Раççей империйĕ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Раççей импе́рийĕ; çаплах Раççей патшалахĕ е Раççей (реформăчченхи вырăс. Россійская Имперія) — Вырăс патшалăхĕн 1721 çултанпа Февраль революцийĕ хыççăн 1917 çулта республикăна куçариччен ячĕ. Импери çуралнине Аслă Çурçĕр вăрçи вĕçленсен вырăс патши Аслă Пётр I пĕлтерет[1]. Раççей империн тĕп хули малтан Санкт-Петербург 1713—1728 çулсенче, кайран Мускав 1728—1730 çулсенче, тепĕртакран каллех Санкт-Петербург 1730—1917 çулсенче (1914 хулана Петроград ята куçарнă) пулнă.
Раççей империйĕ Çĕр çинче хăçан та пулин йĕркеленнĕ патшалăхсем хушшинче лаптăкĕпе виççĕмĕш (Монгол тата Британи империсем хыççăн) — унăн территорийĕ çурçĕрте Çурçĕр Пăрлă океанĕнчен пуçласа кăнтăрти Хура тинĕсе çити, анăçри Балти тинĕсĕнчентухăçри Лăпкă океана çити сарăлса выртнă. Империн пуçлăхĕ— пĕтĕм раççей императорĕ, 1905 çулчен нимĕнпе те чарман абсолют влаçпа усă курнă. 1917 çулхи авăнăн 1- (14-) мĕшĕнче Раççейре официаллă республика пулса тăнине пĕлтернĕ. Империн саккун тăвакан органне — Патшалăх Думине — çав çулхи юпан 6- (19-) мĕшĕнче салатса янă.