Jonah Lomu

Roedd Jonah Tali Lomu (12 Mai 1975 - 18 Tachwedd 2015) yn chwaraewr Rygbi'r Undeb sydd wedi chwarae 63 o gêmau rhyngwladol dros Seland Newydd.

Jonah Lomu
Ganwyd	Jonah Tali Lomu  12 Mai 1975  Auckland
Bu farw	18 Tachwedd 2015  Auckland
Dinasyddiaeth	Seland Newydd
Alma mater	Wesley College
Galwedigaeth	chwaraewr rygbi'r undeb
Taldra	196 centimetr
Pwysau	119 cilogram
Gwobr/au	Member of the New Zealand Order of Merit
Gwefan	http://www.jonahlomu.com/
Chwaraeon
Tîm/au	Y Barbariaid, Counties Manukau Rugby Football Union, Blues, Chiefs, Wellington Rugby Football Union, Hurricanes, Rygbi Caerdydd, North Harbour Rugby Union, Rugby Club Stade Phocéen, Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Seland Newydd, New Zealand national under-21 rugby union team, New Zealand Barbarians, Junior All Blacks, Y Barbariaid
Safle	Asgellwr

Ganed Lomu yn Auckland yn Seland Newydd, er fod ei deulu yn hannu o Tonga. Dechreuodd ei yrfa rygbi fel blaenwr, ond yn ddiweddarach trodd yn asgellwr. Er gwaethaf ei faint, roedd yn syndod o gyflym; yn ei ddyddiau gorau gallai redeg 100 llath mewn 10.8 eiliad.

Chwaraeodd rygbi i dîm Counties Manukau, ac enillodd ei gap cyntaf i'r Crysau Duon yn 1994 yn erbyn Ffrainc pan oedd yn 19 mlwydd a 45 diwrnod oed, yr ieuengaf erioed i chwarae i Seland Newydd. Yng Nghwpan y Byd yn 1995 sgoriodd saith cais mewn pum gêm, gan gynnwys pedair cais yn y rownd gyn-derfynol yn erbyn Lloegr. Ar ei orau roedd bron ym amhosibl ei atal oherwydd ei gyfuniad o nerth a chyflymdra. Yng Nghwpan y Byd yn 1999 sgoriodd wyth cais.

Ddiwedd 1996 darganfuwyd fod gan Lomu afiechyd prin a difrifol ar ei arennau. Yng Ngorffennaf 2004 trawsblannwyd un o'i arennau, oedd wedi ei rhoi iddo gan Grant Kereama. Wedi'r trawsblaniad llwyddiannus, ail-ddechreuodd chwarae rygbi, ond anafodd ei ysgwydd mewn gêm yn Twickenham. Mae wedi arwyddo cytundeb dwy flynedd i chwarae i North Harbour yn Seland Newydd, ac mae hefyd wedi cytuno i chwarae i dîm Gleision Caerdydd tu allan i'r tymor rygbi yn Seland Newydd. Dechreuodd chwarae i Gaerdydd yn Rhagfyr 2005.

Bu farw Lomu yn 40 oed yn Auckland.

Dolen allanol

• (Saesneg) Gwefan swyddogol