La Marseillaise

La Marseillaise ("Cân Marseille") yw anthem genedlaethol Ffrainc. Cyfansoddwyd hi gan Rouget de Lisle yn Strasbourg fin nos y 25ain o Ebrill, wedi i Ffrainc gyhoeddi rhyfel yn erbyn Ymerawdwr Awstria. Y teitl gwreiddiol oedd Chant de guerre pour l'armée du Rhin ("Rhyfelgan i Fyddin Afon Rhein").

Rouget de l'Isle yn canu "La Marseillaise", 1849 ,Isidore Pils, Strasbourg, Musée des Beaux-Arts.

La Marseillaise (1907).

Cafodd y gân ei chanu am y tro cyntaf gan filwyr Marseille oedd wedi dod i Baris i gefnogi'r Chwyldro Ffrengig, a rhoddwyd yr enw La Marseillaise arni. Cyhoeddwyd La Marseillaise yn anthem genedlaethol ar 14 Gorffennaf, 1795. Dan ymerodraeth Napoleon ac ar ôl adfer y teulu brenhinol, gwaharddwyd y gân, ond wedi'r chwyldro yn 1830 fe'i gwnaed yn anthem genedlaethol eto dan y Drydedd Weriniaeth.

Defnyddiwyd y dôn ar gyfer Yr Internationale pan gyfansoddwyd geiriau y gân honno gyntaf, ond yn ddiweddarch cafodd dôn arall.

Er bod gan y gân wreiddiol nifer o benillion, dim ond y pennill cyntaf a genir yn Ffrainc fel rheol:

La Marseillaise
Allons, enfants de la Patrie	Dewch, blant y famwlad
Le jour de gloire est arrivé !	Cyrhaeddodd diwrnod gogoniant!
Contre nous de la tyrannie	Yn ein herbyn, gormes
L'étendard sanglant est levé.	Gododd ei baner waedlyd. (ailadrodd)
Entendez-vous dans les campagnes	Glywch chi yn y caeau
Mugir ces féroces soldats ?	Udo y milwyr ffyrnig?
Ils viennent jusque dans vos bras	Maent yn dod i'ch plith
Égorger vos fils, vos compagnes !	I dorri gyddfau'ch meibion, eich gwragedd!
Aux armes, citoyens !	I'r gad, ddinasyddion!
Formez vos bataillons !	Ffurfiwch eich bataliynau!
Marchons, marchons !	Ymdeithiwn, ymdeithiwn!
Qu'un sang impur	A boed i waed amhur
Abreuve nos sillons !	Ddyfrhau ein rhychau!