullus yn Rhufain, yn aelod o deulu amlwg. Dechreuodd ei wasanaeth milwrol fel tribwn milwrol yn ystod Rhyfel y Cyngheiriaid (91–88 CC), yn gwasanaethu dan Sulla, oedd yn perthyn iddo trwy briodas. Fel quaestor yn 88 CC, ef oedd yr unig un o swyddogion Sulla i'w gefnogi pan ddefnyddiodd ei fyddin i gipio grym yn Rhufain.

Bu'n ymladd dan Sulla yn y cyntaf o ryfeloedd Rhufain yn erbbyn Mithridate VI, brenin Pontus. Ef oedd yn gyfrifol am y llynges Rufeinig, ac ym Mrwydr Tenedos gorchfygodd Neoptolemus, llynghesydd Mithridates. Wedi gwneud cytundeb heddwch a Mithridates, arhosodd Lucullus yn Asia i gasglu'r arian oedd yn ddyledus gan y dalaith fel dirwy am wrthryfela.

Daeth yn gonswl yn 74 CC, gyda Marcus Aurelius Cotta, ewythr Iŵl Cesar. Yn wreiddiol, rhoddwyd talaith Gallia Cisalpina iddo i'w llywodraethu, ond llwyddodd i'w newid i Cilicia er mwyn medru ymladdd yn erbyn Mithridates eto. Enillodd nifer o fuddugoliaethau dros Mithridates, a'i orfodi i encilio i Pontus. Ymosododd ar Tigranes Fawr, brenin Armenia, oedd mewn cynghrair a Mithridates, a'i orchfygu mewn brwydr ger ei brifddinas, Tigranocerta. Enillodd fuddugoliaeth arall dros Tigranes a Mithridates ym mrwydr Artaxata ar 6 Hydref 68 CC, ond erbyn hyn roedd anfodlonrwydd ymhlith ei filwyr, a gallodd Tigranes a Mithridates gipio rhan o'u teyrnasoedd yn ôl. Llwyddodd Gnaeus Pompeius Magnus i berswadio'r Senedd i alw Lucullus yn ôl i Rufain a'i wneud ef ei hun yn gadfridog i orffen y rhyfel.

Surodd hyn Lucullus, ac ymddeolodd i fywyd preifat. Dath yn enwog am foethusrwydd ei ffordd o fyw, gan ddefnyddio'r cyfoeth roedd wedi ei gasglu yn y dwyrain.