From Wikipedia, the free encyclopedia
Литва чĕлхи (lietuvių kalba) — инди-европа чĕлхисен балтика ушкăнне кĕрекен чĕлхе, Литва патшалăх чĕлхи. Ытларах енĕпе латви чĕлхине çывăх.
Литвасăр пуçне тата Польшăра (2003 çулта 5,8 пин çын), Белорусире, Калининград облаçĕнче (18 пин), АПШра (660 пин çынран 38,3 пинĕ) литва чĕлхипе калаçаççĕ. 2002 çулхи перепись тăрăх Раççейре литва чĕлхипе калаçакан 49 пин çын пурăнать. Тĕнчипе вара пурĕ 3 миллион çын ытла.
Литва чĕлхи çинче кивĕ индо-европа чĕлхин грамматикин нумай йĕрки сыхланса юлнă. Çавăнпа та унпа чĕлхе тĕпчевçисем кăсăкланаççĕ.
XVI ĕмĕртен пуçласа латин алфавитне усă кураççĕ. 1860-мĕш çулсен иккĕмĕш çур ĕмĕрĕнчен пуçласа кириллицăна усă курма тăрăшнă (а, б, в, г, д, е, ж, з, и, к, л, м, н, о, ô, п, р, с, т, у, ц, ч, ш, щ, ь, ѣ, ю, я, io, iô, й, ў), анчах ку ĕç ăнăçлах вĕçленмен. 1901—1905 çулсенче алфавитра улшăнусем пулса иртнĕ. Хальхи литва чĕлхин алфавитĕнче 32 саспалли:
A a | Ą ą | B b | C c | Č č | D d | E e | Ę ę |
Ė ė | F f | G g | H h | I i | Į į | Y y | J j |
K k | L l | M m | N n | O o | P p | R r | S s |
Š š | T t | U u | Ų ų | Ū ū | V v | Z z | Ž ž |
Икĕ тĕп дилект уйăраççĕ:
Литва чĕлхинче 12 уçă сасă. Уçă сассисене вăрăммăн каланине диакритикăллă паллăпа (nosinė (самсăлă) — ą, ę, į, ų саспаллисем айĕнче çекĕл) кăтартаççĕ. Авал ку сасăсене поляк чĕлхинчи пек сăмса витĕр каланă.
Пысăккисем | A | Ą | E | Ę | Ė | I | Į | Y | O | U | Ų | Ū |
Пĕчĕккисем | a | ą | e | ę | ė | i | į | y | o | u | ų | ū |
ТФА | a | aː | ɛ | ɛː | eː | i | iː | iː | o | u | uː | uː |
Пысăккисем | B | C | Č | D | F | G | H | J | K | L | M | N | P | R | S | Š | T | V | Z | Ž |
Пĕчĕккисем | b | c | č | d | f | g | h | j | k | l | m | n | p | r | s | š | t | v | z | ž |
ТФА | b | ts | ʧ | d | f | g | ɣ | j | k | l | m | n | p | r | s | ʃ | t | ʋ | z | ʒ |
Литва чĕлхинче 6 падеж тата нумай флекси пур. Латин чĕлхин грамматикине асаилтерет. Камăнлăх падежĕнче усă курнă сăмахсем паллă ятсем вырăнĕнче тăраççĕ.
Тĕслĕхсем:
Литва чĕлхинче артикль çук.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.