Ухсай Мария Дмитриевна

Ухсай Мария Дмитриевна (чăн хушамачĕ Мухина, 1908, кăрлач, 25 — 1969, авăн, 25; Чăваш АССР, Куславкка районĕ, Карач ялĕ) — чăваш прозăçи, драматургĕ. СССР ÇП пайташĕ (1949).

Мария Ухсай
Çуралнă чухнехи ят:	Мухина Мария Дмитриевна
Çуралнă вăхăт:	1908, кăрлач, 25
Çуралнă вырăн:	Карач ялĕ, Куславкка районĕ, Чăваш АССР, РСФСР
Вилнĕ вăхăт:	1969, авăн, 25
Вилнĕ вырăн:	Карач ялĕ, Куславкка районĕ, Чăваш АССР, РСФСР
Гражданлăх:	ССРП
Ĕçлев тĕсĕ:	прозăç, тăлмач
Жанр:	проза, куçару
Ĕçсен чĕлхи:	чăваш, вырăс
Чыславсем:	Чăваш АССР тава тивĕçлĕ ӳнер ĕçченĕ (1968)

Литературăри çитĕнӳсемшĕн ăна Ӗçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕпе чысланă (1960), Чăваш АССР ӳнерĕн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ ятне панă (1968)^[1][2].

Пурнăçĕ

1908 çулхи кăрлачăн 25-мĕшĕнче Чăваш Енĕн Куславкка районĕнчи Карач ялĕнче çуралнă.

Ялти хресчен çамрăкĕсен шкулĕнче, Шупашкарти педагогика техникумĕнче тата педагогика институтĕнче вĕреннĕ. Канашри тата Чĕмпĕр педагогика техникумсенче ĕçленĕ. 1940 çулта Шупашкара куçса килнĕ. Чăвашобллитра, Главреперткомра вăй хунă.

1969 çулхи авăн уйăхĕн 25-мĕшĕнче тăван ялĕнче вилнĕ.

Ӗçĕсем

Çыравçăн малтанхи калавсем «Хăйă çути» (1947)", «Типĕ çыран хĕрринче» (1948).

Кĕнекесем

• Кӑра ҫилсем, повеç. 1-мӗш кӗнеке / М. И. Жолобов ӳкерчӗкӗсем. - Шупашкар, 1956. - 203 с.
• Кӑра ҫилсем, повеç, 2-мӗш кӗнеке. - Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви, 1957. - 246 с.
• Кǎра çилсем. Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви, 1988. – 251 с. – (Буйные ветры).
• Журавлиное перышко, Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви, 1957. – 22 с.
• Ухсай, М. Рассказы, Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви, 1958. – 34 с.
• Драмǎсем, Шупашкар, Чăваш кĕнеке издательстви, 1961. – 255 с. – (Драмы).

Вуламалли

• «Чăваш литературин антологийĕ», составители: Д. В. Гордеев, Ю. А. Силэм. Чебоксары, 2003. ISBN 5-7670-1279-2 .
• Арланова, Е. Поэт, писатель, драмтург / Е. Арланова // Сувар (Тутарстан). – 2008. – 25 кӑрлач (№ 4). – С. 5.
• Артемьев, А. Ĕçченлĕхпе пултарулăх / А. Артемьев // Тăван Атăл. – 1978. – № 1. – С. 74–76.
• Волчков, В. Мария Дмитриевна Ухсай – 90 çулта / В. Волчков // Ялав (Куславкка р–нĕ). – 1998. – 24 кăрлач.
• Eфимов, Г. Тарăн касă / Г. Eфимов // Ялав. – 1988.– № 1. – С. 30–31.
• Eфимов, Г. Ухсайсем патĕнче / Г. Eфимов // Ялав.– 1991. – № 4. – С. 24.
• Казанов, А. Мария Ухсай халăх чун-чĕринче. Анчах та... / А. Казанов // Хресчен сасси. - 2008. - 6 нарăс. - С. 4, 5.
• Казанов, А. П. Сӑнарӗ паян та ҫап-ҫутӑ / А. П. Казанов // Ҫамрӑксен хаҫачӗ. – 2008. - 15 нарӑс (№ 6). - С. 6.
• Кăлкан, А. Ăста çыравçă / А. Кăлкан // Ялав. – 1986. – № 6. – С. 22–23.
• Петров, Ф. Сăнарĕ халĕ те куç умĕнче / Ф. Петров // Ял ĕçченĕ (Тăвай р–нĕ). – 2006. – 27 кăрлач. – С. 4.
• Сачкова, Л. Асран кайми ятсен ахрăмĕ / Л. Сачкова // Хыпар. – 2005. – 16 çурла.
• Ухсай, Е. Я. «Тӑван тӑрӑх туртать...» / Е. Я. Ухсай // Урал сасси. – 2009. – 18 ҫӗртме (№ 25). – С. 4.
• Ухсай, О. Аннем – Мария Ухсай, Маня / О. Ухсай // Хыпар. – 2005. – 27 кӑрлач. – (Литературӑпа ӳнер кӑларӑмӗ).
• Ухсай, О. Я. Вӗрентекен те, драматург та, поэт та... / О. Я. Ухсай // Тантӑш. – 2008. – 24 кӑрлач (№ 3). – С. 10.
• Ялкир, П. Прозаик тата драматург / П. Ялкир // Хыпар. – 1998. – 30 кăрлач.
• Афанасьев, П. Ухсай Мария Дмитриевна // Афанасьев, П. Писатели Чувашии / П. Афанасьев. – Чебоксары, 2006. – С. 448-449.
• Богданова, Н. Марии Дмитриевне Ухсай – 100 лет / Н. Богданова // Знамя (Козл. р-н). – 2008. – 29 янв. – С. 1.
• Ксенофонтов, Г. Н. Писатели и поэты // Ксенофонтов, Г. Н. Знатные люди – выходцы из Козловского района / Г. Н. Ксенофонтов. – Козловка, 2004. – С. 36– Из содерж.: Ухсай Мария Дмитриевна (1908–1969).
• Тимуков, А. Н. Ухсай Мария Дмитриевна / А. Н. Тимуков // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 8422–423.
• Ухсай (Мухина) Мария Дмитриевна // Энциклопедия чувашской журналистики и печати. – Чебоксары, 2014. – С. 467.
• Ухсай, О. Я. Ухсай Мария Дмитриевна / О. Я. Ухсай // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2011. – Т. 4 : Си-Я. – С. 332.
• Ялгир, П. Ухсай Мария Дмитриевна // Ялгир, П. Литературный мир Чувашии / П. Ялгир. – Чебоксары, 2005. – С. 122.

Асăрхавсем

1. Культурное наследие Чувашии
2. Чувашская энциклопедия

Каçăсем

• Ăста çыравçă 2016 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
• МАРИИ ДМИТРИЕВНЕ УХСАЙ 100 ЛЕТ
• Мария Ухсай
• Мария Ухсай çуралнăранпа 100 çул çитнĕ май(ĕçлемен каçă)