Китай историйӗ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Китай кун-ҫулӗн аталанӑвӗ — тӗнчери чи аваллисенчен пӗри. Китай ӑсчахӗсем тӑрӑх, унӑн ҫулӗсем пилӗк пин ҫул пулма пултараҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах пур ҫырулӑх ҫӑлкуҫӗсем 3500 ҫултан кая мар пулаҫҫӗ. Географи енчен илсен, Китай Хуанхэ тата Янцзы юханшывӗсем ҫинче вырнаҫни Китай хуҫалӑхне аталанма май панӑ, Конфуци вӗрентӗвне кӗртни (Пирĕн эрăччен I ĕмĕр) тата пӗрлешӳллӗ ҫыру системине йышӑнса ҫирӗплетни Китай кун-ҫулӗн аталанӑвне татах вӑйлатнӑ.
Кӑсӑк та пуян кун-ҫул тапхӑрсем хушшинчи пулу-иртӳсене арпашуллӑ-пӑтрашуллӑ ӑнланмалла ан пултӑр тесе, ҫакӑн пек йӑла-йӗркеллӗ хань историографийӗпе усӑ кураҫҫӗ:
- Ӗмпӳсӗр Китай (Ся, Шан, Чжоу — до 221 до н. э.)
- Ӗмпӳллӗ Китай (Цинь — Цин)
- Ҫӗнӗ Китай (1911 — хальх.)
Китай кун-çулĕ | ||||||
Неолит тапхăрĕ | ||||||
Виçĕ элтепер тата пиллĕк император | ||||||
Ся ăрăвĕ | ||||||
Шан ăрăвĕ | ||||||
Чжоу ăрăвĕ | Анăç Чжоу | |||||
Тухăç Чжоу | Çуркуннепе Кĕркунне тапхăрĕ | |||||
Вăрçакан патшалăхсен тапхăрĕ | ||||||
Цинь ăрăвĕ | ||||||
(Чу ăрăвĕ) — смута вăхăчĕ | ||||||
Хань ăрăвĕ | Анăç Хань | |||||
Синь ăрăвĕ, Ван Ман | ||||||
Тухăç Хань | ||||||
Виçпатша тапхăрĕ | Вэй | Шу | У | |||
Цзинь |
Анăç Цзинь | |||||
Вунулттă варвар патшалăхĕ | Тухăç Цзинь | |||||
Кăнтăр тата Çурçĕр Ăрăвĕсем | ||||||
Суй ăрăвĕ | ||||||
Тан ăрăвĕ | ||||||
Ляо ăрăвĕ
|
5 ăрупа 10 патшалăх
|
|||||
Çурçĕр Сун
|
||||||
Цзинь
|
Анăç Ся
|
Кăнтăр Сун
|
||||
Китай республики
|
||||||
Китай республики (Тайвань) |